سوره مریم

برای مشاهده متن سوره اینجا کلیک کنید.

سوره مریم؛ نوزدهمین سوره قرآن، «مریم» است که ۹۸ آیه دارد و در جزء شانزدهم قرار گرفته است. این سوره که مکی است در ترتیب نزول، چهل و چهارمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. پرداختن به داستان زندگی حضرت مریم(س) در آیات ۱۶ تا ۲۷ و ۳۴ دلیل نام‌گذاری این سوره به نام «مریم» است.

معرفی سوره

سوره مریم جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، چهل و چهارمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، نوزدهمین سوره است و در جزء ۱۶ قرآن جای دارد. پرداختن به داستان زندگی حضرت مریم(س) در آیات ۱۶ تا ۲۷ و ۳۴ دلیل نام‌گذاری این سوره به نام «مریم» است. نام دیگر این سوره را کهیعص دانسته‌اند؛ چراکه با همین حروف آغاز می‌شود. سوره مریم را به صورت اختصار سوره «کٰهـٰ» نیز می‌نامند.

محتوای سوره

علامه طباطبایی در تفسیر‌المیزان پیام اصلی این سوره را بشارت و انذار دانسته که در قالب داستان‌های پیامبران بیان شده است. همچنین این سوره مردم را به سه گروه تقسیم کرده است: گروهی که مشمول نعمت الهی‌اند که شامل پیامبران و برگزیدگان و هدایت یافتگان هستند؛ توبه‌کنندگان و مؤمنانی که اهل عمل صالحند که اینان به گروه اول اضافه می‌شوند و گروه سوم گمراهان و همنشینان شیاطین. مضامین این سوره مبارکه در این زمانه در صفات اربعینیون نیز جلوه‌گر است و موجی عظیم و خدایی به سمت امام(ع) که بهترین صحنه‌های وُّد در آن به منصه ظهور رسیده است. بنابراین اجتماع عظیم اربعین نیز می‌تواند آیینه‌ای باشد که در ادامه همان تعلیم و تربیت‌های جاری شده در کاروان حسینی ظهور یافته است. از این‌رو نگرش از منظر آیاتی یعنی قرار گرفتن در فضای آیات الرحمانی رحمة الله الواسعه ابا عبدالله الحسین(ع) و حضور در صحنه‌پردازی که خداوند آن را به‌وجود آورده است می‌تواند مقدمه‌ای برای ورود به صحنه‌ای بسیار عظیم‌تر، در مقیاسی عالم‌گیر به نام ظهور منجی عالم بشریت باشد. در ابتدای سوره مبارکه مریم حروف مقطعه «کهیعص» قرار دارد. براساس برخی روایات، این حروف به واقعه عاشورا اشاره دارد و از طرفی پنج‌گانه بودن این حروف نیز وجود مطهر امام حسین(ع) به‌عنوان خامس آل عبا را یادآور می‌شود.

مهم‌ترین بخش سوره پرداختن به سرگذشت زکریا، مریم، مسیح، یحیی، ابراهیم و فرزندش اسماعیل، ادریس و بعضی دیگر از پیامبران الهی است. بخش نخست این سوره اشاره به داستان زکریا(ع) دارد که با روایت مسیحی انجیل لوقا منطبق است. در این سوره همچنین به موضوع باردار شدن حضرت مریم(س) و به دنیا آمدن عیسی و سخن گفتن ایشان در گهواره اشاره می‌‌کند و صدق و اخلاص ایشان را به عنوان انبیای الهی می‌‌ستاید. مریم، مادر عیسی یکی از بانوان خوش نام و مورد احترام در میان مسلمانان است. خداوند مریم را پاک قرار داد و او را بر تمام زنان عالم برگزید. درستی و پاکیزگی مریم(س) را عیسی(ع) در گهواره تأیید کرد: « قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا؛ وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا؛ وَبَرًّا بِوَالِدَتِي وَلَمْ يَجْعَلْنِي جَبَّارًا شَقِيًّا؛ وَالسَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا: گفت منم بنده خدا به من كتاب داده و مرا پيامبر قرار داده است؛ و هر جا كه باشم مرا با بركت‏ ساخته و تا زنده‏ ام به نماز و زكات سفارش كرده است؛ و مرا نسبت به مادرم نيكوكار كرده و زورگو و نافرمانم نگردانيده است؛ و درود بر من روزى كه زاده شدم و روزى كه مى‌‌ميرم و روزى كه زنده برانگيخته مى‌‏شوم» (مریم/ آیات ۳۰ تا ۳۳).

