سوره فرقان

برای مشاهده متن سوره اینجا کلیک کنید.

سوره فرقان؛ بیست و پنجمین سوره قرآن کریم «فرقان» نام دارد. این سوره مکی است و چهل و دومین سوره‌ای است که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده است. سوره فرقان با ۷۷ آیه در جزءهای هجدهم و نوزدهم قرار دارد.

معرفی سوره

یست و پنجمین سوره قرآن کریم «فرقان» نام دارد. این سوره مکی است و چهل و دومین سوره‌ای است که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده است. سوره فرقان با ۷۷ آیه در جزءهای هجدهم و نوزدهم قرار دارد. فرقان که به معنای جداکننده حق از باطل است، یکی از نام‌های قرآن محسوب می‌شود. این سوره بر مباحث توحید، معاد، نبوت و مبارزه با بت‌پرستی تأکید می‌کند و در آیات پایانی آن، ویژگی‌های مؤمنان راستین آمده است.

محتوای سوره

سوره فرقان را از لحاظ موضوع می‌توان به سه بخش تقسیم کرد:

در بخش اول؛ منطق مشركان را مورد انتقاد قرار می‌دهد و به بهانه‌جویی‌های آنها برای نپذیرفتن سخن حق پاسخ می‌دهد و به آنها در مورد عذاب خدا هشدار می‌دهد و به دنبال آن قسمت‌هايى از سرگذشت اقوام گذشته را كه بر اثر مخالفت با دعوت پيامبران، گرفتار سخت‌ترين بلاها شدند، به عنوان درس عبرت بیان می‌کند.

در بخش دوم؛ از دلایل توحيد و نشانه‌هاى عظمت خدا را در جهان آفرينش، از روشنايى آفتاب گرفته، تا ظلمت و تاريكى شب، و وزش بادها و نزول باران، و زنده شدن زمين‌هاى مرده و آفرينش آسمان‌ها و زمين‌ها در شش دوره و آفرينش خورشيد و ماه و سير منظم آنها در بروج آسمانى و مانند آن سخن مى‌گويد.

در میان مواردی که از شگفتی‌های خلقت نام برده، می‌توان به آیه ۵۳ این سوره اشاره کرد که می‌فرماید: «وَهُوَ الَّذِی مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَ هذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَحْجُورًا: و اوست کسی که دو دریا را موج‌زنان به سوی هم روان کرد، این یکی شیرین [و] گوارا و آن یکی شور [و] تلخ است؛ و میان آن دو، مانع و حریمی استوار قرار داد».

این آیه در مورد دو دریا سخن گفته که یکی از شگفتی‌های جهان خلقت محسوب می‌شود. در آیات ۱۹ سوره الرحمن و ۶۱ سوره نمل نیز از این دو دریا سخن گفته شده است. با توجه به ویژگی‌های بیان شده می‌توان گفت اشاره این آیه به مرز میان دریای بالتیک و دریای شمالی است که در شهر توریستی اسکاگن در دانمارک دیده می‌شود. همچنین دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس نیز دارای این ویژگی هستند.

بخش سوم؛ سوره فرقان نیز در مورد صفات مؤمنان راستين (عبادالرحمن) و بندگان خالص خدا است كه در مقايسه با كفار متعصب و بهانه‌گير مطرح شده است؛ اين صفات مجموعه‌اى است از اعتقادات، عمل صالح، مبارزه با شهوات، داشتن آگاهى كافى و تعهد و احساس مسئوليت اجتماعى.

ویژگی مومنان

يكی از صفات شايسته و خاص عبادالرحمن، تواضع و فروتنی است، خداوند در سوره فرقان آيه ۶۳ می‌فرمايد: « وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا »، و بندگان خداى رحمان كسانى‏اند كه روى زمين به نرمى گام برمى‏دارند و چون نادانان ايشان را طرف خطاب قرار دهند به ملايمت پاسخ مى‏دهند. تكبر سرچشمه تمام بدی‌ها است و اين تكبر است كه موجب كفر به خدا و به پيامبران می‌شود. شخص متكبر، نعمت‌ها و الطاف الهی را فراموش می‌كند و نمونه بارز آن تكبر شيطان نسبت به انسان و سجده نكردن بر آن است. سجده نكردن شيطان بدان جهت است كه يك حس خودبرتربينی نسبت به انسان داشت و بر او سجده نكرد و خداوند فرمود: «وكان من الكافرين» و اين صفت زشت بود كه باعث گمراه كردن و رانده شدن شيطان از درگاه الهی شد و انسان بايد از اينگونه داستان‌های قرآنی پند بگيرد تا خدای ناكرده دچار اين صفت زشت نشود.

