فیء (ریشه)

ریشه «فیء» (FYˀ)؛ برگشتن، بازگشت. این ریشه 7 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

فى‏ء: (بفتح فاء) رجوع. «فَاءَ فَيْئاً: رجع» گويند: «هو سريع‏ الْفَيْ‏ءِ عن غضبه» يعنى او از خشمش زود بر ميگردد فَقاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى‏ تَفِي‏ءَ إِلى‏ أَمْرِ اللَّهِ‏ حجرات: 9. با گروه متجاوز بجنگيد تا بطاعت خدا بر گردد.

فَإِنْ‏ فاؤُ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‏ بقره: 226. اگر ايلاء كنندگان بزنانشان برگشتند و كفّاره دادند خدا آمرزنده و مهربان است.

يَتَفَيَّؤُا ظِلالُهُ عَنِ الْيَمِينِ وَ الشَّمائِلِ سُجَّداً لِلَّهِ‏ نحل: 48. سايه‏هاى آن از راست و چپ در حال خضوع بخدا بر ميگردد.

فى‏ء رسول خدا صلى اللّه عليه و آله‏

وَ ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى‏ رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَ لا رِكابٍ‏ ... يعنى اموال و زمينهائيكه خدا از بنى نضير بر پيامبرش برگردانده شما اسبان و شتران بر آنها نتاختيد ... (قاموس قرآن، ج5، ص215).

ساخت‌های صرفی در قرآن

فاءَ (فعل مجرد): 3 بار

اَفاءَ (فعل باب افعال): 3 بار

تَفَیَّأَ (فعل باب تفعّل): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	فااَ	فااَ	فااَ	فى‏ء: رجوع		قاموس قرآن، ج‏5، ص: 213
آفروآسیایی	*paʕ/ʔ-	فع	go (out) and return	رفتن (به بیرون) و برگشتن
سامی	*pVyVʔ-	فیء	'return'	'برگشتن'
عربی	fyʔ	فیء

منابع

فیا (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2