پرش به محتوا

عبدالکریم سروش: تفاوت میان نسخه‌ها

عبدالکریم سروش (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۴

۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - ' ها ' به '‌ها '
جز (جایگزینی متن - '¬' به '‌')
جز (جایگزینی متن - ' ها ' به '‌ها ')
خط ۸: خط ۸:
== آراء عبدالکریم سروش ==
== آراء عبدالکریم سروش ==
آراء عبدالکریم سروش بر چند ادعا استوار است. یکی از ادعاها، «تجربه وحی» است. طبق این تئوری، آيات قرآن مشاهدات پيامبر(ص) است‌. به تعبير ديگر، قرآن گزارش وقايعی است كه خود پيامبر(ص) مشاهده كرده‌اند و نقل كلام خداوند نيست كه مستقيم يا غير مستقيم به او إلقاء شده باشد. ادعای دوم اين است‌كه اين مشاهدات در خواب اتفاق افتاده و نه در بيداری. این ادعا در ادبیات سروش باعث شده تا قرآن به عنوان «خواب‌ نامه پیامبر(ص)» یا «رؤیای رسول الله(ص)» مطرح شود. وی معتقد است که هر بشری به جامعه و زبان خود محدود است و پیامبر(ص) نیز محدودیت‌هایی بشری در قبال وحی داشته است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1259628/%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%8A%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D9%83%D9%87-%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D9%81%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%83%D9%86%D8%AF-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 . نظريه‌ای كه ظاهر قرآن را نفی می‌كند/ نقدی بر ادعای سروش]</ref> از این رو، در منظر وی خواب می‌تواند یک قسمت از وحی باشد؛ ولی مشکل اینجاست که او تمامی وحی را به عنوان خواب در نظر گرفته است<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3931868/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%82%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . قرآن میان «وحی» و «خواب» تفاوت قائل شده است]</ref>.در نتیجه، قرآن به دليل اينكه حكايت خواب است، نيازمند تعبير است و نه تفسير و به همين خاطر وقتی كه قرآن از آسمان و زمين و خورشيد و بهشت و جهنم سخنی می‌گويد، نبايد اين سخنان را به امور واقعی بيرونی تفسير کرد؛ بلكه بايد پی به رمز و راز آن خواب برده شود که به چه چيزی اشاره دارد؛ چرا كه اين خواب‌ها مربوط به عالم واقع نيست.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1259628/%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%8A%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D9%83%D9%87-%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D9%81%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%83%D9%86%D8%AF-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 . نظريه‌ای كه ظاهر قرآن را نفی می‌كند/ نقدی بر ادعای سروش]</ref> طبق نظریه اول، هم لفظ و هم محتوای قرآن کریم، سخن پيامبر اكرم(ص) است و قرآن زبان الهی ندارد و طبق نظریه دوم، قرآن خوابی بوده است که پیامبر دیده است؛ در نتیجه، احتمال خطا در آن وجود دارد.
آراء عبدالکریم سروش بر چند ادعا استوار است. یکی از ادعاها، «تجربه وحی» است. طبق این تئوری، آيات قرآن مشاهدات پيامبر(ص) است‌. به تعبير ديگر، قرآن گزارش وقايعی است كه خود پيامبر(ص) مشاهده كرده‌اند و نقل كلام خداوند نيست كه مستقيم يا غير مستقيم به او إلقاء شده باشد. ادعای دوم اين است‌كه اين مشاهدات در خواب اتفاق افتاده و نه در بيداری. این ادعا در ادبیات سروش باعث شده تا قرآن به عنوان «خواب‌ نامه پیامبر(ص)» یا «رؤیای رسول الله(ص)» مطرح شود. وی معتقد است که هر بشری به جامعه و زبان خود محدود است و پیامبر(ص) نیز محدودیت‌هایی بشری در قبال وحی داشته است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1259628/%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%8A%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D9%83%D9%87-%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D9%81%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%83%D9%86%D8%AF-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 . نظريه‌ای كه ظاهر قرآن را نفی می‌كند/ نقدی بر ادعای سروش]</ref> از این رو، در منظر وی خواب می‌تواند یک قسمت از وحی باشد؛ ولی مشکل اینجاست که او تمامی وحی را به عنوان خواب در نظر گرفته است<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3931868/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%82%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . قرآن میان «وحی» و «خواب» تفاوت قائل شده است]</ref>.