آیه وصیت: تفاوت میان نسخه‌ها

آیه وصیت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۲۰

۴٬۰۲۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۸ مهٔ ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

Kazemi

ویراستار

۵۱۹

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+[[پرونده:45.jpg|قاب]]
 '''آیه وصیت'''؛ صد و هشتادمین آیه سوره بقره که به وصیت کردن برای پدر، مادر و خویشاوندان دستور داده است، آیه وصیت نامگذاری شده است. ظاهر این آیه دال بر وجوب وصیت است برخی فقها به استحباب آن معتقد هستند.
 == آیه وصیت ==
-در سوره مبارکه بقره در آیه 180 آمده است: «يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَأَصَابَتْكُم مُّصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِن بَعْدِ الصَّلاَةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لاَ نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَلاَ نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللّهِ إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الآثِمِينَ» ای کسانی که ایمان آورده اید چون مرگتان فرا رسد به هنگام وصیت دو عادل را از میان خودتان به شهادت گیرید یا از غیر خودتان. هرگاه که در سفر بودید و مرگتان فرا رسید. اگر از آن دو در شک بودید نگاهشان دارید تا بعد از نماز آنگاه به خدا سوگند خورند که این شهادت را به هیچ قیمتی دگرگون نکنیم. هر چند به سود خویشاوندانمان باشد و آن را کتمان نکنیم، اگر جز این باشد از گناهکارانیم.
+یکی از اقدامات مهمی که اسلام به آن تأکید و پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) در خصوص آن احادیث متعددی بیان کرده‌اند، مسئله مهم وصیت کردن است. خداوند در آیه ۱۸۰ سوره بقره می‌فرماید: «يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَأَصَابَتْكُم مُّصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِن بَعْدِ الصَّلاَةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لاَ نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَلاَ نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللّهِ إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الآثِمِينَ» ای کسانی که ایمان آورده اید چون مرگتان فرا رسد به هنگام وصیت دو عادل را از میان خودتان به شهادت گیرید یا از غیر خودتان. هرگاه که در سفر بودید و مرگتان فرا رسید. اگر از آن دو در شک بودید نگاهشان دارید تا بعد از نماز آنگاه به خدا سوگند خورند که این شهادت را به هیچ قیمتی دگرگون نکنیم. هر چند به سود خویشاوندانمان باشد و آن را کتمان نکنیم، اگر جز این باشد از گناهکارانیم..رسول خدا (ص) مى‌فرمايد: سزاوار نيست مسلمان شب بخوابد، مگر اين كه وصيت نامه‌اش زير سر او باشد. همچنین می‌فرمایند: هر كس هنگام مرگ، وصيتش نيكو نباشد در مروت و عقل او نقصان است. <ref>[https://iqna.ir/00H64A حقى بر پرهيزکاران؛ خوب وصیت کنیم]</ref>
 == مفهوم شناسی وصیت ==
 وصیت از ريشه «وصی يصی» مشتق شده و به معنی «وصل يصل» به كار رفته است، زيرا از نظر شرع مقدس وقتی كسی عين يا منفعتی از مال خود را برای زمان پس از مرگش به تمليك ديگری درآورد در حقيقت باعث شده كسی كه وصيت به نفع او انجام می‌شود به مال يا منفعتی از وصيت‌كننده برسد.<ref>[https://iqna.ir/009hmH كتاب «وصيت از ديدگاه قرآن، روايات و قانون مدنی» روانه بازار نشر شد]</ref> در آیه ۱۸۰ از سوره بقره، وصیت کردن با واژه «معروف» مقید شده است. اینملازمه به این معناست که وصیت باید عقلانی باشد. بدین معنا که وصیت باید به گونه‌ای باشد که عرف عقلا این نوع وصیت را عملی شایسته تلقی کنند نه آنکه موجب تبعیض، بروز اختلاف و خلاف عدالت باشد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۶۱۶.</ref>
