زکو (ریشه)
ریشه «زکو» (ZKW)؛ پاکی، طهارت. این ریشه جمعا 59 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
زكو: اصل زكوة چنانكه طبرسى و راغب گفته بمعنى نموّ و زيادت است. زكوة در قرآن گاهى بمعنى طهارت و پاكيزگى آمده، مثل «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها» (شمس: 9).
ساختهای صرفی در قرآن
زَکَوَ (فعل مجرد): 1 بار
زَکیّ (صفت فعیل): 2 بار
اَزکی (صفت تفضیل): 4 بار
زَکات (اسم): 32 بار
زَکّیَ (فعل باب تفعیل): 12 بار
تَزَکّیَ (فعل باب تفعّل): 8 بار
برای مشاهده تفصیلی آیات، نک: زکو (واژگان)
ریشهشناسی
زبان | واژه | آوانگاری | معنا | توضیحات | ارجاع | ||
فارسی | بینالمللی | فارسی | انگلیسی | ||||
آفروآسیایی باستان | Orel, | ||||||
سامی باستان | |||||||
عبری | זָכָה | زاکا | zākā | فعل. تمیز، پاکیزه و طاهر و خالص بودن (اغلب در معنای اخلاقی) | vb. be clear, clean, pure (alw. in
moral sense) |
نیز رابطه با عربی. ذکا | Gesenius, 269 |
זָכַךְ | زاکَک | zākak | فعل. روشن بودن، تمیز بودن، طاهر بودن | vb. be bright,clean, pure (kindred
with foregoing) |
همخانواده با مورد قبل (זָכָה) | ||
זַךְ | زَک | zak | صفت. طاهر و خالص، تمیز و پاک | adj. pure, clean | |||
זָכוּ | زاکو | zākū | خلوص، عصمت | purity, innocence | Gesenius, 1091 | ||
اوگاریتی | - | DelOlmo, - | |||||
آرامی | דְּכָא
דְּכִי |
دکا
دکی |
dkā
dkī |
تمیز بودن، پاک بودن پاک شدن، تبرئه شدن، پاک شدن از گناه.
سزاوار بودن، ممتاز، پذیرفته شده |
to be clean, pure; to be cleared, acquitted, cleansed from sin;
to be deserving', privileged, admitted |
Jastrow, 307 | |
זָכָה
זכי |
زاکا
زکی |
zākā
zky |
[پاک بودن، روشن بودن،] تبرئه شدن، راست بودن | [to be pure, clear,] to be
acquitted, be right |
Jastrow, 398 | ||
זְכוּת
זְכוּתָא |
زکوت
زکوتا |
zkūt
zkūtā |
1. تبرئه، حکم مساعد، دادخواست در دفاع.
2. نیکی کردن، برکت دادن 3. نفوذ محافظتی رفتار خوب، شایستگی 4. مزیت، امتیاز، سود |
1. acquittal, favorable judgment, plea in defence.
2. doing good, blessing 3. the protecting infiuence of good conduct, merit 4. advantage,privilege, benefit |
|||
سریانی | ܕܟܐ
ܕܟܝ |
دکا
دکی |
dkā
dkī |
پاک و طاهر بودن یا شدن؛
الف. پاک شدن، خالص شده، ساخته شده یا عاری از جذام، یا از تسخیر شیطانی ب. تطهیر کردن یا طاهر بودن کسی به صورت تشریفاتی استعاره. روشن بودن، توضیح داده شده. |
to be or be made pure or clean;
a) to be cleansed, purified, made or declared free from leprosy, from demoniacal possession. b) to purify oneself or be purified ceremonially. Metaph. to be made clear, explained. |
PayneSmith, 91, 115 | |
ܙܟܘܬܐ | زکوتا | zkūta | پیروزی، جایزه پیروزی
توجیه، برائت، بی گناهی |
victory, the reward of victory
justification, acquittal, innocence |
|||
مندایی | zakaia | زَکَیا | پاک، معصوم، بیگناه، بی لک، بیلکه، پیروز | pure, innocent, guiltless, unspotted,
unsullied; victorious |
Macuch, 158 | ||
zaku
zakuta |
زکو
زکوتا |
بی گناهی، پاکی، توجیه، پیروزی، شایستگی، فضیلت | innocence, purity, justification, victory,
merit, virtue |
||||
dakia | داکیا | تمیز، طاهر و خالص | clean, pure | Macuch, 99 | |||
dakata | دکاتا | پاکیزگی | purity | متأثر از زکات عربی | |||
فنیقی، پونیک، پالمیری، هترا | zky | پاک و خالص
پاکیزه از منظر آیینی بیگناه پیروز |
pure;
ritually pure innocent victorious |
Hoftijzer, 320-321 | |||
اکدی/آشوری | zaku(m) I, II | زکو | پاک، تمیز
پاک و تمیز بودن (شدن) |
pure, clear
to be(come) clear, pure |
Black, 443 | ||
zakūtu | زکوتو | پاکسازی، معافیت | cleansing, exemption | ||||
حبشی | zkk, zakka | تمیز بودن، پاک بودن | be pure, be clean | برگرفته از عبری. zkk | Leslau, 636 | ||
سبائی | ZKW*
zkt |
زکو | فضل و نعمت خدا | God’s grace | داده مشکوک؟ | Beeston, 170 | |
عربی | زکو
زکات نیز: ذکی |
پاک بودن، خوب بودن | مشکور، 334
Jeffery, 152-153 مشکور، 266 |