عجل (گوساله)

ریشه «عجل» (ˁiǧl)؛ گوساله. این واژه 10 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

عِجْل: (بر وزن جسر) گوساله.

«ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ‏ الْعِجْلَ‏ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ» بقره 51. از مجمع و مفردات بدست ميايد علت اين تسميه آنست كه گوساله بعجله بزرگ شده و بصورت‏ گاو در ميايد. آن جمعا ده بار در قرآن بكار رفته هشت بار در خصوص گوساله‏پرستى بنى اسرائيل و دو بار در اينكه ابراهيم عليه السّلام بميهمانان خويش گوساله بريان آورد «فَما لَبِثَ أَنْ جاءَ بِعِجْلٍ‏ حَنِيذٍ» هود: 69 (قاموس قرآن، ج4، ص296).

ساخت‌های صرفی در قرآن

عِجل (اسم): 10 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	عِجل	عِجل	عِجل	عِجْل: گوساله		قاموس قرآن، ج‏4، ص: 295
آفروآسیایی	*ʕigʷal-	عجل	calf	گوساله
سامی	*ʕigl-	عجل	'calf'	'گوساله'
ابلایی	ù-gi-l	ُ-جِ-ل				[um] = ALI[M?] [MEE 4 1192] (compared to Hbr. ʕēgäl in
اگاریتی	ʕgl	عجل	'ternero, novillo'  'novilla'	«گوساله، تلیسه»		[DLU 75], ʕglt
فنیقی	ʕgl	عجل	'calf'	'گوساله'		[T 238], [Krah. 359]. // In KAI 695 (bʕgl ʔš ḳrny lmbmḥsr
عبری	ʕēgäl	عِجَل	'young bull, ox'  'heifer, young cow'	"گاو نر جوان، گاو" تلیسه، گاو جوان		[KB 784], ʕäglā
آرامی	Anc. ʕgl	عجل	'calf'	'گوساله'		[HJ 824]. // In KAI 222A23, TF 20 and Bukan 6 (cf. references in No. ... under ...).
آرامی یهودی	ʕēgal (det. ʕiglā, ʕäglā)	عِجَل ( عِجلَ\ عَجلَ)	'calf'	'گوساله'		[Ja. 1067], [Levy WTM III 618], ʕäglǝtā, ʕēglǝtā, ʕiglǝtā, ʕäglā, ʕăgaltā
سریانی	ʕeglā	عِجلَ	'vitulus', ʕǝgeltā 'vitula'	گوساله		[Brock. 509],
مندایی	anglia prob.	َنجلَِ فرُب.	'calves'	"گوساله"		[DM 25].
گعز	@ ʔǝgʷǝl (ʕǝgʷal, ʕǝgʷl)	ءجل (عجَل\ عجل)	'the young of any animal or fowl'  'claf, heifer'	"جوان هر حیوان یا مرغی" "کلاف، تلیسه"		[LGz. 11], ʔǝgʷalt, ʔǝgʷǝlt
عربی	ʕiǯl-	عِذل-	'veau', ʕiǯlat- 'génisse', ʕuǯǯāl-, ʕiǯǯawl- 'veau'	گوساله، تلیسه

منابع

عجل (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2