حدث (ریشه)
ریشه «حدث» (ḤDT̠)؛ جدید، وقوع؛ سخن جدید. این ریشه در معانی گوناگونش، جمعا 36 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
حدث: حدوث: بوجود آمدن (مفردات) كه قهرا توأم با تازه بودن است. حديث هر چيز تازهاى است خواه فعل باشد يا قول. يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبارَها (زلزله:
4) آنروز اخبار خود را حكايت كند. چون حكايت، گفتار تازه است لذا «تُحَدِّثُ» آمده است (قاموس قرآن، ج2، ص111).
ساخت‌های صرفی در قرآن
حَدیث (صفت فعیل): 28 بار
حَدَّثَ (فعل باب تفعیل): 3 بار
اَحدَثَ (فعل باب افعال): 3 بار
مُحدَث (اسم مفعول، باب افعال): 2 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | اَحدَثَ | اَحدَثَ | اَحدَثَ | حدوث: بوجود آمدن كه قهرا توأم با تازه بودن است | قاموس قرآن، ج2، ص: 111 | |
| آفروآسیایی | ||||||
| سامی | *ḥad(i)t_- | حدث | new | جدید | ||
| اکدی | ešš- | ِشش- | ||||
| اگاریتی | ḥdt_ | حدث | ||||
| فنیقی | ḥdš | حدش | ||||
| عبری | ḥādāš | حَدَش | ||||
| آرامی بایبل | ḥădat | حَدَت | ||||
| آرامی یهودی | Pal ḥdt | حدت | ||||
| سریانی | ḥadǝt- | حَدت- | ||||
| آرامی جدید | Urm ḥā(d)t- | حَ(د)ت- | ||||
| مندایی | hadt- | هَدت- | ||||
| گعز | ḥäddis | حَددِس | ||||
| مهری | ḥeydīn | حِیدِن | ||||
| جبالی | odīn | اُدِن | ||||
| سقطری | gadid | جَدِد | ||||