قدس (ریشه)

ریشه «قدس» (QDS)؛ پاک بودن، مقدس بودن. این ریشه جمعا 10 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

قدس: پاكى. پاك مصدر و اسم بكار رفته است. «الْقُدْسُ: الطّهر» (قاموس). «وَ آتَيْنا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ...» (بقره: 87).

ساخت‌های صرفی در قرآن

قَدَّسَ (فعل باب تفعیل): 1 بار

مُقَدَّس (اسم مفعول، باب تفعیل): 3 بار

قُدّوس (صفت): 2 بار

قُدُس (اسم): 4 بار

برای مشاهده تفصیلی آیات، نک: قدس (واژگان)

ریشه‌شناسی

زبان	واژه	آوانگاری		معنا		توضیحات	ارجاع
		فارسی	بین‌المللی	فارسی	لاتین
آفروآسیایی باستان	*ḳud-	قُد		بریدن، پاره کردن	cut, tear	بن ثنایی احتمالی	Orel, 348 (No. 1601)
سامی باستان	*ḳud-	قُد		بریدن، پاره کردن	cut, tear
عبری	קדשׁ	قدش	qdš	انگاره جدایی و عزلت	idea of separation, withdrawal		Gesenius, 871-874
	קֹדֶשׁ	قُدِش	qōdeš	جدایی، تقدس	apartness, sacredness
	קָדוֹשׁ	قادوش	qāduš	مقدس	sacred, holy
	קָדַשׁ	قادَش	qādaš	جدا شدن، تقدیس شدن	be set apart, consecrated	فعل ساخته‌شده از اسم
	מִקְדָּשׁ	میقداش	mīqdāš	مکان مقدس، حرم	sacred place, sanctuary
اوگاریتی	qdš	قدش		مقدس، به عنوان اسم: "قدوس"	holy one, as a noun "the Holy One”		DelOlmo, 695-697
	qdš II	قدش		حرم، مکان مقدس	sanctuary
	qdšt	قدشت		اسم مؤنث: مقدس، قدّیسه	adj./n. f. "holy" > 'the Holy One'
آرامی	קָדַשׁ	قادَش	qādaš	[بریده شدن، جدا شدن]، پاک بودن/ شدن، مقدس شدن	[to be cut off, separated], to be, become pure, sacred, holy		Jastrow, 1319-1321
	קִדֵּשׁ Pi.	قیدِّش	qīddēš	تقدیس کردن، وقف کردن، پاک کردن، پاک نگه داشتن	to sanctify, consecrate; to purify, keep pure	باب تفعیل (قدّس)
	קְדַשׁ	قدَش	qədaš	مقدس شدن، مقدس بودن	to be sanctified, sacred
	קָדֵשׁ	قادِش	qādēš	[قطع، مردود]، لواط	[cut off, rejected], sodomite
	קָדָשָׁא	قاداشا	qādāšā	گوشواره، حلقه بینی	ear-ring, nose-ring
سریانی	ܩܕܝܫ	قدیس		پاک، مقدس؛ فرد مقدس، قدیس	pure, holy; a holy one, saint		PayneSmith, 489-490
مندایی	qadiša	قدیشا		مقدس، قدیس	holy, saint		Macuch, 399
فنیقی	QDŠ I	قدش		وقف کردن، تقدیس کردن	DEDICATE, CONSECRATE		Krahmalkov, 425
	QDŠ II			شخص مقدس، اله (الهه)	HOLY ONE, GOD(DESS)
	QDŠ IV			مکان مقدس، معبد مقدس	HOLY PLACE, TEMPLE holy
اکدی/آشوری	qadāšu	قُداشو		پاک بودن/ شدن	to be(come) pure		Black, 282
	qadištu	قَدِشتو		نوعی کشیش، کاهن	( a type of priestess)
	qašādu	قَشادو		پاک شدن تفعیل. پاک کردن، تقدیس کردن شخص	to be(come) pure. D "purify", "consecrate" person		Black. 286
	qašdu	قَشدو		پاک، مقدس	pure, holy
	qaššu	قَشَّو		مقدس، وقف شده	holy; dedicated
حبشی	qaddasa	قَدَّسَ		تقدیس کردن، مقدس اعلام کردن، مقدس ساختن، مقدس، تقدیس کردن، وقف کردن، منصوب کردن، انجام دادن دفاتر مقدس، مراسم عشای ربانی، تلاوت قدوس «مقدس» در نماز	'sanctify, declare holy, make holy, hallow, consecrate, dedicate, ordain, perform sacred offices, celebrate Mass, recite the qaddus 'holy' in the liturgy'		Leslau, 422-423
سبائی	QDS1	تقدیس/ مقدس،		تقدس / مقدس، قدیس. نماز را در مکانی برگزار کردن	holiness / holy, saint celebrate the Liturgy in a place		Beeston, 104
عربی	قَدُسَ قُدس، قُدُس قُدّوس مَقدِس						مشکور، 676-678 Zammit, 335 Jeffery, 232

منابع

قدس (واژگان)

منابع ریشه شناسی