زیارت: تفاوت میان نسخه‌ها

زیارت در اصطلاح، قصد کردن و رفتن نزد کسی براى اکرام و انس گرفتن با او و روى‌گرداندن از غیر است.<ref>. معجم مقاييس اللغه، ج 3، ص 36؛ المصباح المنیر، ج 2، ص 260؛ مجمع البحرين، ج 1، ص 305</ref> در اصطلاح دینی، زیارت تمایلی است که افزون بر میل و حرکت حسی، قلب هم گرایشِ جدی پیدا کرده، نسبت به مزور (زیارت شده) اکرام، تعظیم قلبی و اُنس روحی پیدا می کند.<ref>. مجمع البحرین، ج3 و 4، ص319</ref> لذا برخى واژه‌پژوهان معاصر، زیارت را در اصل به معناى روى گرداندن از ظاهر و توجه به باطن، در عین حفظ ظاهر دانسته و بر همین اساس، اطلاق واژه «زیارت» بر دیدار اولیا را به سبب روى گرداندن از جهان ماده و توجه به عالم معنا دانسته‌اند.<ref>. التحقيق فی کلمات القرآن الکریم، ج 4، ص 318- 319</ref>

روایات فراوانی از منابع شیعه در مورد زیارت وارد شده است که به اهمیت و ارزش آن پرداخته است. رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمودند: من زارنی فی حیاتی و بعد موتی کان فی جواری یوم القیامه؛<ref>. وسائل الشیعه، ج۱۴، أَبوَابُ المَزَارِ وَ مَا ینَاسِبُهُ، باب ۳ روایت ۱۹۳۳۵</ref> «کسی که مرا در حیات و بعد از مرگم زیارت کند در روز قیامت در جوار و همسایگی من خواهد بود». همچنین پیامبر گرامی اسلام در ثواب زیارت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع) در نجف، فرمودند: هر کس من (پیامبر(ص)) یا علی(ع) را زیارت کند، در روز قیامت به زیارت او می‌روم و او را از گناهانش رهایی می‌بخشم. در فضیلت زیارت امام حسین(ع) نیز از امام باقر(ع) نقل است که فرمود: اگر مردم فضیلت زیارت قبر حسین علیه‌السلام را می‌دانستند از شوق جان می‌دادند.<ref>. کامل الزیارات، ص۱۴۲</ref> همچنین از امام صادق(ع) روایت شده است که زیارت هر یک از امامان ثوابی معادل زیارت پیامبر دارد.<ref>. وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۴۵۲.</ref> از امام رضا علیه السلام نیز روایت شده که فرمود: من زارنى على بُعد دارى و مزارى اتیتُه یوم القیمة فى ثلاث مواطن حتى اخلصه من اهوالها اذا تطایر الکتب یمینا و شمالا و عندالصراط و عندالمیزان؛<ref>. أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص198</ref> «هر که مرا با دورى خانه و مزار من زیارت کند روز قیامت در سه موضع نزد او بیایم و او را از هول و هراس نجات دهم در وقت دادن نامه ها به راست و چپ و هنگام صراط و هنگام میزان». همچنین ایشان در تبیین فلسفه زیارت امام فرمودند: اِنَّ لِکلِّ اِمامٍ عَهْداً فی عُنُقِ اَوْلِیایهِ وَ شیعَتِهِ وَ اِنَّ مِنْ تَمامِ الْوَفاء بِالْعَهدِ وَ حُسْنِ الاَداءِ زِیارَهِ قُبُورِهِمْ فَمَنْ زارَهُم رَغْبَهً فی زیارَتِهِم و تَصْدیقاً بِما رَغِبُوا فیهِ کانَ اَیمَّتُهم شُفَعاءَ هُمْ یوْمَ القیامَه؛<ref>. کافی، ج4، ص567</ref> «همانا که هر امامی، عهد و پیمانی بر گردن دوستان و شیعیانش دارد و به درستی که وفای کامل به عهد و ادای زیبای این پیمان، با زیارت قبور آن‌ها حاصل می‌شود. پس هر که آن‌ها را از روی شوق و رغبت و باور نسبت به این شوق، زیارت کند، آنان در روز قیامت از او شفاعت خواهند نمود». آنچه از مفهوم زیارت برداشت می‌شود زیارت معصومان(ع) است و اگر کسی شأن و منزلت ائمه(ع) و معصوم‌زادگان مانند حضرت معصومه(س) و حضرت احمد بن موسی(ع) را با معرفت زیارت کند برکات زیادی نصیب او خواهد شد. در روایات حتی برای زیارت اهل قبور نیز ثواب زیادی وجود دارد.<ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/2494342/%D8%B1%D8%B9%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D8%A6%D9%88%D9%86-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%DA%A9%D9%85%DA%A9-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85-%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . رعایت شئون زیارت کمک به مقام ولایت است]</ref> لذا از امیرالمؤمنین نقل است که فرمود: «مردگان خود را زیارت کنید؛ زیرا آنان از دیدار شما خوشحال می شوند. پس از آن‌که بر سر قبر پدر و مادر خود برایشان دعا کردید، حاجت خود را (از خدا) بخواهید».<ref>. الخصال، ج10، ص۶۱۸؛ منتخب میزان الحکمة، ص۲۵۸</ref>  

