چشم چرانی

چشم چرانی؛ به نگاه شهوت آمیز و جنسی گفته میشود که شخصی نسبت به فرد دیگر انجام میدهد. این نگاه به قصد لذت و به طور معمول، توسط افراد معتاد به امور جنسی یا محرومیت شدید جنسی انجام میشود. در قرآن این نوع نگاه تحریک آمیز نهی شده و زنان و مردان از هرگونه امور تحریک آمیز منع شدهاند تا از چشم چرانی به دور باشند. اعتقاد به قیامت، باور به مسئولیت پذیری اعضا و جوارح انسان، انجام امور عبادی همانند نماز با فضیلت، تقوا و محاسبه نفس به درمان چشم چرانی کمک خواهد کرد.

چشم چرانی در اصطلاح

چشم‌چرانی در مقابل چشم‌پوشی، به معنای نگاه خیره و شهوت‌آلود به نامحرم است که با انگیزه لذت‌طلبی جنسی انجام می‌شود. اینگونه نگاه به دلیل ادامه دار بودن با تحریک شهوت و لذت جنسی همراه است و با دید مستقیم و عمیق به فرد مقابل مینگرد. اگر این نوع از نگاه به صورت عادت درآید، نوعی بیماری مزمن محسوب می شود.^[۱] البته، چشم چرانی فقط مختص آقايان نيست؛ بلکه زنان هم بايد خود را از این نگاه دور نگه دارند.^[۲]

عوامل روی آوردن افراد به چشم چرانی در قرآن

یکی از عواملی که سبب میشود چشم چرانی در جامعه افزایش پیدا کند، خودنمایی زنان^[۳] برای مردان است كه بدن خود را در معرض ديد ديگران قرار می‌دهند تا مردم از تماشا و نگاه به افراد خودنما لذت ببرند. مردان به طور طبيعی نسبت به زيبايی و اندام جنس مخالف حساس‌ هستند و زنان بد يا بی‌حجاب با خودنمايی در عرصه جامعه اين گرايش مردان را تحريك می‌كنند و قرآن كريم برای رفع اين معضل اجتماعی، از يك طرف مومنان اعم از زنان و مردان^[۴] را مخاطب قرار داده و دستور می‌دهد كه نگاه‌های خود را كوتاه ساخته و به نامحرم خيره نشوند.

از سوی ديگر به خانم‌ها دستور می‌دهد تا پوشش مناسب را رعايت كرده و زيور آلات خود را آشكار نسازند. درنتيجه، امنيت و آرامش قشر خانم‌ها در سايه رعايت ضوابط شريعت و پوشش اسلامی^[۵] تأمين میشود و موجب عمل به دستورات الهی شده و شخصيت فردی، اجتماعی و معنوی انسان محجوب و پاكدامن سير صعودی پيدا كرده و نردبان تعالی و تكامل را يكی پس از ديگری طی خواهد كرد.^[۶] درواقع، تمام برنامه‌های قرآن برای نهی از چشم چرانی به این دلیل است که افراد عفيف و پاكدامن باشند و موجبات آزار و اذيت یکدیگر را فراهم نسازند و بهداشت روانی و روحی و آرامش خانواده‌ها و صفا و نورانيت و امنيت در جامعه تأمین شود.^[۷]

درمان چشم چرانی در قرآن

یکی از راهکارهای دوری از چشم چرانی در قرآن، تقویت ایمان به خدای سبحان، اعتقاد به قیامت، شناخت نفس و جایگاه انسان در نظام خلقت است. از نظر قرآن همه اعضا و جوارح آدمی چیزهایی است که در نزد وی به امانت گذاشته شده و شخص به عنوان مسئول حفظ و نگهداری و بهره برداری درست آن است. هریک از اعضا و جوارح آدمی^[۸] امانتی در دست انسان است که در قیامت باید پاسخگوی رفتارها و تصرفات خود درباره آنها باشد. هرگونه رفتار و تصرفی که بیرون از دایره حق و چارچوب‌های الهی که برای نعمت و عضوی قرار داده شده باشد، به‌عنوان رفتاری خیانت‌آمیز تلقی می‌شود.

