شید (ریشه)

ریشه «شید» (ŠYD)؛ محکم کردن، شیار کردن؟، این ریشه دو بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

شيد: بفتح (ش) گچ كارى كردن. بالا بردن. و آن بكسر (ش) گچ و نحو آن است (اقرب) «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ» حج: 45. يعنى اى بسا چاه كهنه بى آببر و اى بسا قصر بلند يا گچ كارى شده‏ «أَيْنَما تَكُونُوا يُدْرِكْكُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ كُنْتُمْ فِي بُرُوجٍ‏ مُشَيَّدَةٍ» نساء: 78. راغب گويد: «شيّد قواعده» يعنى پايه‏هاى آنرا محكم كرد گوئى با گچ بنا كرده. بروج مشيّده يعنى برجهاى محكم يا مرتفع (قاموس قرآن، ج4، ص94).

ساخت‌های صرفی در قرآن

مَشید (اسم مفعول): 1 بار

مُشَیَّدَة (اسم مفعول، باب تفعیل): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	مَشید	مَشید	مَشید	شيد: بفتح (ش) گچ كارى كردن		قاموس قرآن، ج‏4، ص: 94
آفروآسیایی	*ĉdd ~ *ĉdʔ/*ĉʔd	شدد	to hoe (border-furrows); measure/survey and apportion field-plots	بیل زدن (شیارهای مرزی)؛ اندازه گیری/بررسی و تقسیم قواره های مزرعه
آفروآسیایی	*sad-	سد	rope	طناب
آفروآسیایی
سامی	*ŝdd ~ *ŝʔd	شدد	to hoe border-furrows; to measure a field, distribute plots	بیل زدن (شیارهای مرزی)؛ اندازه گیری یک مزرعه، توزیع کردن قواره های مزرعه
سامی	*ma-šad-	م	'bast cord'	"بند ناف"
سامی	*ŝid-/*ŝud-	شد	'squeeze' 1, 'load, put on' 2	"فشرده کردن" 1، "بار کردن، پوشیدن" 2
اکدی	šadādu	شَدَدُ	'to measure, survey a field' OAkk. on	"اندازه گیری، بررسی یک میدان"		(CAD š1, 27; AHw, 1121)
عبری	ŝdd (pi.)	شدد ()	'to harrow, plough border-furrows', pB. ŝad 'furrow'	«خراب کردن، شیارهای مرزی را شخم زدن»		(HAL, 1306); (Ja., 1523)
آرامی یهودی	sdd (pa.)	سدد (فَ.)	'to plough'	شخم زدن		(HAL, 1306)
جبالی	ŝedd 2	شِدد
عربی	masad-	مَسَد-
عربی	šdd	شدد

دو ریشه احتمالی: شد (شیار زدن)، یا شد (طناب، محکم کردن) ؟

منابع

شید (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2