دمع (ریشه)

ریشه «دمع» (DMˁ)؛ گریه، اشک چشم. این واژه 2 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

دمع: اشك چشم. و جارى شدن اشك. مصدر و اسم هر دو آمده است (مفردات- اقرب) «تَرى‏ أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ‏ الدَّمْعِ‏ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ» مائده: 83 «تَوَلَّوْا وَ أَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ‏ الدَّمْعِ‏» توبه: 92 (قاموس قرآن، ج2، ص358).

ساخت‌های صرفی در قرآن

دَمع (اسم): 2 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	دَمع	دَمع	دَمع	دمع: اشك چشم		قاموس قرآن، ج‏2، ص: 358
آفروآسیایی
آفروآسیایی	*dim-an-	دم	cloud, rain	ابر، باران
سامی	*dimʕ-at-/*damʕ-	دمع	tear(-drop)	اشک (-قطره)
سامی	*da/imm(-an)- 1, 2 ~ *da/imm(-an)- 1, 2 ~ *dVwVm-, dVmVʕ- 3 , dVmVʕ- 3	دمم	'light fog with dew' 1, 'rainless cloud' 2, 'rain' (v.) 3	'مه سبک با شبنم' 1, 'ابر بدون باران' 2, 'باران' (v.) 3
اکدی	dīm/ntu OB on	دِم/نتُ  ُن				[CAD d 147], [AHw 171] (transcribed as dim/ntu).
ابلایی	/ʔid(i)maʕātum/ (ÉR.ÉR = ì-ti-ma-a-tum).	/ءِد(ِ)مَعَتُم/
اگاریتی	dmʕ (pl. ʔudmʕt)	دمع ( ءُدمعت)				[DLU 133]
عبری	dimʕā (coll.)	دِمعَ				[KB 227].
آرامی یهودی	dimʕătā	دِمعَتَ				[Ja 314]; dmʕh [Sok 153]
سریانی	demʕĕtā	دِمعِتَ				[Brock 158]
سریانی	dīm-ǝt- 1	دِم-ت-
آرامی جدید	HRT demʔa	دِمءَ	'Träne'  'tear'	اشک		[J Hert 185] NASS dịmị̄tɔ (sg.)
مندایی	dima, dimihta, dimita	دِمَ\ دِمِهتَ\ دِمِتَ				[DM 153]
گعز	dammanā	دَممَنَ	'cloud, mass', dammana /cover with clouds' LGz 134	'ابر، توده'، پوشیده با ابرها'
مهری	dǝmāt	دمَت				[JM 71]
جبالی	dǝmʕát	دمعَت	'tear-drop'	"قطره اشک"		[JJ 40]
حرصوصی	demāt	دِمَت				[JH 25]
سقطری	ʔedmíʕa	ءِدمِعَ				[LS 130] (with the *ʔV-prefix ?)
عربی	damʕ-	دَمع-				[BK 1 732]
عربی	damm-, dimām- 2, dwm	دَمم-\ دِمَم- \ دوم

منابع

دمع (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2