فرق (ریشه)

ریشه «فرق» (FRQ)؛ شکافتن، جدا کردن، تقسیم کردن. این ریشه جمعا 72 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

فرق: جدا كردن. راغب گويد فرق قريب به فلق است ليكن فلق باعتبار شكافته شدن و فرق باعتبار انفصال و جدائى گفته ميشود. فِيها يُفْرَقُ‏ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ‏ دخان: 4. در آنشب هر كار با حكمت از هم جدا و منفصل ميشود وَ إِذْ فَرَقْنا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْناكُمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ‏ بقره: 50. مراد از فرق در آيه شكافتن دريا و باز شدن راه در آن است چنانكه در آيه ديگر آمده‏ فَانْفَلَقَ فَكانَ كُلُ‏ فِرْقٍ‏ كَالطَّوْدِ الْعَظِيمِ‏ شعراء: 63. دريا بشكافت و هر قسمت چون كوه بزرگى گرديد.

تَفْرِيق‏: پراكنده كردن. جدائى افكندن در قرآن مجيد در اختلاف دينى و غيره بكار رفته است مثل: فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَ كانُوا شِيَعاً انعام: 159. و نحو فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُما ما يُفَرِّقُونَ‏ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ ... بقره: 102. از هاروت و ماروت چيزيرا ميآموختند كه با آن ميان مرد و زنش اختلاف ايجاد ميكردند.

تَفَرُّق‏: پراكنده شدن. جدا گرديد وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ‏ تَفَرَّقُوا وَ اخْتَلَفُوا ... آل عمران: 105 (قاموس قرآن، ج5، ص168).

ساخت‌های صرفی در قرآن

فَرَقَ (فعل مجرد): 5 بار

فَرَّقَ (فعل باب تفعیل): 9 بار

فارَقَ (فعل باب مفاعله): 1 بار

تَفَرَّقَ (فعل باب تفعّل): 8 بار

فارِق (اسم فاعل): 1 بار

فَریق (صفت فعیل): 33 بار

فَرق (اسم): 1 بار

فِرق (اسم): 2 بار

فُرقان (اسم): 7 بار

تَفریق (مصدر باب تفعیل): 1 بار

مُتَفَرِّق (اسم فاعل، باب تفعیل): 2 بار

فِراق (مصدر باب مفاعله): 2 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	فَرَقَ	فَرَقَ	فَرَقَ	فرق: جدا كردن		قاموس قرآن، ج‏5، ص: 166
آفروآسیایی	*PVrVḳ-	فرق	dig, divide	حفر کردن، تقسیم کردن
آفروآسیایی	*parVḳ-	فرق	tear, rip	پاره کردن، دریدن و چاک دادن
سامی	*pVriḳ-	فرق	'split' 1, 'divide' 2, 'break' 3	"شکافتن" 1، "تقسیم" 2، "شکستن" 3
سامی	*pVrVḳ-	فرق	'tear off' 1, 'divide' 2	"شکافتن" 1، "تقسیم" 2
اکدی	parāqu 1, 2	فَرَقُ \
اگاریتی	prq 3	فرق
عبری	prq 3	فرق
عبری	prq 1	فرق
سریانی	prq 2	فرق
گعز	frq 2	فرق
مهری	ferōq 2	فِرُق
عربی	frq	فرق

منابع

فرق (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2