جمعیت: تفاوت میان نسخه‌ها

به کل افرادی که در زمانی معین در یک کشور، شهر، روستا و یا هر واحد جغرافیایی زندگی می‌کنند، جمعیت گفته می‌شود.<ref>. دایرة‌المعارف تطبیقی علوم اجتماعی، ص601.</ref>

در آموزه‌های الهی هیچ تحدید و اعمال محدودیتی در مورد افزایش نسل مطرح نیست و خداوند متعال بر افزایش جمعیت تاکید فرموده است. نمودهایی از اشاره قرآن به جمعیت را در آیات ۱۲ سوره نوح و ۶ سوره اسراء می توان مشاهده نمود. در این آیات اموال و اولاد به عنوان زمینه هایی برای امداد الهی به شمار آمده اند.<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/2904328/%DA%A9%D8%AB%D8%B1%D8%AA-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%AC%D8%B2%D9%88-%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%88%D8%A8-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%AA%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%86%D8%B3%D9%84-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . کثرت جمعیت جزو امدادهای الهی محسوب می‌شود/ عوامل اقتصادی دلیل اصلی تحدید نسل نیست]</ref>

افرادی که به افزایش جمعیت گرایش دارند به ناتالیست‌ها<ref>    Natalist .</ref> یا حامیان افزایش جمعیت مشهورند و سیاستی که موافق با این گرایش است سیاست ناتالیستی نام دارد. به‌عقیده دارندگان این گرایش، افزایش سریع جمعیت نه‌تنها مشکلات اقتصادی و گرفتاری‌های اجتماعی به‌وجود نمی‌آورد بلکه ازدیاد جمعیت در نیرومندی قدرت نظامی و اقتصادی کشورها نقش مهمی را ایفاء می‌نماید.<ref> . مبانی جمعیت‌شناسی، 1375، ص97.</ref> پیروان و مبلغان مذاهب مختلف، از موافقان افزایش جمعیت هستند. این دسته بنا به تعالیم ارائه شده، ازدواج، تشکیل خانواده و تولید نسل را مقدس می‌شمارند. همچنین، در تعالیم مذاهب آسمانی قتل نفس یا مشارکت در آن گناهی نابخشودنی محسوب می‌شود. برهمین اساس، جلوگیری از تولید نسل و افزایش جمعیت نیز چندان مورد استقبال قرار نمی‌گیرد.<ref>. مبانی جمعیت‌شناسی، 1380، ص217.</ref> رهبران، یکی دیگر از موافقان افزایش جمعیت هستند. براساس اعتقاد این دسته، جمعیّت زیاد به‌عنوان یک ارزش اجتماعی، سیاسی و بین ‌المللی، عاملی برای دستیابی به امکانات زیاد و کسب موفّقیّت‌ها است.<ref>. بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با زوج‌های جوان در فروردین ماه 98 </ref> در برخی مواقع نیز تشویق و طرفداری از توالد و تناسل بیشتر برای مقابله با تهاجم‌های احتمالی دشمنان است.<ref>. اضافه جمعیت، ص52-51.</ref> برخی از اقتصاددانان نیز افزایش و تراکم جمعیت را علت اساسی تکامل تکنیک‌های تولیدی و در نتیجه رشد و پیشرفت اقتصادی می‌دانند.<ref>. تاریخ جامعه‌شناسی، ص186-185.</ref> از سوی دیگر، مارکسیست‌ها نیز از موافقان افزایش جمعیت به‌شمار می‌آیند. در نظریه مارکس، هر نوع کنترل جمعیت، اقدامی تبهکارانه محسوب می‌شود که هدف از آن تحمیق توده‌ها در جهت تحکیم حکومت‌های استعماری بوده است.<ref>. جمعیت و توسعه، ص15.</ref>

در مقابل طرفداران افزایش جمعیت، دانشمندان دیگری با درنظر گرفتن رابطة میان جمعیت و مواد غذایی،<ref>. مبانی جمعیت‌شناسی، 1371، ص114.</ref> با افزایش جمعیت مخالف هستند که به آنتی‌ناتالیست‌ها<ref>. Antinatalist</ref> معروفند. مکتب مخالفان افزایش جمعیت را مالتوسیانیسم<ref>Malthusianism .</ref> نیز می‌نامند.<ref>. مبانی جمعیت‌شناسی، 1375، ص98.</ref> گرچه نسخه کاهش جمعیت از ابتدا به‌صورت علمی مطرح بوده، اما طی دهه های اخیر به یک موضوع سیاسی تبدیل شده است، به‌طوری‌که غربی‌ها طرح آن را ابزاری برای کاهش جمعیت مسلمانان قرار داده‌اند. نشانه سیاسی بودن این برخورد را در برخی آمارها می توان مشاهده نمود. برای مثال در سال ۱۹۹۰ میلادی، رشد جمعیت اسلامی ۱۹ درصد اما رشد جمعیت غیراسلامی ۸۱ درصد بوده است. این آمار نشان می‌دهد که افرادی که نسخه کاهش جمعیت را ارائه کرده‌اند خودشان به این نسخه عمل نکردند.<ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/3642996/%D8%AA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AC-%DA%A9%D8%A7%D9%87%D8%B4-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%A8%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%D8%AC%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . ترویج کاهش جمعیت با مبنای قرآن در تعارض جدی است]</ref>

