دور (ریشه)

ریشه «دور» (DWR)؛ چرخش، گردش. این ریشه 7 بار در قرآن به‌کار رفته است.

معنای لغوی

دور: گردش. در اقرب الموارد ميگويد: دَوْر بمعنى حركت‏ و بر گشتن شى‏ء بجاى اوّلى است‏ «يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ‏ تَدُورُ أَعْيُنُهُمْ كَالَّذِي يُغْشى‏ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ» احزاب: 19 يعنى سوى تو مينگرند ديدگانشان هميگردد مانند كسيكه از مرگ بيهوش شده است‏ (قاموس قرآن، ج2، ص377).

ساخت‌های صرفی در قرآن

دارَ (فعل مجرد): 1 بار

دائِر (اسم فاعل): 4 بار

دَیّار (صفت مبالغه): 1 بار

اَدارَ (فعل باب افعال): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح
قرآن	دارَ	دارَ	دارَ	دور: گردش
آفروآسیایی	*dVwVr- ~ *dVrdVr-	دور	turn	دور زدن و چرخیدن
آفروآسیایی	*dawir-	دور	circle	دایره
آفروآسیایی	*dar-	در	run, drive away	دویدن، دور راندن
سامی	*dVwVr- ~ *dVrdVr-	دور	'turn' 1, 'rotate' 2, 'round' 3	"چرخش" 1، "چرخاندن" 2، "دور" 3
سامی	*daw(V)r-	دور	'circle'	'دایره'
سامی	*dVr-	در	'run freely' 1, 'run tirelessly' 2, 'drive away, make go' 3	"آزادانه دویدن" 1، "دویدن خستگی ناپذیر" 2، "دور کردن، روانه کردن" 3
اکدی	darāru 1	دَرَرُ
عبری	drdr 1, 2	دردر \
مهری	dōr	دُر	'to wander around', adárdǝr 'to go around', etc. , mǝdáwwǝr3	«در اطراف پرسه زدن»، 'به اطراف رفتن'، و غیره
حرصوصی	medawwer3	مِدَووِر
سقطری	ʔedre 3	ءِدرِ
عربی	dwr	دور
عربی	dawr-	دَور-
عربی	drr 2, drʔ 3	درر \ درء
عربی جدید	Leb m-dawar, Mec mu-dawwar	م-دَوَر\  مُ-دَووَر

منابع

دور (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2