خرج (ریشه)

از قرآن پدیا
نسخهٔ تاریخ ‏۱۰ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۵۶ توسط Shojaei (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

ریشه «خرج» (H̬RǦ)؛ بیرون شدن، خارج شدن. این ریشه و مشتقات آن جمعا 179 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

خروج: بيرون شدن. آشكار شدن. وَ لَوْ أَرادُوا الْخُرُوجَ‏ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً ... توبه: 46 اگر ببيرون رفتن از براى جهاد مايل ميبودند وسيله آنرا فراهم ميكردند (قاموس قرآن، ج2، ص234).

ساخت‌های صرفی در قرآن

خَرَجَ (فعل مجرد): 53 بار

اَخرَجَ (فعل باب افعال): 99 بار

اِخراج (مصدر باب افعال): 6 بار

مُخرِج (اسم فاعل باب افعال): 3 بار

مُخرَج (اسم مفعول باب افعال): 5 بار

مَخرَج (مصدر میمی): 1 بار

خارِج (اسم فاعل): 3 بار

خُروج (اسم): 5 بار

اِستَخرَجَ (فعل باب استفعال): 4 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن خَرَجَ خَرَجَ خَرَجَ خروج: بيرون شدن قاموس قرآن، ج‏2، ص: 234
آفروآسیایی *ḫarug- خرج go/send away رفتن یا فرستادن به دور
سامی *ḫVrug- خرج 'go out, drive out' "بیرون رفتن، بیرون راندن (اخراج)"
عبری ḥrg حرج
مهری ḫrūg خرُج 'take/draw/pull out' JM 447 برداشتن/کشیدن/بیرون کشیدن'
جبالی ḫárɔ́g خَرَج 'die' مردن
حرصوصی ḥerōg حِرُج
عربی ḫrg خرج

منابع

خرج (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2