حسن (ریشه)

ریشه «حسن» (ḤSN)؛ نیکی، خوبی، زیبایی. این ریشه در قرآن جمعا 194 بار آمده است.

معنای لغوی

حُسْن: (بر وزن قفل) زيبائى نيكوئى. در قاموس گويد: «الْحُسْنُ‏: الجَمَال» (زيبائى) در صحاح گفته: «الْحُسْنُ‏: نقيضُ الْقُبْحِ» (نيكى).

هر دو از اين معنى در قرآن يافت ميشود مثل‏ وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكَ‏ حُسْنُهُنَ‏ (احزاب: 52) و نه ترا است كه آنها را به همسران ديگر عوض كنى گر چه زيبائى ايشان تو را بشگفت آورد. و مثل‏ وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ‏ حُسْناً (عنكبوت: 8) انسان را نسبت بپدر و مادرش بنيكى سفارش كرده‏ايم (قاموس قرآن، ج2، ص134).

ساخت‌های صرفی در قرآن

حَسُنَ (فعل مجرد): 3 بار

حُسن (اسم): 13 بار

حَسَن/حَسَنَۀ (صفت مشبهه): 50 بار

اَحسَن (صفت تفضیل): 54 بار

حِسان (جمع): 2 بار

اَحسَنَ (فعل باب افعال): 21 بار

اِحسان (مصدر باب افعال): 12 بار

مُحسِن (اسم فاعل باب افعال): 39 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	حَسُنَ	حَسُنَ	حَسُنَ	حُسْن: زيبائى نيكوئى		قاموس قرآن، ج‏2، ص: 134
آفروآسیایی
سامی	*ḥsn	حسن	to be strong and good	قوی و خوب بودن
عبری	ḥăsīn	حَسِن	'strong'	قوی		(HAL 338)
آرامی یهودی	cf. ḥsn (Itpa.)	حسن	'to be fully compensated'	"به طور کامل جبران شدن"		(Ja. 489)
سریانی	ḥasīn-	حَسِن-	'firmus, robustus', ḥsn (Etpe.) 'superatus est'	محکم، قوی		(Brock. 248)
مهری	ḥássǝn	حَسسن	'to improve in health'; cf. ḥǝsǝnēt 'heavenly reward'	«بهبود سلامتی» «پاداش آسمانی»		(JM 189; marked as Arabism) (JM 189; an Arabism?)
جبالی	aḥsín	اَحسِن	'to be kind to so.', aḥtsín 'to improve', s̃ḥɛsín 'to think so. or st. good' < Arb.? Cf. E. Jib. ḥǝsǝnēt	«با کسی مهربان بودن». "بهبود دادن"؛ «درباره کس یا چیز خوبی فکر کردن»		(JJ 116)
عربی	ḥasan-	حَسَن-	'beau, joli; bon, excellent'; cf. Arb. ḥisnat- 'salaire, prix du travail' -- "bonus"?	زیبا؛ خوب، عالی		BK 1 428 (BK 1 428)

منابع

حسن (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2