تبع (ریشه)

از قرآن پدیا
نسخهٔ تاریخ ‏۱۰ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۴ توسط Shojaei (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

ریشه «تبع» (TBˁ)؛ پیروی کردن، دنبال کردن. این ریشه و مشتقاتش جمعا 174 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

تبع: تبع و اتّباع بمعنى پيروى است؛ خواه بطور معنوى و اطاعت باشد، مثل‏ «فَمَنْ‏ تَبِعَ‏ هُدايَ فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ‏» (بقره: 38)، هر كه از هدايت من پيروى كند براى آنها خوفى نيست و محزون نميشوند. و خواه بطور محسوس و دنبال كردن نحو «فَأَتْبَعَهُمْ‏ فِرْعَوْنُ وَ جُنُودُهُ‏» (يونس:90)، فرعون و لشگريانش آنها را تعقيب كردند و از پى آنها رفتند (قاموس قرآن، ج1، ص265).

ساخت‌های صرفی در قرآن

تَبِعَ (فعل مجرد): 9 بار

تابِع (اسم فاعل): 3 بار

تَبَع (مصدر): 2 بار

تَبیع (صفت فعیل): 1 بار

اَتبَعَ (فعل باب افعال): 15 بار

اِتَّبَعَ (فعل باب افتعال): 136 بار

اِتِّباع (مصدر باب افتعال): 2 بار

مُتَّبَع (اسم مفعول باب افتعال): 2 بار

مُتَتابِع (اسم فاعل، باب تفاعل): 2 بار

تُبَّع (نام قوم): 2 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن تَبِعَ تَبِعَ تَبِعَ تبع: تبع و اتّباع بمعنى پيروى است قاموس قرآن، ج‏1، ص: 265
آفروآسیایی *tabaʕ- تبع follow دنبال کردن
آفروآسیایی *ta/ibʕ- تبع foot, heel پا، پاشنه
سامی *tVbaʕ- تبع 'follow' 'دنبال کردن'
سامی *tVbaʕ- تبع 'follow' 'دنبال کردن'
عبری tbʕ تبع
مهری tōba تُبَ
جبالی teʕ تِع
حرصوصی tōba تُبَ
عربی tbʕ تبع

منابع

تبع (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2