جمل (ریشه)

ریشه «جمل» (ǦML)؛ شتر نر. این ریشه در این معنا، تنها 2 بار در قرآن آمده است.

معنای لغوی

جمل: شتر نر. ايضا طناب كشتى (قاموس- اقرب الموارد) در صحاح آنرا مطلق شتر و نيز طناب كشتى گفته و نر بودنش را از فرّاء نقل كرده است‏ وَ لا يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ حَتَّى يَلِجَ‏ الْجَمَلُ‏ فِي سَمِّ الْخِياطِ ... (اعراف: 40) (قاموس قرآن، ج2، ص51).

ساخت‌های صرفی در قرآن

جَمالَة (اسم): 1 بار

جَمَل (اسم): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	جَمالَة	جَمالَة	جَمالَة	جمل: شتر نر		قاموس قرآن، ج‏2، ص: 51
آفروآسیایی	*gam-al- (?)	جم	camel	شتر
سامی	*gam(a)l-	جمل	'camel'	"شتر"
اکدی	gammalu (gamlu)	جَممَلُ (جَملُ)	'camel' NA	شتر		[CAD g 35], [AHw. 279]. // Found mostly in royal inscriptions (in particular, among the tribute brought by Arabian kings). Almost certainly a WS loan.
عبری	gāmāl	جَمَل	'camel'	"شتر"		[KB 197], pB. [Ja. 253]. // It is probably not accidental that this otherwise common word is extremely rare in poetry.
آرامی	Off. gml	جمل	'camel'	"شتر"		[HJ 226] (cf. [PY XXIX],
آرامی یهودی	gamlā	جَملَ	'camel, dromedary'	"شتر، شتر جماز"		[Ja. 253], [Levy WTM I 341]; gml (det. gamlā) id.
سریانی	gamlā	جَملَ	'camelus'	شتر		[Brock. 120]
مندایی	gumla	جُملَ	'camel'	"شتر"		[DM 83]
عربی جنوبی	Sab. gml	جمل	'camel' 'camels, large and small cattle'. That g. denoted	"شتر" «گاو بزرگ و کوچک»		[SD 49]. // Among other household animals (e.g., gmlm wbḳrm wṣ̂ʔnm J 649/40))
گعز	gamal	جَمَل	'camel'	"شتر"		[LGz. 194]
مهری	(?) gǝmmōl	جممُل	'camel man'	"شتر نر"		[JM 121] (likely an Arabism)
جبالی	gũl (pl. gmíhl)	جُل ( جمِهل)	'camel'	"شتر"		[JJ 76]
سقطری	gimál (gemal)	جِمَل (جِمَل)	'chameau' 'chamelle'	شتر		[LS 111], gemél
عربی	ǯaml-	جمل-	'chameau'	شتر		[BK 1 330], ǯamal- id. [ibid.], ǯāmil-

منابع

جمل (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2