بان (ریشه)

ریشه «بان» (BYN)؛ آشکار شدن. این ریشه و مشتقاتش، 257 بار در قرآن کریم آمده است. این ریشه با کلمه «بَین» به‌معنای میانه و وسط رابطه دارد.

معنای لغوی

بان: آشكار و ظاهر شد. بيان، بَيْنُونَة و تبيان همه از «بين» بمعنى وسط‌اند. چون وجود وسط توأم با انفصال و ظهور و انقطاع است. لذا «بان» را بمعنى قطع شدن و آشكار شدن گفته‏اند (قاموس قرآن، ج‏1، ص: 257).

ساخت‌های صرفی در قرآن

اَبانَ (فعل باب افعال): 1 بار

مُبین (اسم فاعل، باب افعال): 119 بار

اِستَبانَ (فعل باب استفعال): 1 بار

مُستَبین (اسم فاعل، باب استفعال): 1 بار

بَیَّنَ (فعل باب تفعیل): 35 بار

مُبَیِّن (اسم فاعل، باب تفعیل): 6 بار

بَیان (اسم): 3 بار

تِبیان (اسم): 1 بار

بَیِّن (صفت): 18 بار

بَیِّنَة (صفت): 54 بار

تَبَیَّنَ (فعل باب تفعّل): 18 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	اَبانَ	اَبانَ	اَبانَ	بان: آشكار و ظاهر شد		قاموس قرآن، ج‏1، ص: 257
آفروآسیایی	*biʔan-	بءن	separate, divide	جدا کردن، تقسیم کردن
آفروآسیایی	*ban-	بن	open	باز کردن
آفروآسیایی	*biʔan-/*biyan-	بءن	look, know	نگاه کردن، دانستن
سامی	*bVyVn-	بین	'separate'	'جداگانه، مجزا'
سامی	*ʔVbVn-	ءبن	'open, discover'	"باز کردن، کشف"
سامی	*bVyVn-	بین	'understand; distinguish; make clear'	فهمیدن؛ تمیز دادن؛ مشخص کردن'
اگاریتی	bn	بن	'entender, observar con atención'	فهمیدن، با توجه مشاهده کردن		DLU
فنیقی	bn	بن
عبری	byn	بین	'understand, see; pay attention to'	درک کردن، دیدن، توجه کردن		HAL 122
آرامی	Palm byn	بین
آرامی یهودی	byn	بین	'make clear'	'مشخص کردن'
سریانی	byn pa.	بین فَ.
مندایی	bwn	بون	'distinguish, learn'	"متمایز کردن، یادگرفتن"
عربی جنوبی	bwn	بون	'understand'	'فهمیدن'
گعز	bayyana	بَییَنَ	'distinguish'	'تمیز دادن'
عربی	byn i	بین ِ
عربی	ʔbn	ءبن
عربی	byn	بین	'be clear', II 'make clear'	"روشن بودن"،'روشن کردن'

رک: بین (ریشه)

منابع

بان (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2