ویراستار
۲٬۴۲۷
ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «جلالالدین سیوطی (حیات: ۸۴۹ ـ ۹۱۱ ه.ق)، «عبدالرحمن بنالكمال ابیبكر بنمحمد سابقالدين الخضيری الاسيوطی»، مشهور به جلالالدين سيوطی، مفسر بزرگ اهلسنت و از دانشمندان مصری است كه اجدادش ايرانی بودند. == زندگینامه == سیوطی در سن هشتسال...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
== آثار و تألیفات == | == آثار و تألیفات == | ||
تأليفات سيوطی را تا سيصد و حتی پانصد كتاب ذكر كردهاند كه تعداد زيادی از آنها جزوه هستند. «آدابالسلوك»، «اصولالنحو»، «شرح الفيه ابنمالك» و نيز «شرح ابنعقيل» از كتب اوست. همچنين «الاتقان فی علومالقرآن» او از كتب نفيس شمرده | تأليفات سيوطی را تا سيصد و حتی پانصد كتاب ذكر كردهاند كه تعداد زيادی از آنها جزوه هستند. «آدابالسلوك»، «اصولالنحو»، «شرح الفيه ابنمالك» و نيز «شرح ابنعقيل» از كتب اوست. همچنين «الاتقان فی علومالقرآن» او از كتب نفيس شمرده می شود. وی در هر يك از زمينههای ادبيات، تاريخ، رجال، تراجم احوال و علوم ديگر تأليفات جامع و نافع دارد. | ||
با نگاهى به عنوانهاى تأليفات سيوطى در علوم قرآن و حتى ديگر علوم، مشاهده مىكنيم كه هدف سيوطى، تأسيس يك مكتب علمى پيشرفته در فنون مختلف بوده است و اين حقيقتى است كه در تاليف او هويداست. به نحوى كه هر يك از آن فنون يك فن كامل به شمار مىرود كه در آن مسائل كلان و خرد جمعآورى شده و اين چيزى است كه در فهرست كتب قرآنى او نیز به طور واضح مشاهده مىشود. | با نگاهى به عنوانهاى تأليفات سيوطى در علوم قرآن و حتى ديگر علوم، مشاهده مىكنيم كه هدف سيوطى، تأسيس يك مكتب علمى پيشرفته در فنون مختلف بوده است و اين حقيقتى است كه در تاليف او هويداست. به نحوى كه هر يك از آن فنون يك فن كامل به شمار مىرود كه در آن مسائل كلان و خرد جمعآورى شده و اين چيزى است كه در فهرست كتب قرآنى او نیز به طور واضح مشاهده مىشود. | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
سیوطی این تفسیر را در دو موضع معرفی کرده، یکی در مقدمه «الدر المنثور» و دیگری در پایان کتاب اتقان. وی در کتاب اتقان میگوید: کتاب مستندی گردآوری کردم که در آن روایات تفسیری پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را آوردهام، این روایات حدود ده هزار و اندی میشود. در میان آنها حدیث مرفوع و موقوف وجود دارد. به حمدالله این تفسیر در چهار جلد به پایان رسید. سپس اسناد آن را حذف نمودم و تنها به متن احادیث اکتفا نمودم و احادیث استخراجی را به منابع نسبت دادم و آن را به «الدر المنثور فی التفسیر بالماثور» نامیدم. | سیوطی این تفسیر را در دو موضع معرفی کرده، یکی در مقدمه «الدر المنثور» و دیگری در پایان کتاب اتقان. وی در کتاب اتقان میگوید: کتاب مستندی گردآوری کردم که در آن روایات تفسیری پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را آوردهام، این روایات حدود ده هزار و اندی میشود. در میان آنها حدیث مرفوع و موقوف وجود دارد. به حمدالله این تفسیر در چهار جلد به پایان رسید. سپس اسناد آن را حذف نمودم و تنها به متن احادیث اکتفا نمودم و احادیث استخراجی را به منابع نسبت دادم و آن را به «الدر المنثور فی التفسیر بالماثور» نامیدم. | ||
تفسیر «الدر المنثور» علی رغم شهرت فراوانی که دارد از منابع معتبر و قدیمی تفسیر ماثور به شمار نمیآید زیرا تفسیر طبری به لحاظ قدمت و جامعیت مقدم بر تفسیر سیوطی است. شاید شهرت تفسیر سیوطی بدین خاطر است که تفسیر وی از منابع و مآخذی است که در دسترس همگان به ویژه تفسیر پژوهان بوده و مراجعه به آن بسیار آسان است (ویکی فقه | تفسیر «الدر المنثور» علی رغم شهرت فراوانی که دارد از منابع معتبر و قدیمی تفسیر ماثور به شمار نمیآید زیرا تفسیر طبری به لحاظ قدمت و جامعیت مقدم بر تفسیر سیوطی است. شاید شهرت تفسیر سیوطی بدین خاطر است که تفسیر وی از منابع و مآخذی است که در دسترس همگان به ویژه تفسیر پژوهان بوده و مراجعه به آن بسیار آسان است<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%AB%D9%88%D8%B1_%D9%81%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%AB%D9%88%D8%B1_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) ویکی فقه]</ref>. | ||
=== مفحمات الأقران فی مبهمات القرآن === | === مفحمات الأقران فی مبهمات القرآن === | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
