زبر (ریشه)
ریشه «زبر» (ZBR)؛ از این ریشه، سه ساخت با سه معنا در قرآن وجود دارد. نخست زُبُر به معنای «کتب»، دوم زُبُر به‌معنای «قطعه» و سوم زَبور که نام کتاب حضرت داود (ع) است.
معنای لغوی
زُبُر: جمع زبور است و هر كتاب حكمت را زبور گويند (مجمع) صحاح و قاموس و اقرب مطلق كتاب گفتهاند. زَبَرَ بمعنى نوشتن است «زَبَرْتُ الْكِتَابَ: كَتَبْتُهُ» (اقرب). زبور: از قرآن مجيد بدست ميايد كه آن نام كتاب داود است (قاموس قرآن، ج3، ص155).
ساخت‌های صرفی در قرآن
زَبور (نام کتاب داود (ع)): 3 بار
زُبُر (قطعه): 1 بار
زُبَر (جمع: قطعه‌ها): 1 بار
زُبُر (کتب): 6 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | واژه | آوانگاری | معنا | توضیحات | ارجاع | ||
| فارسی | بین‌المللی | فارسی | انگلیسی | ||||
| آفروآسیایی باستان | |||||||
| سامی باستان | |||||||
| عبری | זמר (1) | زمر | ZMR | فعل. (فقط باب تفعیل). نواختن موسیقی در ستایش خداوند | vb. only Pi. make music in praise of God | Gesenius, 274 | |
| זִמְרָה، זָמִיר | zimrā, zāmir | ملودی، آهنگ، در ستایش خداوند | melody, song, in praise of God | ||||
| מִזְמוֹר | mizmur | ملودی (به طور خاص، در مورد کتاب مزامیر داود) | melody (techn. Design. of psalms( | عربی: «مزامیر». در عربی، سریانی و حبشی هم وارد شده است. | |||
| זָמַר (2) | زامَر | zāmar | کوتاه کردن، هرس کردن | vb. trim, prune | رابطه با ریشه (1) (نواختن موسیقی) مشخص نیست. | ||
| זָמִיר | zāmīr | پیرایش، هرس | trimming, pruning | ||||
| זְמוֹרָה | zemorā | شعبه، شاخه، جوانه | branch, twig, shoot | ||||
| اوگاریتی | zbr | زبر | هرس کردن | to prune | DelOlmo, 999 | ||
| آرامی | זָמַר (1) | زامَر | zāmar | چنگ زدن، هرس کردن، بریدن | to nip, to prune, to cut | Jastrow, 405 | |
| זָמַר (2) | زامَر | zāmar | طنین انداختن، موسیقی ساختن، آواز خواندن | to tingle, make music, sing | |||
| سریانی | ܙܡܪ | زمر | خواندن، آواز خواندن، نواختن با ساز زهی، خواندن ستایش خدا | to sing, chant, play on a stringed instrument, sing praise to God | PayneSmith, 117-118 | ||
| ܡܙܡܘܪܐ | مزمورا | مزامیر داود (ع) | Pslams | ||||
| مندایی | ZMR | زمر | آواز خواندن، موسیقی نواختن، نواختن (ساز)، آهنگ ساختن، طنین انداختن | to sing, make music, play (an instrument), make a sound, resound | Macuch, 169 | ||
| فنیقی | - | Krahmalkov, - | |||||
| اکدی/آشوری | zamāru | زَمارو | آواز خواندن، آواز | to sing, song | Black, 444 | ||
| حبشی | zabara
zabert |
زَبَرَ
زَبِرت |
شکستن
تکه، قطعه |
break
fragment, piece |
Leslau, 631, 639 | ||
| zammara | زَمَّرَ | خواندن، مزامیر خواندن، ساز موسیقی زدن، با آواز جشن گرفتن، ستایش کردن یا تمجید کردن با آواز | sing, recite Psalms, play a musical instrument, celebrate with song, praise or glorify in song | ||||
| سبائی | ZBR | زبر | ساخت و ساز | erect a construction | Beeston, 170 | ||
| عربی | زُبُر | قطعه | مشکور، 323، 337
Zammit, 206 Jeffery, 148-149 | ||||
| زبور | زبور داود (ع) | ||||||
| زمر
زُمرَۀ (ج: زُمَر) |
نی زدن
فوج، گروه |
||||||
منابع
زبر (مشتقات)