زکو (ریشه)

ریشه «زکو» (ZKW)؛ پاکی، طهارت. این ریشه جمعا 59 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

زكو: اصل زكوة چنانكه طبرسى و راغب گفته بمعنى نموّ و زيادت است. زكوة در قرآن گاهى بمعنى طهارت و پاكيزگى آمده، مثل‏ «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ‏ زَكَّاها» (شمس: 9).

ساخت‌های صرفی در قرآن

زَکَوَ (فعل مجرد): 1 بار

زَکیّ (صفت فعیل): 2 بار

اَزکی (صفت تفضیل): 4 بار

زَکات (اسم): 32 بار

زَکّیَ (فعل باب تفعیل): 12 بار

تَزَکّیَ (فعل باب تفعّل): 8 بار

برای مشاهده تفصیلی آیات، نک: زکو (واژگان)

ریشه‌شناسی

زبان	واژه	آوانگاری		معنا		توضیحات	ارجاع
		فارسی	بین‌المللی	فارسی	انگلیسی
آفروآسیایی باستان							Orel,
سامی باستان
عبری	זָכָה	زاکا	zākā	فعل. تمیز، پاکیزه و طاهر و خالص بودن (اغلب در معنای اخلاقی)	vb. be clear, clean, pure (alw. in moral sense)	نیز رابطه با عربی. ذکا	Gesenius, 269
	זָכַךְ	زاکَک	zākak	فعل. روشن بودن، تمیز بودن، طاهر بودن	vb. be bright,clean, pure (kindred with foregoing)	هم‌خانواده با مورد قبل (זָכָה)
	זַךְ	زَک	zak	صفت. طاهر و خالص، تمیز و پاک	adj. pure, clean
	זָכוּ	زاکو	zākū	خلوص، عصمت	purity, innocence		Gesenius, 1091
اوگاریتی	-						DelOlmo, -
آرامی	דְּכָא דְּכִי	دکا دکی	dkā dkī	تمیز بودن، پاک بودن پاک شدن، تبرئه شدن، پاک شدن از گناه. سزاوار بودن، ممتاز، پذیرفته شده	to be clean, pure; to be cleared, acquitted, cleansed from sin; to be deserving', privileged, admitted		Jastrow, 307
	זָכָה זכי	زاکا زکی	zākā zky	[پاک بودن، روشن بودن،] تبرئه شدن، راست بودن	[to be pure, clear,] to be acquitted, be right		Jastrow, 398
	זְכוּת זְכוּתָא	زکوت زکوتا	zkūt zkūtā	1. تبرئه، حکم مساعد، دادخواست در دفاع. 2. نیکی کردن، برکت دادن 3. نفوذ محافظتی رفتار خوب، شایستگی 4. مزیت، امتیاز، سود	1. acquittal, favorable judgment, plea in defence. 2. doing good, blessing 3. the protecting infiuence of good conduct, merit 4. advantage,privilege, benefit
سریانی	ܕܟܐ ܕܟܝ	دکا دکی	dkā dkī	پاک و طاهر بودن یا شدن؛ الف. پاک شدن، خالص شده، ساخته شده یا عاری از جذام، یا از تسخیر شیطانی ب. تطهیر کردن یا طاهر بودن کسی به صورت تشریفاتی استعاره. روشن بودن، توضیح داده شده.	to be or be made pure or clean; a) to be cleansed, purified, made or declared free from leprosy, from demoniacal possession. b) to purify oneself or be purified ceremonially. Metaph. to be made clear, explained.		PayneSmith, 91, 115
	ܙܟܘܬܐ	زکوتا	zkūta	پیروزی، جایزه پیروزی توجیه، برائت، بی گناهی	victory, the reward of victory justification, acquittal, innocence
مندایی	zakaia	زَکَیا		پاک، معصوم، بی‌گناه، بی لک، بی‌لکه، پیروز	pure, innocent, guiltless, unspotted, unsullied; victorious		Macuch, 158
	zaku zakuta	زکو زکوتا		بی گناهی، پاکی، توجیه، پیروزی، شایستگی، فضیلت	innocence, purity, justification, victory, merit, virtue
	dakia	داکیا		تمیز، طاهر و خالص	clean, pure		Macuch, 99
	dakata	دکاتا		پاکیزگی	purity	متأثر از زکات عربی
فنیقی، پونیک، پالمیری، هترا	zky			پاک و خالص پاکیزه از منظر آیینی بی‌گناه پیروز	pure; ritually pure innocent victorious		Hoftijzer, 320-321
اکدی/آشوری	zaku(m) I, II	زکو		پاک، تمیز پاک و تمیز بودن (شدن)	pure, clear to be(come) clear, pure		Black, 443
	zakūtu	زکوتو		پاکسازی، معافیت	cleansing, exemption
حبشی	zkk, zakka			تمیز بودن، پاک بودن	be pure, be clean	برگرفته از عبری. zkk	Leslau, 636
سبائی	ZKW* zkt	زکو		فضل و نعمت خدا	God’s grace	داده مشکوک؟	Beeston, 170
عربی	زکو زکات نیز: ذکی			پاک بودن، خوب بودن			مشکور، 334 Jeffery, 152-153 مشکور، 266

منابع

زکو (واژگان)

منابع ریشه شناسی