فلسفه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

== چیستی فلسفه اسلامی ==

== تاریخچه فلسفه اسلامی ==

== تطور مکاتب فلسفه اسلامی ==

مکاتب عرفانی راه خود را ادامه داد تا اینکه مکتب فلسفی اشراق بروز پیدا کرد. شیخ اشراق مبنای جدیدی را در فلسفه مطرح کرد که مبنایش نور و نور الانوار بود. شیخ اشراق خداوند را به عنوان نور الانوار و موجودات مجرد را به عنوان انوار طولی و عرضی مطرح می‌کند و عالم طبیعت از نظر وی عالم تاریکی‌ها لقب می‌گیرد. در این روش، از فکر، تهذیب و تصفیه نفس برای مکاشفه استفاده می‌شود. علاوه بر شهاب‌الدین یحیی سهروردی، قطب‌الدین شیرازی و شمس‌الدین شهرزوری هم از جمله فلاسفه اشراقی بوده‌اند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3729297/%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B7%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AA%D9%82%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%87%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%81%D8%AA%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . تبیین مانیفست عرفان در خطبه متقین نهج‌البلاغه/ در نظام فلسفه اسلامی تهافتی میان متافیزیسن و مهندس نیست.]</ref> این چند جریان در جهان اسلام ادامه یافتند تا در یک نقطه به یکدیگر رسیدند و جمعاً جریان واحدی را به نام «حکمت متعالیه» به وجود آوردند.<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C . ویکی پدیا؛ تبیین مانیفست عرفان در خطبه متقین نهج‌البلاغه/ در نظام فلسفه اسلامی تهافتی میان متافیزیسن و مهندس نیست.]</ref> حکمت متعالیه فلسفه ای است که قرآن، برهان، عرفان و کلام را بر مبنای اصالت وجود قرار می¬دهد. اصالت وجود یکی از برجستگی‌های مهم فلسفه صدرایی است که پیشرفت قابل تأملی را در فلسفه اسلامی با نوآوری‌هایی همانند حرکت جوهری، تجرد خیال و اثبات معاد ایجاد کرد و این فلسفه را نسبت به سایر فلسفه‌های قبل از خود متمایز و ممتاز نمود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3724496/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5-%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8 . تغییر سرنوشت علم در غرب با توسعه رویکرد فایده‌گرایی/ روح معنوی؛ شاخص ارزش فلسفه اسلامی بر فلسفه‌های غرب.]</ref> این مکتب، بیشترین بهره‌گیری را در حکمت متعالیه در طرح و تبیین مسائل فلسفی خود از معارف قرآنی داشته است. خود ملاصدرا وارد تفسیر قرآن کریم شد و آثاری همانند شرح اصول کافی، عرشیه مشاعر، مفاتیح، اسفار اربعه و شواهد ربوبیه بر جای گذاشت<ref>[https://fa.wikishia.net/view/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C . ویکی شیعه؛  ویکی فقه؛ خدمات متقابل قرآن و فلاسفه مسلمان / مسیر اسلامی‌سازی علوم از فلسفه می‌گذرد.]</ref><ref>[https://iqna.ir/fa/news/3921485/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%B1-%D9%82%D8%AF%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B2%D9%85-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87-%D9%86%D8%B4%D8%AF . فلسفه اسلامی به دلیل پیوند با امر قدسی با نیهیلیزم مواجه نشد.]</ref> پس از ملاصدرا، ملاهادی سبزواری؛ فیلسوف قرن سیزدهم قمری است که فلسفه صدرائی را ادامه داده است. قرن¬های بعد، این فلسفه، تبدیل به فلسفه درسی و متداول حوزه‌های علمیه شد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3724496/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5-%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8 . تغییر سرنوشت علم در غرب با توسعه رویکرد فایده‌گرایی/ روح معنوی؛ شاخص ارزش فلسفه اسلامی بر فلسفه‌های غرب.]</ref> سیدمحمدحسین طباطبائی از تأثیرگذارترین عالمان شیعه در فضای فکری و مذهبی ایران در سده ۱۴ش بوده است. بسیاری از مدرسان بعدی فلسفه در حوزه علمیه قم، شاگردان او بوده‌اند. وی با آثاری نظیر نهایةالحکمه و المیزان،  نقطه عطفی برای گسترش حکمت متعالیه در جهان امروز بوده است و با مارکسیسم و فلسفه‌های ‌تجربی وارد یک دیالوگ شد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3762878/%D9%86%D9%88%D8%A2%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D8%B1%D9%88-%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%87-%D8%B9%D8%B7%D9%81%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%85-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA . نوآوری در گرو گفت‌وگو با فلسفه غرب است/ علامه طباطبایی نقطه عطفی که تداوم نیافت؛  ثمره مدرنیته رفاه بدون رضایتمندی است/ شباهت‌های تکنولوژی غربی به حمله مغول‌ها؛  فلسفه؛ مبنای بینش‌ها و کنش‌ها/ عدم توجه جریان روشنفکری به فلسفه.]</ref> همچنین، شخصیت‌هایی دیگری همانند امام خمینی(ره)<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3724496/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5-%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8 . تغییر سرنوشت علم در غرب با توسعه رویکرد فایده‌گرایی/ روح معنوی؛ شاخص ارزش فلسفه اسلامی بر فلسفه‌های غرب.]</ref> آیت الله مطهری، آیت الله بهشتی و همنوعانش همگی از ادامه دهندگان راه فلسفه اسلامی محسوب می-شوند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3729297/%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B7%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AA%D9%82%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%87%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%81%D8%AA%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA . تبیین مانیفست عرفان در خطبه متقین نهج‌البلاغه/ در نظام فلسفه اسلامی تهافتی میان متافیزیسن و مهندس نیست.]</ref><ref>[https://iqna.ir/fa/news/3725225/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D9%85%D8%A8%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%88-%DA%A9%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%B9%D8%AF%D9%85-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87 . فلسفه؛ مبنای بینش‌ها و کنش‌ها/ عدم توجه جریان روشنفکری به فلسفه]</ref>