خبت (ریشه)

ریشه «خبت» (H̬BT)؛ زمین پست و هموار؛ مطیع و رام. این ریشه 3 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

خبت: (بر وزن فلس) زمين هموار. (مفردات) در مجمع زمين هموار وسيع گفته است. راغب گويد: سپس اخبات بمعنى نرمى و تواضع بكار رفته است‏ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَخْبَتُوا إِلى‏ رَبِّهِمْ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ ... هود: 23.

در مجمع گويد: اخبات بمعنى اطمينان است. گويا مراد از اطمينان حتمى دانستن وعده خداست.

معنى آيه چنين است: آنانكه ايمان آوردند و اعمال نيك انجام دادند و بخدا مطمئن شدند، ياران بهشت‏اند. فَيُؤْمِنُوا بِهِ‏ فَتُخْبِتَ‏ لَهُ قُلُوبُهُمْ‏ حج: 54 تا بآن ايمان آورند و دلشان بدان مطمئن باشد. فَإِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ‏ حج: 34 معبود شما يگانه است باو تسليم شويد و متواضعان را بشارت بده (قاموس قرآن، ج2، ص218).

ساخت‌های صرفی در قرآن

اَخبَتَ (فعل باب افعال): 2 بار

مُخبِت (اسم فاعل، باب افعال): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان	واژه	آوانگاری		معنا		توضیحات	ارجاع
		فارسی	بین‌المللی	فارسی	لاتین
آفروآسیایی باستان							Orel,
سامی باستان
عبری	חבת	حبت	ḤBT	ریشه نامعلوم	-	عربی. خَبَتَ: مبهم بودن. أخبَتَ : پَست، مطیع بودن	Gesenius, 290
	חֲבִתִּים	حَبیتیم	ḥabitīm	نوعی کیک تخت، یا ویفر نان	some kind of flat cakes, or bread-wafers
	םַחֲבַת	محَبَت	maḥabat	صفحه مسطح <تابه برای پخت	flat Plate> Pan' or griddle for baking
اوگاریتی							DelOlmo,
آرامی							Jastrow,
سریانی							PayneSmith,
مندایی							Macuch,
فنیقی							Krahmalkov,
اکدی/آشوری							Black,
حبشی							Leslau,
سبائی							Beeston,
عربی	خَبَت			زمین پست و فراخ	depressed tract of land, low ground		مشکور، 206 Zammit, 156

منابع

خبت (واژگان)

منابع ریشه شناسی