+== جایز نبودن تغییر در وصیت نامه ==
+آيه ۱۸۱ سوره بقرة كه می‌فرمايد «فَمَن بَدَّلَهُ بَعْدَ مَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ یُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ؛ پس هر كس آن [وصيت] را بعد از شنيدنش تغيير دهد گناهش تنها بر [گردن] كسانى است كه آن را تغيير مى‏دهند آرى خدا شنواى داناست» شباهت موضوعی با مسئله وقف دارد كه خداوند در اين آيه تاكيد كرده كه نبايد هيچ تغييری در مضمون مسئله وقف چون وصیت نامه ايجاد شود كه مسئله وقف نيز به همين صورت بوده و نبايد هيچ تغيير در محل مصرف وقف انجام شود.  وی در اين بخش از سخنان خود با يادآوری اينكه براساس اين آيه نبايد هيچ تغيير و جابه‌جايی در مسئله وقف و محل مورد استفاده آن صورت گيرد،  تغيير در مسئله وقف و محل مورد استفاده آن نه تنها از سوی ساير افراد بلكه از سوی فرد واقف نيز مجاز نبوده و در صورتی‌كه شخصی اين كار را انجام دهد، گناه بزرگی مرتكب می‌شود.<ref>[https://iqna.ir/007wHA آيه ۱۸۱ سوره بقره بر ارتكاب گناه در صورت تغيير كاربری موقوفه اشاره دارد]</ref>
+== جواز تغییر وصیت نامه ==
+اگر کسی وصیت حق را باطل کند، تبدیل و گناه است، اما این وصیت تغییردادن که اصلاح به حق است، گناه ندارد، افزود: از امام صادق(ع) در مورد جنف نقل شده است که وقتی کسی در وصیت تعدی و زیادی بر ثلث را بخشید، جنف است و آن را به ثلث برگردانید، ابن عباس هم روایتی را از پیامبر به این مضمون نقل کرده است؛ پیامبر فرمودند: هر کسی مرگش فرارسید و طبق قرآن وصیت کرد، جبران همه زکاتی است که در زندگی نداده است، یعنی اگر کسی وصیت درستی کرد، عاقبت بخیر و اگر نکرد عاقبت به شر است.
+وی افزود: بنده احتمال می‌دهم آیه را باید طور دیگری یعنی اینگونه معنا کنیم؛ یعنی اگر وصیت‌کننده بترسد بعد از مرگ او بین فرزندان دعوا شود، می‌تواند بین آنها اصلاح کند، یعنی اگر دختری معترض باشد که به او ارث کمتری رسیده، می‌تواند میان آنها با اعطای بیشتری به دختر از ثلثی که خودش وصیت کند و صلح برقرار کند.<ref>[https://iqna.ir/00Gcl5 اجرای وصیت بر مبنای قرآن موجب عاقبت‌بخیری است / مراد از رؤیت خدا در قیامت]</ref>
 == وصیت در روایات ==
+[[پرونده:89.jpg|بندانگشتی]]
 امام صادق(ع) فرمود: «هر که به یک سوم (دارایی‌اش) وصیت کند به وارثان ضرر زده است و وصیت کردن به یک پنجم و یک چهارم، از وصیت به یک سوم افضل است».
@@ خط ۱۳: / خط ۲۳: @@
 پیامبر اکرم(ص) نیز فرمود «هر کس وصیت کند و (در وصیت خود) ستم نکند و به (وارث) زیان وارد نیاورد، مانند کسی است که آن (مال مورد وصیت) را در زمان حیات خود صدقه داده باشد». همچنین فرموده است «ضرر زدن به (وارث) در وصیت از گناهان کبیره است. هر کس با وصیتی بمیرد بر راه و سنتی (از سنن پیامبر) مرده، بر پرهیزگاری و شهادتی مرده و آمرزیده مرده است». پیامبر خدا(ص) همچنین، فرموده است: «مسلمانی که مالی دارد و می‌خواهد در آن وصیت کند، حق ندارد دو شب را سپری کند مگر این‌که وصیتش نوشته شده نزد او باشد».<ref>[https://iqna.ir/00DsC7 جایگاه ارث در قرآن/ حق‌الناسی که خداوند تقسیم آن‌ را شخصاً به‌عهده گرفت]</ref>
+== منابع ==
+خبرگزاری ایکنا
+ویکی شیعه
+== ارجاعات ==