فضایل سوره

در تفسیر مجمع البیان آمده است پیامبر(ص) فرمودند هر کس سوره فرقان را بخواند، در روز قیامت، در حالی مبعوث می‌شود که به آمدن در قیامت ایمان دارد و هیچ شکی ندارد که آنان که در قبرند، مبعوث می‌شوند. وی همچنین بدون حسابرسی وارد بهشت می‌شود. همچنین شیخ صدوق می‌نویسد امام کاظم(ع) فرمودند قرائت سوره فرقان را رها مکن، زیرا هر کس سوره فرقان را در شب تلاوت کند، خداوند هیچ وقت او را عذاب نمی‌کند و از او حسابرسی نمی‌کند و او را در فردوس اعلی منزل می‌دهد

منابع

خبرگزاری ایکنا

فهرست سوره‌ها

سوره قبلی: 1.-

2.-

سوره بعدی: 3.-

۱.الفاتحة ۲.البقرة ۳.آل عمران ۴.النساء ۵.المائدة ۶.الأنعام ۷.الأعراف ۸.الأنفال ۹.التوبة ۱۰.يونس ۱۱.هود ۱۲.يوسف ۱۳.الرعد ۱۴.ابراهيم ۱۵.الحجر ۱۶.النحل ۱۷.الإسراء ۱۸.الكهف ۱۹.مريم ۲۰.طه ۲۱.الأنبياء ۲۲.الحج ۲۳.المؤمنون ۲۴.النور ۲۵.الفرقان ۲۶.الشعراء ۲۷.النمل ۲۸.القصص ۲۹.العنكبوت ۳۰.الروم ۳۱.لقمان ۳۲.السجدة ۳۳.الأحزاب ۳۴.سبإ ۳۵.الفاطر ۳۶.يس ۳۷.الصافات ۳۸.ص ۳۹.الزمر ۴۰.غافر ۴۱.فصلت ۴۲.الشورى ۴۳.الزخرف ۴۴.الدخان ۴۵.الجاثية ۴۶.الأحقاف ۴۷.محمد ۴۸.الفتح ۴۹.الحجرات ۵۰.ق ۵۱.الذاريات ۵۲.الطور ۵۳.النجم ۵۴.القمر ۵۵.الرحمن ۵۶.الواقعة ۵۷.الحديد ۵۸.المجادلة ۵۹.الحشر ۶۰.الممتحنة ۶۱.الصف ۶۲.الجمعة ۶۳.المنافقون ۶۴.التغابن ۶۵.الطلاق ۶۶.التحريم ۶۷.الملك ۶۸.القلم ۶۹.الحاقة ۷۰.المعارج ۷۱.نوح ۷۲.الجن ۷۳.المزمل ۷۴.المدثر ۷۵.القيامة ۷۶.الانسان ۷۷.المرسلات ۷۸.النبإ ۷۹.النازعات ۸۰.عبس ۸۱.التكوير ۸۲.الإنفطار ۸۳.المطففين ۸۴.الإنشقاق ۸۵.البروج ۸۶.الطارق ۸۷.الأعلى ۸۸.الغاشية ۸۹.الفجر ۹۰.البلد ۹۱.الشمس ۹۲.الليل ۹۳.الضحى ۹۴.الشرح ۹۵.التين ۹۶.العلق ۹۷.القدر ۹۸.البينة ۹۹.الزلزلة ۱۰۰.العاديات ۱۰۱.القارعة ۱۰۲.التكاثر ۱۰۳.العصر ۱۰۴.الهمزة ۱۰۵.الفيل ۱۰۶.قريش ۱۰۷.الماعون ۱۰۸.الكوثر ۱۰۹.الكافرون ۱۱۰.النصر ۱۱۱.المسد ۱۱۲.الإخلاص ۱۱۳.الفلق ۱۱۴.الناس