کاهش جمعیت، معلول عوامل بیرونی همچون سیاست‌های استعمار و عوامل داخلی ناشی از اجرای برخی سیاست‌های نادرست درباره کنترل جمعیت است.<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/4102260/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF . سیاست‌های کنترل جمعیت در ایران نادرست بوده‌اند]</ref> فردگرایی، شهرنشینی و مهاجرت به شهرها، سیاست‌های قدرتمندان جهان، تغییر سبک زندگی دینی و سنتی که به سبک زندگی مدرن و غربی تغییر پیدا کرده است به خصوص در فضای مجازی که لذت‌محوری به جای سعادت‌محوری، راحت‌طلبی به‌جای کمال‌طلبی، آسایش‌محوری به جای مسئولیت‌پذیری ترویج می‌شود، تنزل مقام مادری و مدیریت خانواده، ترویج تفکر فمنیستی و خلأ قوانین حمایتی از جمله عوامل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هستند که موجب کاهش جمعیت می‌شوند.<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/1343933/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%B1-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%86-%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84-%D9%88-%D9%85%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8-%D8%AA%D8%A3%DA%A9%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF . اسلام بر جمعیت متوازن، متعادل و متناسب تأکید دارد]</ref>

اگرچه اغلب، مسائل اقتصادی را دلیل کاهش جمعیت می‌دانند اما آمار و بررسی‌ها نشان می‌دهد مسائل فرهنگی اصلی‌ترین دلیل کاهش جمعیت است.<ref>[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/4091407/%D9%85%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%85 .  ما در میانه جنگ جمعیتی قرار داریم]</ref> بر این اساس، می‌توان اقناع افکار عمومی نسبت به فرزندآوری در کنار تسهیلات و مشوق‌های اقتصادی را عمده‌ترین راهکار برای جبران کاهش جمعیت دانست. درواقع، در بخشی از جامعه که از شرایط اقتصادی خوبی برخوردارند، کاهش تمایل به فرزندآوری ناشی از عوامل فرهنگی است‌. بنابراین، عوامل انگیزه‌بخش بیرونی مانند مشوق‌های اقتصادی نیز بدون وجود انگیزه درونی برای فرزندآوری، اثربخشی مقطعی خواهد داشت.<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/4060416/%D8%A7%D9%82%D9%86%D8%A7%D8%B9-%D8%A7%D9%81%D9%83%D8%A7%D8%B1-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D8%B7-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%88%D9%81%D9%82-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA%DB%8C . اقناع افكار عمومی؛ شرط اجرای موفق سیاست‌های جمعیتی]</ref> نکتۀ دیگر مغفول مانده در مسئله جمعیت، عدم توجه به خانواده‌محوری در برنامه‌ها و سیاست‌های اجرایی است. تا زمانی که این مشکل حل نشود، می‌توان گفت رشدی را در این زمینه وجود نخواهد داشت. در حقیقت جامعه سالم و عاری از آسیب‌های اجتماعی در خانواده سالم شکل می‌گیرد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4026506/%D8%AD%D9%84-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . حل مسئله جمعیت نیازمند اصلاح سیاست‌گذاری‌های رفاهی خانواده است]</ref> مجازات‌های قانونی برای مقابله با سقط عمدی جنین، حمایت‌های اجتماعی مورد نیاز از زنان باردار کم‌درآمد، مشاوره‌های روانشناسی و پزشکی، فعالیت‌های مبتنی بر امیدآفرینی درباره حیات و جمعیت توسط نهادهای آموزشی، علمی، فرهنگی همچون آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها،<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/4102260/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF . سیاست‌های کنترل جمعیت در ایران نادرست بوده‌اند]</ref> ترغیب جوانان به ازدواج، تسهیل این امر و اصلاح باورهای مردم در ارتباط با فرزند کمتر<ref>[https://orumiyeh.iqna.ir/fa/news/4060620/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%84%DB%8C . نقش افزایش جمعیت در اقتدار ملی]</ref> نیز، از راهکارهای اصلاح مسئله جمعیت شناخته می‌شود.  

ایکنا

[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86 دانشنامه پژوه]

[https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86 ویکی شیعه]

دانشنامه حوزه