برک (ریشه)
ریشه «برک» (BRK)؛ برکت. از این ریشه، مفهوم «برکت» و سایر مشتقات مرتبط با آن ساخت یافته و جمعا 32 بار در قرآن به‌کار رفته است.
معنای لغوی
بركت: فايده ثابت. قاموس بركت را نموّ، زيادت، سعادت و بُرُوك را ثبوت معنى كرده. در مفردات گويد: بركت يعنى ثبوت خير خدائى در يك چيز، مجمع آب را از همین معنا، بِركه ناميدهاند (قاموس قرآن، ج1، ص189).
ساخت‌های صرفی در قرآن
بَرَکَة (اسم): 3 بار
بارَکَ (فعل باب مفاعله): 8 بار
مُبارَک (اسم مفعول، باب مفاعله): 12 بار
تَبارَکَ (فعل باب تفاعل): 9 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | واژه | آوانگاری | معنا | توضیحات | ارجاع | ||
| فارسی | بین‌المللی | فارسی | انگلیسی | ||||
| آفروآسیایی باستان | rukub | رُکُب | زانو، ران | knee, thigh | Orel, 452 (no. 2133) | ||
| سامی باستان | rukb | رُکب | زانو | knee | |||
| عبری | בָּרַךְ | بارَک | bārak | زانو زدن، برکت دادن | kneel, bless | Gesenius, 138-139 | |
| בֶרֶךְ | بِرِک | berek | زانو | knee | |||
| בְּרָכָה | براکا | brākā | برکت، نعمت و موهبت | blessing | |||
| اوگاریتی | brk I | برک (1) | زانو زدن، زانوهای کسی را خم کردن (برای زایمان) | to kneel (down), bend one's knees (to give birth) | DelOlmo, 237-238 | ||
| brk II | برک (2) | برکت کردن (مجرد)، برکت دادن (باب تفعیل) | to be blessed (G), to bless (D) | ||||
| brk | برک | زانو | knee | ||||
| آرامی | בָּרַךְ | بارَک | bārak | از غار خارج کردن، انتخاب کردن، اشاره کردن، برکت دادن(باب تفعیل) | to cave out, to select, point out, to bless (Pi.) | Jastrow, 195 | |
| בְּרָכָה | براکا | brākā | برکت، اعطای سعادت، آرزوهای خوب، انتخاب، فراوانی | blessing, bestowal of prosperity, good wishes, choice, plenty | |||
| سریانی | ܒܪܟ | برک | زانو را خم کردن، زانو زدن، خم شدن (تعظیم کردن)؛ ستایش کردن | to bend the knee, kneel, bow down; praise | PayneSmith, 55-56 | ||
| مندایی | BRK | برک | برکت دادن، (باب افعال) خم کردن زانو، زانو زدن | to bless, (af.) to bend the knee, kneel | Macuch, 70 | ||
| فنیقی | BRK I, II, III | برک 1، 2 و 3 | برکت دادن؛ هدیه؛ خوشحال | bless; gift; happy | Krahmalkov, 126 | ||
| اکدی/آشوری | birku, burku | بِرکو، بُرکو | زانو | knee | Black, 45, 148 | ||
| karābu | کَرابو | دعا کردن، برکت دادن، سلام کردن | to pray, bless, greet | ||||
| حبشی | brk I
baraka |
برک (1)
بَرَکَ |
زانو زدن، زانو زدن به پایین، زانو را خم کردن، زاد و ولد کردن (فعل ساخته شده از bərk: زانو) | kneel, kneel
down, bend the knee, make genuflection' (denominative from bərk: knee) |
Leslau, 105 | ||
| brk II
bāraka |
برک (2)
بارَکَ |
برکت کردن، ستایش کردن، عبادت کردن،
جشن گرفتن، سلام کردن، خداحافظی کردن، تبریک گفتن. توهین کردن، فحش دادن، نفرین کردن |
bless, praise, worship,
celebrate, salute, bid farewell, congratulate, (K.T.) offend, calumniate, curse |
||||
| سبائی | BRK | برک | برکت دادن | bless | Beeston, 31, 79 | ||
| KRB
krbt |
کرب
کربۀ |
برکت، نعمت، فضل | blessing, favour | ||||
| عربی | برکَ
بارکَ / بَرَکۀ رُکبَۀ |
زانو زدن (شتر)
برکت دادن / برکت، افزایش و زیادت. زانو |
مشکور، 62-63؛ 306
Jeffery, 75 | ||||
منابع
برک (مشتقات)