وذر (ریشه)
ریشه «وذر» (WD̠R)؛ رها کردن، ریختن، پخش کردن. این ریشه 46 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.
معنای لغوی
وذر: ترك كردن. راغب انداختن از روى بىاعتنائى گفته است ولى آن در همه جا صادق نيست. ناگفته نماند: اعراب ماضى و مصدر و اسم فاعل آنرا از بين بردهاند و در ماضى و مصدر و فاعل آن ترك، ترك و تارك بكار ميبرند.
وَ قالَ نُوحٌ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرِينَ دَيَّاراً نوح: 26. نوح گفت خدايا احدى از كفار را در روى زمين زنده نگذار وَ ذَرُوا ظاهِرَ الْإِثْمِ وَ باطِنَهُ انعام: 120. گناه آشكار و باطن را ترك كنيد. فَما حَصَدْتُمْ فَذَرُوهُ فِي سُنْبُلِهِ يوسف: 47. آنچه درو كرديد در سنبلش بگذاريد (قاموس قرآن، ج7، ص195).
ساخت‌های صرفی در قرآن
وَذَرَ (فعل مجرد): 46 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | وَذَرَ | وَذَرَ | وَذَرَ | وذر: ترك كردن | قاموس قرآن، ج7، ص: 195 | |
| آفروآسیایی | *ǯrr/w/y/ʔ ~ *wǯr | وذر | to scatter, spread (seed), winnow | پراکنده کردن، پخش کردن (دانه)، باد دادن و بو جارى كردن (غله) | ||
| سامی | *ǯrr/w/y/ʔ | ذرو | 'to scatter, spread (seed), winnow' | پراکنده کردن، پخش کردن (دانه)، باد دادن و بو جارى كردن (غله) | ||
| اکدی | zarû | زَرُ | 'to sow seed broadcast; scatter, sprinkle; winnow' OB on | کاشت بذر، پخش; پراکنده کردن، پاشیدن، بوجاری کردن | (CAD z, 70) | |
| عبری | zry | زری | 'to scatter, winnow' | «پراکنده کردن، باد دادن و بو جارى كردن (غله)» | (HAL, 280) | |
| آرامی یهودی | dry, drʔ | دری\ درء | 'to scatter, strew; winnow', zry, zrʔ 'to scatter'; likely borrowed from Hbr.) | پراکنده کردن، ریختن، ، باد دادن و بو جارى كردن (غله)؛ «پراکنده کردن» | (Ja., 322),
(Ibid., 413) | |
| سریانی | drʔ | درء | 'sparsit, dispersit', madrǝyā 'vannus' | پراکنده | (Brock., 165) | |
| مندایی | DRA | 'to scatter (e.g. the yearly harvest, the seed)' | «پراکنده کردن (مثلاً برداشت سالانه، دانه)» | (DM, 114) | ||
| گعز | zarawa | زَرَوَ | 'to scatter, spread around, disperse' | «پراکنده کردن، پخش کردن، پراکنده کردن» | (LGz., 644) | |
| مهری | d_ǝr | ذر | 'to spread out; to spread (gravy, curry, seed)' | پخش شدن، پخش کردن (سبوس، کاری، دانه)» | (JM, 47) | |
| جبالی | d_err | ذِرر | 'to spread out', d_ɔ́ttɔr 'to be spread around (as, e.g., rice, sugar)' | «پخش شدن»، «در اطراف پخش شدن (مثلاً برنج، شکر)» | (JJ, 47; -t- stem) | |
| عربی | d_ry/w | ذری/و | 'vanner, nettoyer (le grain) en le lanc̣ant au vent avec une pelle ou avec un van' | با پرتاب کردن با بیل به سمت باد، (دانه) را تمیز کردن | (BK 1, 771) | |
رابطه وذر (ترک کردن) با ذرر/ذرو/ذرأ (پخش کردن)؟؟
نگاه کنید: ذرأ (ریشه)، ذرو (ریشه)