ملأ (پر کردن)
ریشه «ملأ» (MLˀ)؛ پُر کردن. از این ریشه، فعل مجرد (مَلَأَ) بهمعنای پر کردن و باب افتعال (امتلأ) بهمعنای پر بودن، کاربرد دارد. این ریشه در این معنا، جمعا 10 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
مِلء: (بفتح ميم) پر كردن. خواه سپر كردن با آب باشد يا غير آن. وَ أَنَّا لَمَسْنَا السَّماءَ فَوَجَدْناها مُلِئَتْ حَرَساً شَدِيداً وَ شُهُباً جنّ: 8. ما آسمان را تفحص كرديم و يافتيم كه با نگهبانها و شهابها پر شده است.
إِمْلَاء: پر كردن. لَأَمْلَأَنَ جَهَنَّمَ مِنْكُمْ أَجْمَعِينَ اعراف: 18.
امْتِلَاءُ: پر شدن. يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ ق: 30.
مِلْءُ (بكسر ميم) نام مقدارى است كه ظرفى را پر كند إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِمْ مِلْءُ الْأَرْضِ ذَهَباً وَ لَوِ افْتَدى بِهِ آل عمران: 91. آنانكه كافراند و كافر بميرند اگر يكيشان آنقدر طلا بعوض دهد كه زمين پر شود از او پذيرفته نيست (قاموس قرآن، ج270-271).
ساختهای صرفی در قرآن
مَلَأَ (فعل مجرد): 6 بار
مالِئ (اسم فاعل): 2 بار
مِلئ (مصدر): 1 بار
اِمتَلَأَ (باب افتعال): 1 بار
ریشهشناسی
زبان | واژه | آوانگاری | معنا | ارجاع | ||
فارسی | بینالمللی | فارسی | انگلیسی | |||
آفروآسیایی باستان | ||||||
سامی باستان | ||||||
عبری | מָלֵא | مالِئ | māleˀ | فعل. پُر بودن، پر کردن | vb. Be full, fill | Gesenius, 569-571 |
מָלֵא | مالِئ | māleˀ | صفت. پُر | full | ||
מְלֹא | ملُء | meloˀ | اسم. پری، آنچه که پر شده است. | fulness, that
which fills | ||
اوگاریتی | mlˀ | ملء | پر بودن، پر شدن | to be full", "to be filled | DelOlmo, 545 | |
آرامی | מָלֵא | مالِئ | māleˀ | پر بودن | to be full | Jastrow, 785 |
سریانی | ܐܒܕ | مِلا | melā | پر کردن، تجدید ذخایر، کامل کردن، نتیجهگیری؛ پر بودن، راضی، کافی بودن، قادر بودن | to fill; replenish,· to
complete, conclude,' to be full, satisfied; to be enough, be able |
PayneSmith, 274
Costaz, 184 |
مندایی | MLA | ملء | پر کردن، پر شدن | to fill, be full | Macuch, 243, 272 | |
malaiia | مالاییا | پری | fullness | |||
فنیقی | MLˀ | ملء | پر کردن، پر دادن | fill, give in full | Krahmalkov, 282 | |
mlˀ | ملء | پر بودن | to be full | Hoftijzer, 627 | ||
اکدی/آشوری | melū(m) | مِلو(م) | پر، وفور، فراوانی؛
پر بودن |
full; abundance, fullness; to be full, fill up | Black, 194 | |
حبشی | malˀa | مَلئا | پر کردن، تکمیل کردن، تکثیر (شدن، کردن)، پر بودن، پر شدن، سرریز شدن، تأمین بودن، تکمیل بودن، فراوان بودن، به پایان رسیدن | fill, fill up, complete,
multiply (tr., intr.), be full, be filled, overflow, be fulfilled, be completed, be abundant, abound, come to an end |
Leslau, 342 | |
سبائی | MLˀ | ملء | پر بودن | fill | Beeston, 85 | |
عربی | مَلَأَ | پر کردن، ارضاء کردن | مشکور، ج2، ص860-861
Zammit, |
ریشه شناسی دیگر
زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
قرآن | مَلَأَ | مَلَأَ | مَلَأَ | مِلء: پر كردن | قاموس قرآن، ج6، ص: 270 | |
آفروآسیایی | *mVʔVl- | مءل | gather, be full | جمع شدن، پر بودن | ||
آفروآسیایی | *mal- | مل | herd | گله | ||
سامی | *mVlVʔ- | ملء | 'be full' | 'پر بودن' | ||
سامی | *mawl- ~ *mVly-at- | مول | 'herd, rich in cattle; booty; bride-prize' | گله، غنی از گاو; غنیمت؛ جایزه عروس | ||
عبری | mlʔ | ملء | ||||
عربی جنوبی | Sab mly | ملی | 'get, win, obtain as booty', mlt 'loot, booty, prize of war' | 'به دست آوردن، برنده شدن، به دست آوردن به عنوان غنیمت'، غارت، غنیمت، جایزه جنگی | SD 86 | |
مهری | mōl | مُل | 'livestock, capital' JMhr 275 (<Arb.?); mǝlēt 'she-camel' | 'چارپایه، سرمایه'، "شتر" | ibid. 266 | |
جبالی | mol | مُل | 'livestock, capital' | «چارپایان، سرمایه» | JJ 176 (<Arb.?) | |
حرصوصی | melēt | مِلِت | 'bride-price' | "قیمت عروس" (مهریه) | JHrs 88 | |
سقطری | māl | مَل | 'richesse' | ثروت | LS 239 (<Arb.?) | |
عربی | mwl | مول | 'ê. riche, surtout en troupeax', māl- 'troupeau de chameaux; riche (homme)' | ثروتمند، مخصوصاً از نظر نیرو، 'گله شتر; ثروتمند (مرد)' | BK 2 1168 |