در نتیجه، قرآن به دليل اينكه حكايت خواب است، نيازمند تعبير است و نه تفسير و به همين خاطر وقتی كه قرآن از آسمان و زمين و خورشيد و بهشت و جهنم سخنی می‌گويد، نبايد اين سخنان را به امور واقعی بيرونی تفسير کرد؛ بلكه بايد پی به رمز و راز آن خواب برده شود که به چه چيزی اشاره دارد؛ چرا كه اين خواب‌ها مربوط به عالم واقع نيست.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1259628/%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%8A%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D9%83%D9%87-%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D9%81%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%83%D9%86%D8%AF-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 . نظريه‌ای كه ظاهر قرآن را نفی می‌كند/ نقدی بر ادعای سروش]</ref> طبق نظریه اول، هم لفظ و هم محتوای قرآن کریم، سخن پيامبر اكرم(ص) است و قرآن زبان الهی ندارد و طبق نظریه دوم، قرآن خوابی بوده است که پیامبر دیده است؛ در نتیجه، احتمال خطا در آن وجود دارد.
سروش وحی را مثل تجربه‌های عارفانه و شاعرانه می-داند<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1966238/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%B4%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D9%82%D8%B1%D8%A8-%D9%88-%D9%88%D8%B5%D8%A7%D9%84-%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%82 . نقد شبهات در حوزه وحی قرآنی؛ متافیزیک قرب و وصال یا بعد و فراق]</ref>و قائل به تاریخی بودن قرآن است. از نظر سروش، بخشی از قرآن مربوط به تاريخ و فرهنگ حجاز است و عملا نمی‌توان از آن استفاده كرد. طبق این دیدگاه، برخی از داستان‌ها و وقایع قرآنی قابل تعمیم به سایر زمان ها و مصداق‌ها نمی‌تواند باشد. مسائلی همانند آسمان‌های هفت‌گانه، شهاب‌سنگ‌ها، پديده مس شيطان نمونه‌ای از این مباحث تاریخی قرآن است‌که سروش به کاربردی نبودن آن معترف است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1966238/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%B4%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D9%82%D8%B1%D8%A8-%D9%88-%D9%88%D8%B5%D8%A7%D9%84-%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%82 . نقد شبهات در حوزه وحی قرآنی؛ متافیزیک قرب و وصال یا بعد و فراق]</ref><ref>[https://iqna.ir/fa/news/3801155/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D8%AE%D8%B5-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%D8%B5 . نقد و بررسی آرای سروش در باب مرجعیت شخص پیامبر(ص)]</ref><ref>[https://iqna.ir/fa/news/3931868/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%82%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . قرآن میان «وحی» و «خواب» تفاوت قائل شده است]</ref><ref>[https://iqna.ir/fa/news/3949496/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%B4-%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%88%D8%AA%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF . سنجش انگاره «این‌همانی وحی و تجربه دینی» سروش در بوته نقد]</ref>  
سروش وحی را مثل تجربه‌های عارفانه و شاعرانه می-داند<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1966238/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%B4%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D9%82%D8%B1%D8%A8-%D9%88-%D9%88%D8%B5%D8%A7%D9%84-%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%82 . نقد شبهات در حوزه وحی قرآنی؛ متافیزیک قرب و وصال یا بعد و فراق]</ref>و قائل به تاریخی بودن قرآن است. از نظر سروش، بخشی از قرآن مربوط به تاريخ و فرهنگ حجاز است و عملا نمی‌توان از آن استفاده كرد. طبق این دیدگاه، برخی از داستان‌ها و وقایع قرآنی قابل تعمیم به سایر زمان‌ها و مصداق‌ها نمی‌تواند