یکی از اعضا‌ و نعمت‌هایی که خداوند برای انسان قرار داده و به‌عنوان امانت در اختیار اوست، نعمت چشم که باید در چارچوب حق انجام گیرد و گرنه باید در قیامت به‌عنوان خیانت در امانت پاسخگو باشد. از این رو، اگر شخص خود را در محضر خدا بداند و بر این باور باشد که عالم محضر خداوند^[۹] است؛ در آن صورت رفتار خویش را تغییر می‌دهد و از خدا شرم و حیا کرده و از گناه برابر دیدگان حضرت حق پرهیز می‌کند. ^[۱۰]

درمان عملی این نوع آلودگی‌ نیز تمرین و ممارست، داشتن اراده جدی، تهیه برنامه منظم و عمل به آن و محاسبه نفس است.^[۱۱] از این رو، عمل به فرامين دينی، مهمترين عامل در كنترل چشم چرانی در جامعه است.^[۱۲] برای نمونه، عبادت^[۱۳] برای کسب تقوا یکی از فرامین دینی است که کمک به دوری افراد از عادت چشم چرانی میکند. کسی که تقوا را کسب کند، از بسياری از بيماری های روانی و حتی جسمی رهايی می يابد؛ چرا که مصونیت نفس به کنترل هواهای نفسانی کمک میکند و اصول حيا و عفت را در وی تشديد میکند.^[۱۴]

راهکار دیگر، گسترش غیرت در جامعه است. البته، این غیرت نباید نسبت به بانوان سخت گیری و نسبت به رفتار پسران سهل‌گیری محض ایجاد نماید تا دختران جامعه احساس فشار، اجبار و مشقت و سختی داشته و به دنبال راه فراری از اجبارها و سخت‌گیری‌ها باشند؛ چرا که دختران جامعه نسبت به جنسیت خود بدبین و ناراضی بوده و حتی تلاش میکنند رفتار و پوششی پسرانه داشته باشند. از سوی دیگر، سهل‌گیری نسبت به رفتار پسران در جامعه موجب رفتار ‌بی‌مهابا و حتی افسار گسیخته مردان در جامعه می‌شود؛ چراکه بر اساس نحوه تربیتی که بر روی آنها اعمال شده، مرد بودن را مجوزی برای اعمال هر رفتاری می‌دانند.^[۱۵]

