غرب (سیاه)

ریشه «غرب» (ĠRB)؛ غرابیب، رگه‌های بسیار سیاه. این واژه تنها یک بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

غرابيب: وَ مِنَ الْجِبالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَ حُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُها وَ غَرابِيبُ‏ سُودٌ فاطر: 27.

غرابيب جمع غربيب بمعنى بسيار سياه است و «سود» جمع اسود است فرّاء گفته آن در اصل «سُودٌ غَرَابِيبُ‏» است يعنى سياه‏هاى بسيار سياه ولى مجمع ترجيح ميدهد كه‏ «سُودٌ» تأكيد غَرابِيبُ‏ باشد يعنى از كوهها تكه‏هاى سفيد و سرخ است برنگهاى مختلف و نيز از آنها تكّه‏هاى بسيار سياه هست (قاموس قرآن، ج5، ص92).

ساخت‌های صرفی در قرآن

غَرابیب (اسم. جمع غَربیب): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	غَرابیب	غَرابیب	غَرابیب	بسیار سیاه- غرابيب: وَ مِنَ الْجِبالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَ حُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُها وَ غَرابِيبُ‏ سُودٌ فاطر: 27		قاموس قرآن، ج‏5، ص: 92
آفروآسیایی
آفروآسیایی	*ɣurVb-	غرب	crow, raven	کلاغ، زاغ سیاه
سامی	*ɣarb-	غرب	sunset	غروب آفتاب
سامی	*ɣVrVb-	غرب	crow, raven	کلاغ، زاغ سیاه
اکدی	ereb- (erb-)	ِرِب- (ِرب-)	'setting of the sun, west OB on CAD E 258	غروب خورشید، غرب
اکدی	āribu (ēribu, ḫērebu)	َرِبُ (ِرِبُ\ خِرِبُ)	'crow, raven' OB on	"کلاغ، زاغ"		[CAD a2 265], [AHw. 68]. One of the earliest attestations is the form ḫe-re-e-bu in the OB lexical list Proto-Diri 549 (peculiar because of ḫ < *ɣ). Note that the plene-spelling of the second syllable is hardly sufficient to postulate erēbu as the basic form of this lexeme as suggested in
ابلایی	ḫa-ri-bù̀,	خَ-رِ-بُ̀\	'corvo'			[MEE 4 295] (/ɣāribum/
اگاریتی	ʕrb	عرب	'ocaso, puesta del sol' DLU 88	غروب آفتاب
فنیقی	ʕrb	عرب
عبری	ʕrb	عرب	'set (sun)', ʕärä̆b 'evening, sunset'	«غروب (خورشید)»، "عصر، غروب آفتاب"
عبری	ʕōrēb	عُرِب	'raven'	'کلاغ سیاه'		[KB 879], pB. [Ja. 1058].
آرامی	Sam. ʕrb	عرب	'raven'	'کلاغ سیاه'		[Tal 661].
آرامی یهودی	ʕurbā, ʕorbā, ʕōrǝbā	عُربَ\ عُربَ\ عُربَ	'raven, crow'  'she-raven'	"کلاغ سیاه، کلاغ" "کلاغ ماده"		[Ja. 1058], ʕōrabtā
سریانی	ʕǝreb	عرِب
سریانی	ʕūrǝbā	عُربَ	'corvus'	کلاغ'		[Brock. 546], [PS 2980].
مندایی	arb	َرب
مندایی	ʕurba	عُربَ	'crow' 'perh. crow (?)'	'کلاغ' 'شاید. کلاغ (؟)'		[DM 346], arbana
عربی جنوبی	Sab m-ʕrb	م-عرب	'west'	'غرب'
گعز	ʕarab	عَرَب	'west, sunset', ʕarba 'set (sun), become evening' LGz 69	«غرب، غروب آفتاب»، «غروب (خورشید)، موقع عصر شدن»
مهری	ǝɣtǝrōb	غترُب	' to be abroad', ɣǝrbēt 'strange place, unknown place, abroad', mārēb 'sunset; west'	«خارج بودن»، «مکان غریب، مکان ناشناخته، خارج از کشور»،'غروب; غرب'
مهری	yǝɣǝráyb	یغرَیب	'raven'	'کلاغ سیاه'		[JM 140, 461].
جبالی	oɣórb	ُغُرب	'to go west', aɣtéréb 'to be abroad, away from home', muɣrúb 'evening, west' JJ 88; E maʕréb	«به غرب رفتن»، «خارج از کشور بودن، دور از خانه»، 'عصر، غرب'
جبالی	ʔaɣǝréb	ءَغرِب	'raven, crow'	"کلاغ سیاه، کلاغ"		[JJ 2].
حرصوصی	ɣarb	غَرب
حرصوصی	yeɣereb	یِغِرِب	'raven'	'کلاغ سیاه'		[JH 45].
سقطری	máʕrib	مَعرِب	'soir' LS 326	عصر
سقطری	ʔáʕreb	ءَعرِب	'crow' 'Egyptian vulture' according to	'کلاغ' "کرکس مصری"		[Nakano 118] (aʕreb
عربی	ɣrb	غرب	'set (sun)', ɣarb- 'coucher du soleil' BK 2 450	غروب (خورشید)
عربی	ɣurāb-	غُرَب-	'corbeau (tout noir); corneille'	زاغ (همه سیاه)؛ کلاغ'		[BK 2 451], [LA I 645].

نیز رجوع کنید: غرب (زاغ)؛ غرب (غروب)

منابع

غرب (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2