یسر (آسانی)

از قرآن پدیا

ریشه «یسر» (YSR)؛ مستقیم و سرراست، آسانی، راحتی. این ریشه 41 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

يسر: آسانى. إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً شرح: 6. راستى با دشوارى آسانى هست ظهور آيه آنست كه آسانى توأم با دشوارى است نه بعد از آن.

تَيَسُّر و اسْتِيسَار بمعنى آسان بودن و مقدور بودن است‏ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ‏ بقره: 196. اگر محصور و ممنوع شديد و نتوانستيد عمل حجّ را بپايان بريد آنچه از قربانى مقدور است بفرستيد.

تَيْسِير: آسان كردن‏ وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ قمر: 17. حقّا كه قرآن را براى پند گرفتن آسان كرده‏ايم آيا پند گيرنده‏اى هست؟ وَ نُيَسِّرُكَ‏ لِلْيُسْرى‏ اعلى: 8.

فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏. وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنى‏. فَسَنُيَسِّرُهُ‏ لِلْيُسْرى‏ ليل: 5- 7 يسرى مؤنّث ايسر است بمعنى آسانتر موصوف آن بايد مثل خصلت و طاعت مؤنّث باشد مراد از تيسير در آيه توفيق‏ است كه نوعى آسان كردن كار ميباشد.

يَسِير بمعنى قليل نيز آيد مثل: وَ نَزْدادُ كَيْلَ بَعِيرٍ ذلِكَ كَيْلٌ‏ يَسِيرٌ يوسف: 65.

مَيْسَرَة: آسانى و توانگرى. كه بوسيله ثروت كارها آسان ميشود وَ إِنْ كانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلى‏ مَيْسَرَةٍ بقره: 280. اگر قرضدار در تنگى باشد وظيفه مهلت دادنست تا زمان وسعت و سهولت اداء دين (قاموس قرآن، ج7، ص263).


ساخت‌های صرفی در قرآن

یَسَّرَ (فعل باب تفعیل): 11 بار

تَیَسَّرَ (فعل باب تفعّل): 2 بار

اِستَیسَرَ (فعل باب استفعال): 2 بار

مَیسور (اسم مفعول): 1 بار

یُسرَی (صفت تفضیل. مؤنث): 2 بار

یَسیر (صفت فعیل): 15 بار

یُسر (اسم): 7 بار

مَیسَرَة (مصدر): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن یَسَّرَ یَسَّرَ یَسَّرَ يسر: آسانى قاموس قرآن، ج‏7، ص: 262
آفروآسیایی *yasar- یسر straight سر راست سر=شر
سامی *yašar- یشر 'straight' 'سر راست' سر=شر
اکدی išaru ِشَرُ
عبری yāsar یَسَر
آرامی yašrā یَشرَ

منابع

یسر (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2