عدو (دشمنی)

ریشه «عدو» (ˁDW)؛ دور شدن، دشمنی. این ریشه در این معنا 105 بار به‌کار رفته است.

معنای لغوی

عدو: تجاوز. راغب گفته: عدو بمعنى تجاوز و منافات التيام است، آن گاهى با قلب است كه بآن عدوات و معاداة گويند و گاهى در راه رفتن است كه عدو (دويدن) نام دارد و گاهى در عدم رعايت عدالت در معامله است كه عدوان و عدو گويند ... «وَ قُلْنا لَهُمْ لا تَعْدُوا فِي السَّبْتِ» نساء: 154. بآنها گفتيم در شنبه تجاوز نكنيد و با صيد در آن روز از دستور خدا سرباز نزنيد. «وَ مَنْ‏ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ» بقره: 229.

عَدُوّ: دشمن. كه در قلب بانسان عداوت دارد و در ظاهر مطابق آن رفتار ميكند «إِنَّ الْكافِرِينَ كانُوا لَكُمْ‏ عَدُوًّا مُبِيناً» نساء: 101. «إِنَّ الشَّيْطانَ لِلْإِنْسانِ‏ عَدُوٌّ مُبِينٌ» يوسف: 5 (قاموس قرآن، ج4، ص305).

ساخت‌های صرفی در قرآن

معنای دشمنی

عادَیَ (فعل باب مفاعله): 1 بار

عَدو (اسم): 2 بار

تَعَدَّیَ (فعل باب تفعّل): 3 بار

عَدَوَ (فعل مجرد): 3 بار

عَداوَة (مصدر): 6 بار

عادِی (اسم فاعل): 6 بار

عُدوان (اسم): 8 بار

اِعتَدَیَ (فعل باب افتعال): 15  بار

مُعتَدِی (اسم فاعل باب افتعال): 9 بار

عَدُوّ (اسم): 50 بار

معنای دور

عُدوَة (اسم): 2 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	عادَیَ	عادَیَ	عادَیَ	عدو: تجاوز- دشمنی		قاموس قرآن، ج‏4، ص: 305
آفروآسیایی	*ʕadaw- ~ *waʕad- ~ *daʕ-	عدو	go away, out; leave; pass by	دور شدن، بیرون رفتن، ترک کردن؛ عبور کردن
سامی	*ʕVdVw/y-	عدو	'run' 1, 'cross over, pass by' 2	«دویدن» 1، «عبور کردن» 2
عبری	ʕdy 2	عدی
سریانی	ʕdy 2	عدی
عربی جنوبی	ʕdw/y	عدو/ی	'move, march, go'	"حرکت، راهپیمایی، رفتن"		SD
گعز	ʕdw 2	عدو
سقطری	ʕdy 2	عدی
عربی	ʕdw	عدو

منابع

عدو (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2