روح (ریشه)

ریشه «روح/ریح» (RWḤ/RYḤ)؛ باد، روح، راحتی. این ریشه در ساخت‌ها و معانی گوناگونش جمعا 57 بار به‌کار رفته است.

معنای لغوی

رَوح: بفتح (ر) راحتى. طبرسى در ذيل آيه‏ «وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ‏ رَوْحِ‏ اللَّهِ» يوسف: 87. گويد «وَ الرَّوْحُ‏: الرَّاحَةُ».

رُوح: بضمّ (ر) اين كلمه در عرف بمعنى روان و روح مقابل جسم، و جوهر مجرّد است ولى در قرآن مجيد كه مجموعا بيست و يك بار آمده مراد از آن فرشته و غيره است‏. «فَأَرْسَلْنا إِلَيْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِيًّا» مريم: 17. روح خويش و فرشته خويش را بسوى او فرستاديم و بصورت بشر كامل بر وى نمودار شد

ريح: باد. بو. اصل آن روح است واو بياء بدل شده (اقرب) «إِنْ يَشَأْ يُسْكِنِ‏ الرِّيحَ‏ فَيَظْلَلْنَ رَواكِدَ عَلى‏ ظَهْرِهِ» شورى: 33. اگر بخواهد باد را ساكن ميكند آنها در پشت دريا از جريان ميافتد

ريحان: «وَ الْحَبُّ ذُو الْعَصْفِ وَ الرَّيْحانُ‏» رحمن: 12. «فَرَوْحٌ وَ رَيْحانٌ‏ وَ جَنَّةُ نَعِيمٍ» واقعة: 89. در تمام قرآن مجيد اين كلمه فقط دو بار آمده است. ريحان را بوئيدنى‏ گفته‌اند (قاموس قرآن، ج3، ص130-143).

ساخت‌های صرفی در قرآن

ریح (اسم): 29 بار

رَیحان : 2 بار

روح (اسم): 21 بار

رَوح (اسم): 3 بار

رَواح : 1 بار

اَراحَ (فعل باب افعال): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	روح	روح	روح	فرشته ای خاص- رُوح: بضمّ (ر) اين كلمه در عرف بمعنى روان و روح مقابل جسم، و جوهر مجرّد است ولى در قرآن مجيد كه مجموعا بيست و يك بار آمده مراد از آن فرشته و غيره است كه ذيلا بررسى ميشود		قاموس قرآن، ج‏3، ص: 131
آفروآسیایی
سامی	*rūḥ-	رح	'blow, breath' 1, 'spirit' 2	«دم، نفس» 1، «روح» 2
عبری	rūaḥ 1	رَُح
سریانی	rūḥ- 2	رُح-
عربی	rūḥ- 2	رُح-

منابع

روح (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2