راهکار محبوب شدن انسان ها

قرآن‌كريم راه محبوب شدن بين مؤمنان را بيان كرده فرمود: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا.»[۲] آنان كه از نظر عقيده مؤمن و از نظر اعمال صالح‌اند، خدا برای آن‌ها محبت قرار داده و آنان را محبوب دل‌های ديگران می‌كند. چه ذخيره‌ای بالاتر از اين كه انسان محبوب دل‌های مؤمنان باشد؟ اين راه گرچه سخت و دشوار است؛ ولی كور و مبهم نيست؛ راه بسيار روشنی است. صراط مستقيم به‌معنای راه آسان نيست، راهی را مستقيم گويند كه استقامت می‌طلبد؛ كه اگر طی شود ضرورتاً پايانش سعادت بخش خواهد بود. امام صادق(ع) نيز فرمودند: اگر مؤمن با قلبش متوجه خدای سبحان شود، خدا هم وجه خود را متوجه او خواهد كرد و دل‌های مؤمنان را نسبت به او دوست می‌كند[۳] و چه چيز بهتر از اين كه انسان محبوب خدا شود و بندگان مؤمن او را دوست داشته باشند.

فضایل سوره

از امام صادق(ع) نقل شده است:«هر کس مداومت بر خواندن سوره مریم داشته باشد از دنیا نخواهد رفت مگر اینکه خدا به برکت این سوره او را از نظر جان و مال و فرزند بی‌نیاز می‌کند.»

منابع

خبرگزاری ایکنا

فهرست سوره‌ها

سوره قبلی: 1.-

2.-

سوره بعدی: 3.-

۱.الفاتحة ۲.البقرة ۳.آل عمران ۴.النساء ۵.المائدة ۶.الأنعام ۷.الأعراف ۸.الأنفال ۹.التوبة ۱۰.يونس ۱۱.هود ۱۲.يوسف ۱۳.الرعد ۱۴.ابراهيم ۱۵.الحجر ۱۶.النحل ۱۷.الإسراء ۱۸.الكهف ۱۹.مريم ۲۰.طه ۲۱.الأنبياء ۲۲.الحج ۲۳.المؤمنون ۲۴.النور ۲۵.الفرقان ۲۶.الشعراء ۲۷.النمل ۲۸.القصص ۲۹.العنكبوت ۳۰.الروم ۳۱.لقمان ۳۲.السجدة ۳۳.الأحزاب ۳۴.سبإ ۳۵.الفاطر ۳۶.يس ۳۷.الصافات ۳۸.ص ۳۹.الزمر ۴۰.غافر ۴۱.فصلت ۴۲.الشورى ۴۳.الزخرف ۴۴.الدخان ۴۵.الجاثية ۴۶.الأحقاف ۴۷.محمد ۴۸.الفتح ۴۹.الحجرات ۵۰.ق ۵۱.الذاريات ۵۲.الطور ۵۳.النجم ۵۴.القمر ۵۵.الرحمن ۵۶.الواقعة ۵۷.الحديد ۵۸.المجادلة ۵۹.الحشر ۶۰.الممتحنة ۶۱.الصف ۶۲.الجمعة ۶۳.المنافقون ۶۴.التغابن ۶۵.الطلاق ۶۶.التحريم ۶۷.الملك ۶۸.القلم ۶۹.الحاقة ۷۰.المعارج ۷۱.نوح ۷۲.الجن ۷۳.المزمل ۷۴.المدثر ۷۵.القيامة ۷۶.الانسان ۷۷.المرسلات ۷۸.النبإ ۷۹.النازعات ۸۰.عبس ۸۱.التكوير ۸۲.الإنفطار ۸۳.المطففين ۸۴.الإنشقاق ۸۵.البروج ۸۶.الطارق ۸۷.الأعلى ۸۸.الغاشية ۸۹.الفجر ۹۰.البلد ۹۱.الشمس ۹۲.الليل ۹۳.الضحى ۹۴.الشرح ۹۵.التين ۹۶.العلق ۹۷.القدر ۹۸.البينة ۹۹.الزلزلة ۱۰۰.العاديات ۱۰۱.القارعة ۱۰۲.التكاثر ۱۰۳.العصر ۱۰۴.الهمزة ۱۰۵.الفيل ۱۰۶.قريش ۱۰۷.الماعون ۱۰۸.الكوثر ۱۰۹.الكافرون ۱۱۰.النصر ۱۱۱.المسد ۱۱۲.الإخلاص ۱۱۳.الفلق ۱۱۴.الناس