منابع

ارجاعات

↑ .ویکی فقه؛ چشم چرانی؛ چشم‌چرانی؛ مقصر مرد است یا زن؟؛ آیه‌نگاشت/ چشم‌چرانی ممنوع؛ مشکلات امروزی به عبور از مرزهای عفاف و حجاب باز می‌گردد
↑ . تبيين غيرت دينی، راهكار گسترش حجاب و عفاف در جامعه؛ آموزه‌های قرآنی آیینه تمام نما برای ارائه سبک زندگی اسلامی است؛ قرآن نوع پوشش زن را میزان عفت و پاکدامنی او می‎داند؛ دانشنامه حوزه؛ ویکی واژه
↑ . یَا نِسَاء النَّبِیِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَاء إِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا؛ «اى همسران پيامبر شما مانند هيچ يك از زنان [ديگر] نيستيد اگر سر پروا داريد پس به ناز سخن می‌گوييد تا آنكه در دلش بيمارى است طمع ورزد و گفتارى شايسته گوييد» (احزاب /32)
↑ . «وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیُوبِهِنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیْرِ أُوْلِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون؛ «خداوند در این آیه فرموده است: «و به زنان با ایمان بگو دیدگان خود را [از هر نامحرمى] فرو بندند و پاکدامنى ورزند و زیورهاى خود را آشکار نگردانند مگر آن‌چه که طبعاً از آن پیداست و باید روسرى خود را بر سینه خویش [فرو] اندازند و زیورهایشان را جز براى شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان [هم‌کیش] خود یا کنیزانشان یا خدمتکاران مرد که [از زن] بى‏‌نیازند یا کودکانى که بر عورت‌هاى زنان وقوف حاصل نکرده‏‌اند آشکار نکنند و پاهاى خود را [به گونه‏‌اى به زمین] نکوبند تا آن‌چه از زینتشان نهفته مى‏‌دارند معلوم گردد اى مؤمنان همگى [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه کنید امید که رستگار شوید» (نور/31) «قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ؛ به مردان با ایمان بگو دیده فرو نهند و پاکدامنى ورزند که این براى آنان پاکیزه‌‏تر است زیرا خدا به آن‌چه مى‏‌کنند آگاه است» (نور/30)
↑ . يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى‏ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيما؛ «اى پيامبر، به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو: «پوششهاى خود را بر خود فروتر گيرند. اين براى آنكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند [به احتياط] نزديكتر است، و خدا آمرزنده مهربان است» (احزاب/59)
↑ . آيه ۳۰ سوره «نور» چشم‌پوشی از نگاه به نامحرم را وظيفه مسلمانان می‌داند؛ «مبانی حجاب و عفاف از منظر قرآن» بررسی شد؛ تبيين غيرت دينی، راهكار گسترش حجاب و عفاف در جامعه؛ آموزه‌های قرآنی آیینه تمام نما برای ارائه سبک زندگی اسلامی است؛ قرآن نوع پوشش زن را میزان عفت و پاکدامنی او می‎داند؛ دانشنامه حوزه؛ ویکی واژه
↑ آيه ۳۰ سوره «نور» چشم‌پوشی از نگاه به نامحرم را وظيفه مسلمانان می‌داند؛ «مبانی حجاب و عفاف از منظر قرآن» بررسی شد؛ ضرورت حضور زنان بابصيرت و آگاهی در جامعه؛ مراقب نگاه‌ها در فضای مجازی باشیم؛ مروری بر موضوع «پوشش و نگاه در آينه قرآن و حديث»؛ چشم‌چرانی؛ گذرگاه ورود به منجلاب انحرافات؛ مراقب نگاهمان باشیم/ بنگر کرامتت را چگونه حفظ می‌کنی؛ «عفت» از ديدگاه آيات و روايات موضوع «حفظ نگاه از نامحرمان با توجه به آيات» بررسی شد
↑ . اِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ اُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْئُولاً؛ «به درستی که گوش و چشم و دل، هریک از آنها در برابر خداوند مسئول و پاسخگو هستند»(اسراء۳۶)
↑ . وَ هُوَ الَّذی أَنْشَأَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلیلاً ما تَشْکُرُونَ؛ «و اوست آن کس که براى شما گوش و چشم و دل پدید آورد چه اندک سپاسگزارید» (مؤمنون/78)
↑ . باید چشم و گوش را کنترل کنیم و این تمرین می‌خواهد؛ ‌پايبندی به احكام اسلامی و تزکیه نفس؛ مهمترین عامل دوری از شهوت
↑ [باید تقویت ایمان به خدای سبحان، اعتقاد به قیامت، شناخت نفس و جایگاه انسان در نظام خلقت را ذر نظر داشت و راه درمان عملی این نوع آلودگی‌ها نیز تمرین و ممارست، داشتن اراده جدی، تهیه برنامه منظم و عمل به آن، و محاسبه نفس است. .ویکی پرسش؛ نگاه حرام از دیدگاه قرآن/ چشم‌چرانی؛ اولین گذرگاه بدبختی؛ ویکی شیعه]
↑ . آيه ۳۰ سوره نور بيانگر چگونگی كنترل چشمان است
↑ . يا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُون‏؛ «اى مردم، پروردگارتان را كه شما، و كسانى را كه پيش از شما بوده‏اند آفريده است، پرستش كنيد؛ باشد كه به تقوا گراييد» (بقره/21)
↑ . دانشنامه پژوهه؛ امامت پدیا؛ ویکی پاسخ
↑ چشم بر روی معروف بزرگ دعوت مردان به پاکی نبندیم

[1] .ویکی فقه؛ چشم چرانی؛ چشم‌چرانی؛ مقصر مرد است یا زن؟؛ آیه‌نگاشت/ چشم‌چرانی ممنوع؛ مشکلات امروزی به عبور از مرزهای عفاف و حجاب باز می‌گردد

[2] . تبيين غيرت دينی، راهكار گسترش حجاب و عفاف در جامعه؛ آموزه‌های قرآنی آیینه تمام نما برای ارائه سبک زندگی اسلامی است؛ قرآن نوع پوشش زن را میزان عفت و پاکدامنی او می‎داند؛ دانشنامه حوزه؛ ویکی واژه

[3] . یَا نِسَاء النَّبِیِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَاء إِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا؛ «اى همسران پيامبر شما مانند هيچ يك از زنان [ديگر] نيستيد اگر سر پروا داريد پس به ناز سخن می‌گوييد تا آنكه در دلش بيمارى است طمع ورزد و گفتارى شايسته گوييد» (احزاب /32)

