ظهر (آشکار)
ریشه «ظهر» (ẒHR)؛ ظاهر، آشکار. این ریشه 26 بار در قرآن کریم و در این معنا به‌کار رفته است.
معنای لغوی
ظهور: آشكار شدن. غلبه. بالا رفتن. مثل «وَ لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا ما ظَهَرَ مِنْها» نور: 31. «كَيْفَ وَ إِنْ يَظْهَرُوا عَلَيْكُمْ لا يَرْقُبُوا فِيكُمْ إِلًّا وَ لا ذِمَّةً» توبه: 8. «فَمَا اسْطاعُوا أَنْ يَظْهَرُوهُ» كهف: 97. كه بترتيب بمعنى بروز، غلبه و بالا رفتن است. «هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ» حديد: 3 (قاموس قرآن، ج4، ص276).
ساخت‌های صرفی در قرآن
ظَهَرَ (فعل مجرد): 10 بار
ظاهِر (اسم فاعل): 10 بار
اَظهَرَ (فعل باب افعال: آشکار کردن): 6 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | ظَهَرَ | ظَهَرَ | ظَهَرَ | ظهور: آشكار شدن. غلبه. بالا رفتن. | قاموس قرآن، ج4، ص: 276 | |
| آفروآسیایی | *č̣ihr- | ظهر | tail; back; buttocks | دم؛ پشت؛ باسن | ||
| آفروآسیایی | ||||||
| سامی | *t_̣Vhr- | ظهر | back | پشت | ||
| سامی | *t_̣Vhar- | ظهر | 'midday, afternoon' 1, 'be evident' 2 | میانروز، بعد از ظهر' 1، 'مشخص بودن' 2 | 2 آشکارگی-میان روز | |
| اکدی | ṣēru | صِرُ | 'back' (also 'over, upon, above, etc.', see below) | "پشت" (همچنین "بالا، روی، بالا، و غیره" | [CAD ṣ 139], | |
| اگاریتی | ẓr | ظر | 'Rücken' | [Aist 272] (note the absence of h) | ||
| کنعانی | AMARNA ṣú-uh_-ru-ma (or ṣú-ú-ru-ma) | صُ-ُخ-رُ-مَ (ُر صُ-ُ-رُ-مَ) | 'back'. | 'پشت'. | ||
| کنعانی | Moab ʕd hṣhrm | عد هصهرم | 'until the afternoon' | "تا بعد از ظهر" | [HJ 964] 1 | |
| عبری | ṣohŏrayim | صُهُرَیِم | 'noon' | 'ظهر' | [KB 1008] 1 | |
| آرامی یهودی | ṭihărā | طِهَرَ | 'midday' | "نیمه روز" | [Ja 530] 1 | |
| سریانی | ṭahrā | طَهرَ | 'meridies' | جنوب | [Brock 269] | |
| مهری | d_̣ahr | ضَهر | 'noon, midday' | "ظهر، میانروز" | [JM 83] 1, d_̣ahar 2 | |
| جبالی | d_̣óhur | ضُهُر | 'noon, midday' | "ظهر، میانروز" | [JJ 48] 1 | |
| حرصوصی | d_̣ahr | ضَهر | 'noon' | 'ظهر' | [JH 29] 1 | |
| سقطری | ḍuhr and d_̣uhr | ضُهر َند ضُهر | 'midi' 'noon', according to | ظهر | [LS 361] (d_̣ohr | |
| عربی | d_̣ahr- | ضَهر- | 'dos' | بازگشت؟ | [BK 2 145-146] | |
| عربی | ẓuhr- | ظُهر- | 'heure de midi' | ساعت ظهر | [BK 2 145-6] 1, ẓhr | |
نیز رجوع کنید: ظهر (پشت)؛ ظهر (میانروز)