غیض (ریشه)

ریشه «غیض» (ĠYḌ)؛ کم شدن، فرو رفتن. این ریشه تنها دو بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

غيض: فرو رفتن آب. در مجمع فرموده: غيض آنست كه مايع در عمق فرو رود «الْغَيْضُ‏ ذَهَابُ الْمَايِعِ فِي الْعُمْقِ»

راغب آنرا ناقص شدن و ناقص‏ كردن گفته ديگران نيز چنان گفته‏اند ولى چون در قرآن مجيد بمعنى فرو رفتن آب آمده قويّا احتمال دارد كه معناى اصلى آن فرو رفتن است و نقصان معنى لازم آن ميباشد. كه فرو- رفتن از نقصان منفك نيست. وَ قِيلَ يا أَرْضُ ابْلَعِي ماءَكِ وَ يا سَماءُ أَقْلِعِي وَ غِيضَ‏ الْماءُ وَ قُضِيَ الْأَمْرُ ... هود: 44. گفته شد: اى زمين آبت را بلع كن واى آسمان آبت را قطع كن و نباران، آب فرو رفت و كار تمام شد.

اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثى‏ وَ ما تَغِيضُ‏ الْأَرْحامُ وَ ما تَزْدادُ وَ كُلُّ شَيْ‏ءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ رعد: 8. اهل تفسير تَغِيضُ‏ را ناقص كردن گرفته‏ (قاموس قرآن، ج5، ص139).

ساخت‌های صرفی در قرآن

غاضَ (فعل مجرد): 2 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	غاضَ	غاضَ	غاضَ	غيض: فرو رفتن آب		قاموس قرآن، ج‏5، ص: 138
آفروآسیایی	*ɣuyVĉ̣-	غیض	be small	کوچک بودن	1 غض
سامی	*ɣVyVṣ̂-	غیض	'become small'	"کوچک شدن"	1 غض
عربی	ɣyḍ i,1	غیض ِ\

منابع

غیض (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2