اسم (ریشه)

ریشه «اسم» (ˀSM)؛ نام، نامیدن؛ این ریشه و مشتقاتش جمعا 71 بار در قرآن کریم به‌کار رفته‌اند.

معنای لغوی

اسم: نام. گويند: اصل آن سمو است همزه اول عوض از واو است و گويند: اصل آن و سم بمعنى علامت است واو بهمزه قلب شده. و آن لفظى است كه بر چيزى گذاشته شود تا از ديگر چيزها متمايز گردد. احتمال نزديك بيقين آنست كه اصل آن و سم بمعنى علامت باشد كه اسم هر چيز علامت و نشانه آن است (قاموس قرآن، ج3، ص328).

ساخت‌های صرفی در قرآن

اِسم (اسم): 39 بار

سَمِیّ (صفت فعیل): 2 بار

سَمَّیَ (فعل باب تفعیل): 8 بار

تَسمِیَة (مصدر باب تفعیل/تفعله): 1 بار

مُسَمَّی (اسم مفعول، باب تفعیل): 21 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	إسم
آفروآسیایی	*(ʔi-)sim-	سم	name	نام
	*sim-	سم	call, speak	صدا زدن، صحبت کردن
سامی	*(ʔi-)šim-	شم	name	نام
	*šVmVy/w-	شمی	'call, give name'	صدا زدن، نام نهادن
اکدی	šum-	شُم-
اگاریتی	šm	شم
فنیقی	šm	شم
عبری	šēm	شِم
آرامی (پالمیری)	Pal šēm, šwm	شِم\ شوم
آرامی بایبل	šum	شُم
سریانی	šǝm	شم
آرامی جدید	Urm šimm-	شِمم-
مندایی	šum-	شُم-
عربی جنوبی	s1̇m	سم
گعز	sǝm	سم
مهری	ham	هَم
	hmō	همُ
جبالی	šum	شُم
حرصوصی	hem	هِم
	hēm	هِم
سقطری	šem	شِم
عربی	ʔism-	ءِسم-
	smy/w	سمی/و
عربی جدید (لبنانی، مالتی)	Leb ʔǝsǝm, Mec ism, Mlt isem	ءسم\  ِسم\ ِسِم

منابع

اسم (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2