سازندگی زیارت منحصر به خواندن متن زیارت‌نامه از نزدیک یا دور نیست، بلکه آداب آن که باید قبل از سفر زیارتی، حین آن و بعد از آن رعایت شود، مجموعه‌ای از آداب و اخلاق انسانی است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3919617/%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D9%88-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7 . زیارت؛ مدرسه انسان‌سازی / دو آموزه اساسی زیارت‌نامه‌ها]</ref> وداع با بستگان، روزه گرفتن و دستگیری از دیگران<ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/1346097/%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D9%82%D8%A8%D9%88%D9%84-%D8%A8%D8%A7-%D8%B3%D8%A8%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D8%A8%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D9%84-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF . زیارت مقبول با سبکباری و سبکبالی حاصل می‌شود]</ref> از مقدمات قبل از سفر زیارتی محسوب می‌شود. همچنان‌که انجام غسل زیارت، به‌عنوان نمادی از طهارت تلقی و سبب تأمین توجه قلبی زائر می‌شود.<ref>[https://khouzestan.iqna.ir/fa/news/1445144/%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%BA%D9%81%D9%88%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA . بایسته‌های مغفول در آداب زیارت]</ref> خضوع و خشوع، پوشیدن لباس نو و پاکیزه، ایستادن قبل از ورود به صحن حرم و دعا خواندن و اجازه ورود گرفتن<ref>. جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج20، ص101</ref>و همچنین رعایت آرامش و وقار ظاهری از جمله آداب حین زیارت است. لذا در توصیه‌های مربوط به زیارت آمده است: «با وقار و آرامش راه بروید، قدم ها را کوچک بردارید، حالت طمانینه داشته باشید و با حالت ذکر و تسبیح و تکبیر، وارد حرم و مزار شوید. اینها جهت شکلی و اداب ظاهری است که در باطن و درون زایر هم اثر می گذارد».<ref>. فرهنگ زیارت، ص342</ref> آنچه نیز مایه کمال زیارت است، معرفت و شناخت مقام و موقعیت مزور است. اعمال بی‏روح و همراه با غفلت، همانند بوسیدن صِرف و ناآگاهانه ضریح یا در و دیوار، گردش کورکورانه در اطراف ضریح، تماشای آثار هنری، شمارش ستون‏ها، چراغ‏ها، شمعدان‏ها، درها و پنجره‌‏ها برخلاف آداب زیارت است.<ref>. ادب فنای مقربان، ج۱، ص۴۳</ref>