[4] . «وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیُوبِهِنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیْرِ أُوْلِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون؛ «خداوند در این آیه فرموده است: «و به زنان با ایمان بگو دیدگان خود را [از هر نامحرمى] فرو بندند و پاکدامنى ورزند و زیورهاى خود را آشکار نگردانند مگر آن‌چه که طبعاً از آن پیداست و باید روسرى خود را بر سینه خویش [فرو] اندازند و زیورهایشان را جز براى شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان [هم‌کیش] خود یا کنیزانشان یا خدمتکاران مرد که [از زن] بى‏‌نیازند یا کودکانى که بر عورت‌هاى زنان وقوف حاصل نکرده‏‌اند آشکار نکنند و پاهاى خود را [به گونه‏‌اى به زمین] نکوبند تا آن‌چه از زینتشان نهفته مى‏‌دارند معلوم گردد اى مؤمنان همگى [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه کنید امید که رستگار شوید» (نور/31) «قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ؛ به مردان با ایمان بگو دیده فرو نهند و پاکدامنى ورزند که این براى آنان پاکیزه‌‏تر است زیرا خدا به آن‌چه مى‏‌کنند آگاه است» (نور/30)

[5] . يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى‏ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيما؛ «اى پيامبر، به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو: «پوششهاى خود را بر خود فروتر گيرند. اين براى آنكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند [به احتياط] نزديكتر است، و خدا آمرزنده مهربان است» (احزاب/59)

[6] . آيه ۳۰ سوره «نور» چشم‌پوشی از نگاه به نامحرم را وظيفه مسلمانان می‌داند؛ «مبانی حجاب و عفاف از منظر قرآن» بررسی شد؛ تبيين غيرت دينی، راهكار گسترش حجاب و عفاف در جامعه؛ آموزه‌های قرآنی آیینه تمام نما برای ارائه سبک زندگی اسلامی است؛ قرآن نوع پوشش زن را میزان عفت و پاکدامنی او می‎داند؛ دانشنامه حوزه؛ ویکی واژه

[7] آيه ۳۰ سوره «نور» چشم‌پوشی از نگاه به نامحرم را وظيفه مسلمانان می‌داند؛ «مبانی حجاب و عفاف از منظر قرآن» بررسی شد؛ ضرورت حضور زنان بابصيرت و آگاهی در جامعه؛ مراقب نگاه‌ها در فضای مجازی باشیم؛ مروری بر موضوع «پوشش و نگاه در آينه قرآن و حديث»؛ چشم‌چرانی؛ گذرگاه ورود به منجلاب انحرافات؛ مراقب نگاهمان باشیم/ بنگر کرامتت را چگونه حفظ می‌کنی؛ «عفت» از ديدگاه آيات و روايات موضوع «حفظ نگاه از نامحرمان با توجه به آيات» بررسی شد

[8] . اِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ اُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْئُولاً؛ «به درستی که گوش و چشم و دل، هریک از آنها در برابر خداوند مسئول و پاسخگو هستند»(اسراء۳۶)

[9] . وَ هُوَ الَّذی أَنْشَأَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلیلاً ما تَشْکُرُونَ؛ «و اوست آن کس که براى شما گوش و چشم و دل پدید آورد چه اندک سپاسگزارید» (مؤمنون/78)

[10] . باید چشم و گوش را کنترل کنیم و این تمرین می‌خواهد؛ ‌پايبندی به احكام اسلامی و تزکیه نفس؛ مهمترین عامل دوری از شهوت

[11] [باید تقویت ایمان به خدای سبحان، اعتقاد به قیامت، شناخت نفس و جایگاه انسان در نظام خلقت را ذر نظر داشت و راه درمان عملی این نوع آلودگی‌ها نیز تمرین و ممارست، داشتن اراده جدی، تهیه برنامه منظم و عمل به آن، و محاسبه نفس است. .ویکی پرسش؛ نگاه حرام از دیدگاه قرآن/ چشم‌چرانی؛ اولین گذرگاه بدبختی؛ ویکی شیعه]

[12] . آيه ۳۰ سوره نور بيانگر چگونگی كنترل چشمان است

[13] . يا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُون‏؛ «اى مردم، پروردگارتان را كه شما، و كسانى را كه پيش از شما بوده‏اند آفريده است، پرستش كنيد؛ باشد كه به تقوا گراييد» (بقره/21)

[14] . دانشنامه پژوهه؛ امامت پدیا؛ ویکی پاسخ

[15] چشم بر روی معروف بزرگ دعوت مردان به پاکی نبندیم

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]