بعضی از مباحث يا فصول هشتادگانه التقان كه هر يك از آنها «نوع» نام دارد، به شرح زير است: شناخت آيات مكی و مدنی، شناخت آيات حضری و سفری، نخستين قسمتی كه از قرآن نازل شد؛ شناخت آخرين آيه، شان نزول، جمع و تدوين قرآن، آداب تلاوت قرآن، آنچه در قرآن به غير لغت عرب است، شناخت ادواتی كه مفسر به آنها نياز دارد (بحث زبانی ـ ادبی و بلاغی) در شناخت اعراب قرآن، قواعد مهمی كه مفسر به شناخت آنها نيازمند است، شناخت محكم و متشابه، عام و خاص؛ مقدم و مؤخر، مجمل و مبين، مطلق و مقيد، مفهوم و منطوق، حقيقت و مجاز، تشبيه و استعارههای قرآنی، فواصل آيات، در سرآغاز سورهها (و بحث درباره حروف مقطعه يا فواتح سور)، مناسبت آيات و سورهها، در اعجاز قرآن، امثال قرآن، سوگندهای قرآن، جدل قرآن، مبهمات آيات، فضايل آيات، بيان فاضل و افضل قرآن، (بحث درباره اينكه آيا قرآن غث و سمين دارد يا نه)، در رسمالخط و آداب نوشتن آن، در شناخت تفسير و تأويل و چگونگی نياز به آن، شناخت مشروط و مفسر و آداب تفسير، طبقات مفسرين (زندگینامه دورهای مفسران). | بعضی از مباحث يا فصول هشتادگانه التقان كه هر يك از آنها «نوع» نام دارد، به شرح زير است: شناخت آيات مكی و مدنی، شناخت آيات حضری و سفری، نخستين قسمتی كه از قرآن نازل شد؛ شناخت آخرين آيه، شان نزول، جمع و تدوين قرآن، آداب تلاوت قرآن، آنچه در قرآن به غير لغت عرب است، شناخت ادواتی كه مفسر به آنها نياز دارد (بحث زبانی ـ ادبی و بلاغی) در شناخت اعراب قرآن، قواعد مهمی كه مفسر به شناخت آنها نيازمند است، شناخت محكم و متشابه، عام و خاص؛ مقدم و مؤخر، مجمل و مبين، مطلق و مقيد، مفهوم و منطوق، حقيقت و مجاز، تشبيه و استعارههای قرآنی، فواصل آيات، در سرآغاز سورهها (و بحث درباره حروف مقطعه يا فواتح سور)، مناسبت آيات و سورهها، در اعجاز قرآن، امثال قرآن، سوگندهای قرآن، جدل قرآن، مبهمات آيات، فضايل آيات، بيان فاضل و افضل قرآن، (بحث درباره اينكه آيا قرآن غث و سمين دارد يا نه)، در رسمالخط و آداب نوشتن آن، در شناخت تفسير و تأويل و چگونگی نياز به آن، شناخت مشروط و مفسر و آداب تفسير، طبقات مفسرين (زندگینامه دورهای مفسران). | ||
سيوطی در اين تأليف خود ابتدا موضوعی را بيان میكند و از مشهورترين كسانی كه درباره آن موضوع تأليفاتی دارند، نام میبرد، آنگاه فايده دانستن آن موضوع تأليفاتی دارند و اهميت و نقش آنرا در شناخت و تفسير معانی قرآن بيان میكند، سپس به مسائل و فروع و نكاتش میپردازد و در بيان تمام اين مطالب به قرآن، حديث يا اقول دانشمندان فن استشهاد میكند. مؤلف «الاتقان فی علومالقرآن» در برخی موارد، بخشهايی از كتب متعدد درباره آن موضوع را به طور كامل يا خلاصه نقل میكند و در بسياری از موارد، رأی خود را نيز در پايان فصل مینگارد. | سيوطی در اين تأليف خود ابتدا موضوعی را بيان میكند و از مشهورترين كسانی كه درباره آن موضوع تأليفاتی دارند، نام میبرد، آنگاه فايده دانستن آن موضوع تأليفاتی دارند و اهميت و نقش آنرا در شناخت و تفسير معانی قرآن بيان میكند، سپس به مسائل و فروع و نكاتش میپردازد و در بيان تمام اين مطالب به قرآن، حديث يا اقول دانشمندان فن استشهاد میكند. مؤلف «الاتقان فی علومالقرآن» در برخی موارد، بخشهايی از كتب متعدد درباره آن موضوع را به طور كامل يا خلاصه نقل میكند و در بسياری از موارد، رأی خود را نيز در پايان فصل مینگارد<ref>[https://iqna.ir/006wWX «الاتقان» سيوطی؛ نقطه عطف آثار جامع در زمينه علوم قرآنی]</ref>. | ||
از کتاب الإتقان سه ترجمه به فارسى موجود است. نخست ترجمه قديمى كه نسخه خطىاش در كتابخانه مركزى دانشگاه تهران محفوظ است؛ دوم بـه «قـلم محمدجعفر اسلامى» تحت عنوان دايرةالمعارف قرآن و سومين ترجمه توسط حجةالاسلام «سيد مهدى حائرى قزوينى» صورت گرفته است | از کتاب الإتقان سه ترجمه به فارسى موجود است. نخست ترجمه قديمى كه نسخه خطىاش در كتابخانه مركزى دانشگاه تهران محفوظ است؛ دوم بـه «قـلم محمدجعفر اسلامى» تحت عنوان دايرةالمعارف قرآن و سومين ترجمه توسط حجةالاسلام «سيد مهدى حائرى قزوينى» صورت گرفته است<ref>[https://iqna.ir/006ma9 ترجمه «الاتقان فی علومالقرآن» برای ششمينبار منتشرشد]</ref>. از آنجا که الإتقان سیوطی در زمره منابع آزمونهای کارشناسی ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث است، تاکنون خلاصههایی نیز از آن به چاپ رسیده است<ref>[https://iqna.ir/00EsmW خلاصه کتاب الاتقان منتشر شد]</ref>. |