تبع (ریشه)
ریشه «تبع» (TBˁ)؛ پیروی کردن، دنبال کردن. این ریشه و مشتقاتش جمعا 174 بار در قرآن کریم بهکار رفته است.
معنای لغوی
تبع: تبع و اتّباع بمعنى پيروى است؛ خواه بطور معنوى و اطاعت باشد، مثل «فَمَنْ تَبِعَ هُدايَ فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ» (بقره: 38)، هر كه از هدايت من پيروى كند براى آنها خوفى نيست و محزون نميشوند. و خواه بطور محسوس و دنبال كردن نحو «فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَ جُنُودُهُ» (يونس:90)، فرعون و لشگريانش آنها را تعقيب كردند و از پى آنها رفتند (قاموس قرآن، ج1، ص265).
ساختهای صرفی در قرآن
تَبِعَ (فعل مجرد): 9 بار
تابِع (اسم فاعل): 3 بار
تَبَع (مصدر): 2 بار
تَبیع (صفت فعیل): 1 بار
اَتبَعَ (فعل باب افعال): 15 بار
اِتَّبَعَ (فعل باب افتعال): 136 بار
اِتِّباع (مصدر باب افتعال): 2 بار
مُتَّبَع (اسم مفعول باب افتعال): 2 بار
مُتَتابِع (اسم فاعل، باب تفاعل): 2 بار
تُبَّع (نام قوم): 2 بار
ریشهشناسی
زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
قرآن | تَبِعَ | تَبِعَ | تَبِعَ | تبع: تبع و اتّباع بمعنى پيروى است | قاموس قرآن، ج1، ص: 265 | |
آفروآسیایی | *tabaʕ- | تبع | follow | دنبال کردن | ||
آفروآسیایی | *ta/ibʕ- | تبع | foot, heel | پا، پاشنه | ||
سامی | *tVbaʕ- | تبع | 'follow' | 'دنبال کردن' | ||
سامی | *tVbaʕ- | تبع | 'follow' | 'دنبال کردن' | ||
عبری | tbʕ | تبع | ||||
مهری | tōba | تُبَ | ||||
جبالی | teʕ | تِع | ||||
حرصوصی | tōba | تُبَ | ||||
عربی | tbʕ | تبع |