ویراستار
۲٬۴۴۵
ویرایش
فرهنگنامه ریشه‌شناختی واژگان قرآن چیست؟: تفاوت میان نسخه‌ها
فرهنگنامه ریشه‌شناختی واژگان قرآن چیست؟ (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۲۲
، ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
«فرهنگنامه ریشه‌شناختی واژگان قرآن»<ref>Etymological Dictionary of Quranic Vocabularies</ref>، یک فرهنگ واژگانی است که در آن، ریشه‌های ثلاثی به‌کاررفته در قرآن کریم، بر حسب ترتیب الفبا فهرست شده و هر ریشه، با استفاده از روش «ریشه‌شناسی» | «فرهنگنامه ریشه‌شناختی واژگان قرآن»<ref>Etymological Dictionary of Quranic Vocabularies</ref>، یک فرهنگ واژگانی است که در آن، ریشه‌های ثلاثی به‌کاررفته در قرآن کریم، بر حسب ترتیب الفبا فهرست شده و هر ریشه، با استفاده از روش «ریشه‌شناسی»<ref>Etymology</ref> مورد مطالعه قرار گرفته است. ریشه‌شناسی، روشی است که در زبان‌شناسی تاریخی، برای رصد تحولات یک واژه در هر دو جنبه لفظ و معنا، مورد استفاده قرار می‌گیرد. | ||
حقیقت آن است که یک ریشه در گذر زمان، معانی متعددی را به‌خود می‌گیرد و دچار چندمعنایی یا ابهام می‌شود. با استفاده از روش ریشه‌شناسی، می‌توان از تحولات و آسیب‌های مذکور عبور کرده و «معنای اولیه» یک ریشه را که بازگشت معانی متعدد به آن است، به دست آورد، و معنای جامع و بنیادین ریشه را بر اساس آن تعیین کرد. در حقیقت، ریشه‌شناسی می‌تواند ما را از تشتت و ابهام رهانیده و به سرچشمه معنا رهنمون شود. | حقیقت آن است که یک ریشه در گذر زمان، معانی متعددی را به‌خود می‌گیرد و دچار چندمعنایی یا ابهام می‌شود. با استفاده از روش ریشه‌شناسی، می‌توان از تحولات و آسیب‌های مذکور عبور کرده و «معنای اولیه» یک ریشه را که بازگشت معانی متعدد به آن است، به دست آورد، و معنای جامع و بنیادین ریشه را بر اساس آن تعیین کرد. در حقیقت، ریشه‌شناسی می‌تواند ما را از تشتت و ابهام رهانیده و به سرچشمه معنا رهنمون شود. | ||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
برای ریشه‌شناسی واژگان قرآن کریم، پیمودن دو مرحله ضروری است: نخست مطالعه تطبیقی و دوم، مطالعه تاریخی. | برای ریشه‌شناسی واژگان قرآن کریم، پیمودن دو مرحله ضروری است: نخست مطالعه تطبیقی و دوم، مطالعه تاریخی. | ||
منظور از مطالعه تطبیقی | منظور از مطالعه تطبیقی<ref>Comparative Study</ref>، یافتن «نظیر»های<ref>Cognates</ref> یک ریشه عربی در زبان‌های هم‌خانواده، یعنی «زبان‌های سامی»<ref>Semitic Languages</ref> است. زبان عربی، خود متعلق به خانواده‌ای از زبان‌ها است که دارای مشترکات فراوانی با یکدیگر، به‌ویژه در ریشه‌های ثلاثی هستند و زبان‌شناسان، آن را خانواده زبان‌های سامی می‌نامند. می‌توان بسیاری از ریشه‌های عربی را در زبان‌های دیگر سامی هم سراغ گرفت. این ریشه‌ها، معنایی متقارب و مرتبط با معنای شکل گرفته در عربی دارند و می‌توانند ابعادی از معنا را که از خلال کاربردهای عربی به‌دست نمی‌آید، به‌دست دهند. | ||
پس از یافتن نظیرها، می‌توان به مطالعه تاریخی روی آورد. مطالعه تاریخی | پس از یافتن نظیرها، می‌توان به مطالعه تاریخی روی آورد. مطالعه تاریخی<ref>Historical Study</ref>، عبارت است از تاریخ‌گذاری معانی یافت شده در زبان‌های سامی، مشخص کردن ترتیب تاریخی آن‌ها و در نهایت، رسیدن به معنای اولیه و اقدم ریشه. | ||
== '''مراحل تدوین فرهنگنامه''' == | == '''مراحل تدوین فرهنگنامه''' == | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
در انتها باید توجه داشت، گاه یک ریشه ثلاثی در قرآن کریم، دارای دو یا چند معنای متفاوت است. اگر ریشه مذکور، در زبان‌های سامی نیز دارای صورت‌های لفظی متفاوت یا معانی نامرتبط باشد، این موارد در قالب مداخل جداگانه‌ای آورده شده و هر ریشه با قرار دادن معنای آن در پرانتز، از ریشه دیگر تفکیک می‌گردد؛ مانند ریشه «دبر» که به سه مدخل دبر (سخن)، دبر (هدایت) و دبر (پشت) تفکیک شده و هر ریشه-معنا، جداگانه ریشه‌شناسی شده است. اما اگر در زبان‌های سامی نیز ریشه مذکور یکسان بوده و معانی آن مرتبط با هم دانسته شده باشد، آنگاه همگی ذیل یک مدخل آورده می‌شوند. | در انتها باید توجه داشت، گاه یک ریشه ثلاثی در قرآن کریم، دارای دو یا چند معنای متفاوت است. اگر ریشه مذکور، در زبان‌های سامی نیز دارای صورت‌های لفظی متفاوت یا معانی نامرتبط باشد، این موارد در قالب مداخل جداگانه‌ای آورده شده و هر ریشه با قرار دادن معنای آن در پرانتز، از ریشه دیگر تفکیک می‌گردد؛ مانند ریشه «دبر» که به سه مدخل دبر (سخن)، دبر (هدایت) و دبر (پشت) تفکیک شده و هر ریشه-معنا، جداگانه ریشه‌شناسی شده است. اما اگر در زبان‌های سامی نیز ریشه مذکور یکسان بوده و معانی آن مرتبط با هم دانسته شده باشد، آنگاه همگی ذیل یک مدخل آورده می‌شوند. | ||
== پانوشت ها == | |||