شعر (دانستن)

ریشه «شعر» (ŠˁR)؛ دانستن، شعر. این ریشه 37 بار در این معنا، در قرآن کریم آمده است. بدون احتساب مشعر و شعری

معنای لغوی

شِعر: (بكسر- ش) دانستن. زيركى «شَعَرَ شَعْراً: عَلِمَ بِهِ- شَعَرَ لِكَذَا: فَطَنَ لَهُ» و در نزد اهل عربيّت كلامى است كه وزن و قافيه داشته باشد (اقرب الموارد).

«بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ‏» بقره: 154. «وَ ما يَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما يَشْعُرُونَ‏» بقره: 9. شعر در اينگونه آيات بمعنى دانستن و درك است‏ «وَ لْيَتَلَطَّفْ وَ لا يُشْعِرَنَ‏ بِكُمْ أَحَداً» كهف: 19. اشعار بمعنى اعلام است يعنى ناشناسى كند و كسى را بوضع‏ شما با خبر ننمايد.

شعائر: جمع شعيره است بمعنى علامت و نشانه‏ «إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ‏ شَعائِرِ اللَّهِ ...» بقره: 158.

شِعر: کلام آهنگین. «وَ ما عَلَّمْناهُ‏ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغِي لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبِينٌ» يس: 69. ما باو شعر نياموخته‏ايم و شعر باو سزاوار نيست بلكه كلام او تذكر و قرآن مبين است‏ (قاموس قرآن، ج4، ص47).

ساخت‌های صرفی در قرآن

شَعَرَ (فعل مجرد): 25 بار

اَشعَرَ (فعل باب افعال): 2 بار

شِعر (اسم): 1 بار

شاعِر (اسم فاعل): 5 بار

شَعائِر (جمع شَعیرۀ): 4 بار

مَشعَر (علم مکان): 1 بار

شِعرَی (علم ستاره): 1 بار.

دو واژه اخیر معلوم نیست از این ریشه باشند. زیرا ارتباط معنایی آنان روشن نیست.

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	شَعَرَ	شَعَرَ	شَعَرَ	شِعر: دانستن		قاموس قرآن، ج‏4، ص: 43
آفروآسیایی
سامی	*ŝVʕur-	شعر	'know'	"دانستن"
عربی	šʕr u,1,2	شعر ُ\\

منابع

شعر (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2