صلو (ریشه)
ریشه «صلو» (ṢLW)؛ صلاه، نماز، دعا. این ریشه در این معنا، 98 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
صلوة: توجّه و انعطاف. در الميزان ذيل آيه 43 سوره احزاب فرموده: معنى جامع صلوة چنانكه از موارد استعمال آن بدست ميايد انعطاف است، باختلاف نسبت متفاوت ميشود.
در قرآن مجيد گاهى بمعنى دعا آمده مثل «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِمْ بِها وَ صَلِ عَلَيْهِمْ إِنَ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ» توبه: 103. از اموالشان زكوة بگير. تو آنها را بدان وسيله پاك و پاكيزه ميكنى و وقت زكات گرفتن بر آنها دعا كن كه دعاى تو براى آنها آرامش است.
«إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً» احزاب: 56. يعنى: خدا و فرشتگانش بر پيغمبر صلوات ميفرستند و او را ثنا ميگويند و تعظيمش ميكنند، يا خدا بر او رحمت ميكند و ملائكه دعا و استغفار. اى اهل ايمان شما هم بر او صلوات بفرستيد و از خدا رحمت بخواهيد و سلام كنيد (قاموس قرآن، ج4، ص148).
ساخت‌های صرفی در قرآن
صَلوة (اسم): 81 بار
صَلَوات (اسم، جمع): 1 بار
صَلَّیَ1 (فعل باب تفعیل): 12 بار
مُصَلِّی (اسم فاعل، باب تفعیل): 3 بار
مُصَلَّی (اسم مفعول، باب تفعیل): 1 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | صَلوة | صَلوة | صَلوة | صلوة: توجّه و انعطاف | قاموس قرآن، ج4، ص: 146 | |
| آفروآسیایی | *ʔVc̣al- | ءصل | rope; attach | طناب؛ بستن و ضمیمه کردن | ||
| آفروآسیایی | *c̣aʔal-/*c̣awal- | صءل | jump | پرش | *c̣aʔal-/*c̣awal- | |
| آفروآسیایی | ||||||
| سامی | *ʔ/wVṣVl- | ءصل | 'join' 1, 'attach' 2 | 'پیوستن' 1، 'پیوست' 2 | ||
| سامی | *ṣVwVl- | صول | 'rush at, jump at' 1, 'jump in fright' 2 | «یورش بر، پرش بر سر» 1، «پرش در وحشت» 2 | ||
| سامی | *ṣll ~ *ṣwl | صلل | 'to float over deep waters' | شناور شدن بر فراز آبهای عمیق | 2 صل: شناوری؟ - صل: پیوستن | |
| اگاریتی | mṣlt | مصلت | 'fountain' (acc. to Gibson; 'tintineo' | «فواره» (مطابق با گیبسون؛
tintineo |
acc. to DLU 298) | |
| عبری | ʔṣl 2 | ءصل | ||||
| عبری | ṣll | صلل | 'to sink' , mǝṣūlā 'the deep (sea), the depth (of the Nile)' | «غرق شدن» «عمیق (دریا)، عمق (نیل)» | HAL 1027
(ibid. 623) | |
| آرامی یهودی | mǝṣūlā | مصُلَ | 'deep' | "عمیق" | ||
| آرامی جدید | NSyr. miṣwāl- | مِصوَل- | 'basin for washing seeds' | لگن برای شستشوی دانه ها | ||
| گعز | ṣal(l)ala | صَل(ل)َلَ | 'to float upon, come to the surface, swim' | شناور شدن، به سطح آمدن، شنا کردن | (LGz 555) | |
| جبالی | ṣell 2 | صِلل | ||||
| عربی | wṣl 1 | وصل | ||||
| عربی | ṣwl | صول | ||||
| عربی | miṣwāl- | مِصوَل- | 'basin for washing seeds' | لگن برای شستشوی دانه ها | ||
سه ریشه مجزا «صل»: 1- پیوستن. 2- یورش. 3- شناوری. کدام یک ریشه صلاۀ است؟