جلد (ریشه)

ریشه «جلد» (ǦLD)؛ پوست، تازیانه. این ریشه جمعا 13 بار در قرآن به‌کار رفته است.

معنای لغوی

جلد: (بكسر اوّل) پوست بدن. اعمّ از آنكه پوست انسان باشد مثل‏ وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ‏ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَيْنا (فصلت: 21)، يا پوست حيوان مثل‏ وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ‏ جُلُودِ الْأَنْعامِ بُيُوتاً (نحل: 80). جَلد: بفتح اوّل مصدر است بمعنى تازيانه زدن .به عقيده طبرسى و راغب تازيانه زدن را بجهت رسيدن تازيانه بپوست بدن، جلد گويند. و شايد علت اين تسميه آن باشد كه تازيانه از پوست درست ميشده است‏ (قاموس قرآن، ج2، ص42).

ساخت‌های صرفی در قرآن

جَلَدَ (فعل مجرد): 2 بار

جَلدَة (اسم): 2 بار

جُلود (جمع جِلد): 9 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	جُلود	جُلود	جُلود	جلد: پوست بدن		قاموس قرآن ؛ ج‏2 ؛ ص42
آفروآسیایی
سامی	*gi/ald-	جلد	skin, hide	پوست، پنهان کردن
اکدی	gil(a)du	جِل(َ)دُ	'hide' NB	"پنهان کردن"		[CAD g 71], LB [AHw 288].
عبری	*gäläd, *geläd	جَلَد\ جِلَد	'skin'	'پوست'		[KB 191].
آرامی	OFF (emph.) gldʔ, PLM (pl. emph.) gldyʔ	جلدء\  جلدیء	'hide, skin'	"پنهان کردن، پوست"		[HJ 233]
آرامی یهودی	gildā	جِلدَ	'plate, covering, skin, leather'	بشقاب، پوشش، پوست، چرم		[Ja 245]
سریانی	geldā	جِلدَ	'cutis, pellis'	پوست		[Brock 117]
آرامی جدید	MAL ɣelta	غِلتَ	'Haut' 'skin, hide'	"پوست، پنهان"		[Berg 30] NASS ɣildä
مندایی	gilda	جِلدَ	'testicle, leather'	"بیضه، چرم"		[DM 90].
گعز	gald	جَلد	'skin, hide'	"پوست، پنهان کردن"		[LGz 189]
مهری	gɛ̄d, pl. gǝlɛ̄d	جِد\ جلِد	'skin, hide'	"پوست، پنهان کردن"		[JM 119]
جبالی	gɔ́d, pl. gíźɛ́d	جَد\ جِضِد	'skin'	'پوست'		[JJ 75]
حرصوصی	gōd, pl. gelēd	جُد\ جِلِد	'skin, leather'	"پوست، چرم"		[JH 39]
سقطری	gad, pl. ʔegélid	جَد\ ءِجِلِد	'peau, cuir'	پوست، چرم		[LS 101]; QALAN gɛ̄ldǝh do. [SSL LS 1457].
عربی	ǧild-, ǧalad-, ǧilid-	جِلد-\ جَلَد-\ جِلِد-	'peau, cuir'	پوست، چرم		[BK 1 313].

منابع

جلد (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2