وقی (ریشه)

ریشه «وقی» (WQY)؛ نگه داشتن، حفظ کردن. این ریشه و مشتقاتش جمعا 258 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

وقى‏: وِقَايَةً و وِقَاءً حفظ شى‏ء است از آنچه اذيّت و ضرر ميرساند (راغب). «فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْنا وَ وَقانا عَذابَ السَّمُومِ‏» (طور: 27). خدا بما منّت گذاشت و از عذاب نافذ حفظ كرد و در امان داشت.

تَقْوَى‏: اسم است از اتقاء و هر دو بمعنى خود محفوظ داشتن و پرهيز كردنست. راغب گويد: تقوى آنست كه خود را از شى‏ء مخوف در وقايه و حفظ- قرار دهيم‏ (قاموس قرآن، ج7، ص237).‏

ساخت‌های صرفی در قرآن

وَقَیَ (فعل مجرد): 16 بار

اِتَّقَیَ (باب افتعال): 166 بار

مُتَّقی (اسم فاعل، باب افتعال): 49 بار

اَتقَی (اسم تفضیل): 2 بار

تُقاة (مصدر): 2 بار

واقی (اسم فاعل): 3 بار

تَقِیّ (صفت فعیل): 3 بار

تَقوَی (اسم): 17 بار

ریشه‌شناسی

زبان	واژه	آوانگاری		معنا		توضیحات	ارجاع
		فارسی	بین‌المللی	فارسی	لاتین
آفروآسیایی باستان	*ḳVw-/*ḳVy/	قو / قی		باقی ماندن، منتظر ماندن	remain, wait	رابطه با «قوی»	Orel, 353 (no. 1628)
	*ḳaˀ-	قَئ		دیدن	see	بن ثنایی احتمالی؟	Orel, 331 (no. 1522)
	*waḳ-	وَق		ترسیدن، ترسان بودن	be afraid		Orel, 525 (no. 2517)
سامی باستان	*ḳVw-	قو		باقی ماندن، منتظر ماندن	remain, wait		Orel, 353 (no. 1628)
	*wVḳVy	وقی		ترسیدن، ترسان بودن	be afraid	عربی. وقی (تقوا)	Orel, 525 (no. 2517
عبری	יקה	یقه	yqh	ریشه نامعلوم. تنها در دو نام خاص آمده است.	n.pr.m. father of Agur n.pr.m. meaning dubious	گزنیوس با وقی عربی مقایسه کرده.	Gesenius, 429
اوگاریتی	yqy			حمایت کردن، محافظت کردن. ادای احترام، ترس، اطاعت	to protect rendir pleitesia, temer, obedecer		DelOlmo, 976
آرامی							Jastrow,
سریانی	ܐܘܩܝܬܐ	اِوقیتا	ˀewqitā	دستمال زنانه، چادر ابریشمی و دستمال طلایی	woman's kerchief, veil of silk and gold tissue	عربی. الوقایۀ	PayneSmith, Suppliment, 10
مندایی							Macuch,
فنیقی							Krahmalkov,
اکدی/آشوری	(w)aqû (G)			منتظر بودن (برای)	to wait (for)		Black, 433
	(w)aqû D Dt			صبر کردن، منتظر ماندن، انتظار داشتن، با دقت منتظر کسی بودن، توجه داشتن	wait, await", "expect"; "wait attentively on s.o., attend to"	باب تفعیل و افتعال
حبشی	waqaya II			تسلی دادن، آرامش دادن، مراقب بودن، توجه داشتن به	console, give comfort, watch over, look after		Leslau, 616
	wəqyat			نوعی جامه، شلوار کوتاه، بسته‌بندی	kind of garment, (K.T) short pants, wraparound	رابطه با عربی. وِقایَۀ: کتانی که زن برای جلوگیری از حجاب بر سر می گذارد (از وقی)
سبائی	WQH wqh qh tqh	وقه قه تقه		دستور دادن، دستور، فرمان؛ قدرت. شغل، کار، وظیفه تعیین شده. پذیرفتن و تطابق با مقررات مأموریت را تمام کردن	to command order, command; authority job, work, assigned task accept/conform to a regulation complete a task	آیا رابطه با وقی؟	Beeston, 161
	WQL	وقل		نگران چیزی بودن	be worried, anxious about S.t.	آیا رابطه با وقی؟
عربی	وقی						مشکور، 990-991 Zammit, 440

منابع

وقی (واژگان)

منابع ریشه شناسی