باشد. مسائلی همانند آسمان‌های هفت‌گانه، شهاب‌سنگ‌ها، پديده مس شيطان نمونه‌ای از این مباحث تاریخی قرآن است‌که سروش به کاربردی نبودن آن معترف است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1966238/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%B4%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9-%D9%82%D8%B1%D8%A8-%D9%88-%D9%88%D8%B5%D8%A7%D9%84-%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%B9%D8%AF-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%82 . نقد شبهات در حوزه وحی قرآنی؛ متافیزیک قرب و وصال یا بعد و فراق]</ref><ref>[https://iqna.ir/fa/news/3801155/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D8%AE%D8%B5-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%D8%B5 . نقد و بررسی آرای سروش در باب مرجعیت شخص پیامبر(ص)]</ref><ref>[https://iqna.ir/fa/news/3931868/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%82%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . قرآن میان «وحی» و «خواب» تفاوت قائل شده است]</ref><ref>[https://iqna.ir/fa/news/3949496/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%B4-%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%88%D8%AA%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF . سنجش انگاره «این‌همانی وحی و تجربه دینی» سروش در بوته نقد]</ref>  
یکی دیگر از آراء قابل نقد سروش به نقد روایات و کتب روائی بر می‌گردد. به عنوان نمونه، عبدالکریم سروش معتقد است که زیارت جامعه و برخی شروح آن چون شرح زیارت جامعه سید کاظم رشتی مرامنامه شیعه غالی است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3897216/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%D8%B9 . بارش و ریزش سنت از سوی اهل بیت(ع)]</ref>  
یکی دیگر از آراء قابل نقد سروش به نقد روایات و کتب روائی بر می‌گردد. به عنوان نمونه، عبدالکریم سروش معتقد است که زیارت جامعه و برخی شروح آن چون شرح زیارت جامعه سید کاظم رشتی مرامنامه شیعه غالی است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3897216/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%D8%B9 . بارش و ریزش سنت از سوی اهل بیت(ع)]</ref>  
یکی از مهم ترین مدعیات سروش مربوط به اقتدارگرایی در اسلام است. وی معتقد است «پیامبر اقتدارگرا» است؛ همچنین از نظر او در اسلام گزاره‌های محبت و رحمت کم است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3947263/%D8%AE%D9%84%D8%B7-%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 . خلط مفهوم «اقتدار» و «اقتدارگرایی» در سخنان سروش]</ref><ref>[https://iqna.ir/fa/news/3945897/%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B7%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9-%D9%85%D9%88%D8%AB%D9%82-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . نظر سروش فاقد بی‌طرفی و ارجاع به منابع موثق است]</ref>
یکی از مهم ترین مدعیات سروش مربوط به اقتدارگرایی در اسلام است. وی معتقد است «پیامبر اقتدارگرا» است؛ همچنین از نظر او در اسلام گزاره‌های محبت و رحمت کم است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3947263/%D8%AE%D9%84%D8%B7-%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 . خلط مفهوم «اقتدار» و «اقتدارگرایی» در سخنان سروش]</ref><ref>[https://iqna.ir/fa/news/3945897/%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF-%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B7%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9-%D9%85%D9%88%D8%AB%D9%82-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . نظر سروش فاقد بی‌طرفی و ارجاع به منابع موثق است]</ref>
خط ۲۵: خط ۲۵:
[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 ویکی پدیا]
[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4 ویکی پدیا]


== پاورقی ها ==
== پاورقی‌ها ==
Parsaeiyan
دیوان‌سالاران، مدیران، ویراستار
۴٬۸۳۱

ویرایش

برگرفته از «https://quranpedia.org/index.php/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/2628»