سفر کردن (مترادف): تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

سفر کردن (مترادف) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۲۸

۱۴٬۰۶۰ بایت اضافه‌شده ، ۲۲ فوریه

بدون خلاصۀ ویرایش

Shojaei

ویراستار

۹٬۰۷۷

ویرایش

@@ خط ۱۳: / خط ۱۳: @@
 |[[سفر (ریشه)|ریشه سفر]]
 |[[سفر (واژگان)|مشتقات سفر]]
-|
+|{{AFRAME|Surah=2|Ayah=184}}
 |-
 |ساح
 |[[سیح (ریشه)|ریشه سیح]]
 |[[سيح (واژگان)|مشتقات سیح]]
-|
+|{{AFRAME|Surah=9|Ayah=2}}
 |-
 |ظعن
 |[[ظعن (ریشه)|ریشه ظعن]]
 |[[ظعن (واژگان)|مشتقات ظعن]]
-|
+| {{AFRAME|Surah=16|Ayah=80}}
 |-
 |نفر
 |[[نفر (بیرون رفتن)|ریشه نفر]]
 |[[نفر (واژگان)|مشتقات نفر]]
-|
+|{{AFRAME|Surah=4|Ayah=71}}
 |-
 |ضرب
 |[[ضرب (ریشه)|ریشه ضرب]]
 |[[ضرب (واژگان)|مشتقات ضرب]]
-|
+|{{AFRAME|Surah=73|Ayah=20}}
 |-
 |رحل
 |[[رحل (ریشه)|ریشه رحل]]
 |[[رحل (واژگان)|مشتقات رحل]]
-|
+|{{AFRAME|Surah=106|Ayah=2}}
 |}
 ==معانی مترادفات قرآنی سفر کردن==
-=== «سفر» ===
+===«سفر»===
+السفر: برداشتن پرده است، كه به اجسام و اعيان مخصوص مى‏شود. مثل- سفر العمامة عن الراس: دستار و عمامه از سر برداشت.
-=== «ساح» ===
+و سفر الخمار عن الوجه: روپوش از چهره برگرفت.
-=== «ظعن» ===
+سفر البيت: پاك كردن خانه با جاروب (مكنس يا مسفر).
-=== «نفر» ===
+مسفر يا مكنس: جاروب و تميز كردن خانه يا روبيدن.
-=== «ضرب» ===
+سفير: گرد و خاكى كه با جاروب پاك مى‏شود.
-=== «رحل» ===
+إسفار: به رنگ اختصاص دارد مثل آيه: (و الصبح إذا أسفر- 34/ مدثر) يعنى رنگ صبح روشن و آشكار مى‏شود.
+و مثل آيه: (وجوه يومئذ مسفرة- 38/ عبس) (چهره‏هايى كه در آن روز، روشن است و مى‏درخشد).
+أسفروا بالصبح تؤجروا: (كه در فارسى مى‏گوئيم سحر خيز باش، تا كامروا باشى) از اين معنى است كه مى‏گويند- أسفرت‏: در صبح داخل شدم مثل- أصبحت: داخل صبح شدم و صبح كردم.
+سفر الرجل فهو سافر: آن مرد سفر كرد و مسافر است، جمع آن‏ سفر يعنى مسافرين، مثل ركب يعنى سواران.
+سافر- كه از باب مفاعلة است به اعتبار اينستكه انسان از مكانى دور شود و بگذرد و مكان هم از او دور شود و از اين لفظ واژه- سفرة- براى غذاى سفر است و در آن قرار مى‏گيرد، مشتق شده است، خداى تعالى گويد: (و إن كنتم مرضى أو على‏ سفر- 43/ نساء).
+سفر- كتابى است كه از حقايق پرده برمى‏دارد و آنها را آشكار مى‏كند جمعش- أسفار- است.
+خداى تعالى گويد: (كمثل الحمار يحمل‏ أسفارا- 5/ جمعه) لفظ أسفار در اين آيه تنبيهى و هشدارى است بر اينكه هر چند تورات محتواى آن را تصديق كند (كه آن كتاب به راستى تورات است) ولى شخص جاهل و نادان به فهم درست آنها نزديك نيست مثل حمارى كه حامل آنهاست.
+و آيه: (بأيدي‏ سفرة كرام بررة- 15/ عبس) همان فرشتگانى هستند كه با صفت (كراما كاتبين‏- 11/ انفطار) توصيف شده‏اند سفرة جمع سافر است مثل كاتب و كتبة.
+سفير- فرستاده و رسول از ميان قوم و ملت كه با سفارت خود و رابطه با ساير ملت‏ها انزوا و انقطاع قومش را نسبت به ديگران برطرف مى‏كند.
+سفير- بر وزن فعيل در معنى فاعل است.
+سفارة- يعنى رسالت و پيام و پيامبرى، پس رسول و ملائكة و كتب براى اينست كه اشتباهات مردم را از قوم خود برطرف مى‏كند و در معنى مشتركند.
+سفير- گرد و خاك، در معنى مفعول است.
+و سفار- در سخن اين شاعر كه گويد:و ما السفار قبح السفار گفته شده- سفار حديده‏اى است كه در بينى شتر قرار مى‏دهند كه در اين معنى اگر دليلى غير از اين شعر نمى‏بود احتمال داشت كه سفار در اين شعر مصدر دوم مسافرة باشد.<ref>ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ج‏2، ص: 224-223</ref>
+===«ساح»===
+الساحة: ميدان و مكان وسيع، و از اين معنى است- ساحة الدار: فضاء منزل، در آيه:
+(فإذا نزل‏ بساحتهم‏- 177/ صافات).
+[سيح‏]
+<nowiki>:</nowiki> السائح‏: آبى كه دائما در ميدانى جارى است.
+ساح‏ فلان فى الارض: او مثل گذشتن و جريان آب، در زمين شتافت.
+آيه: (فسيحوا في الأرض أربعة أشهر- 2/ توبه) (چهار ماه در اين سرزمين بگرديد).
+رجل‏ سائح‏ فى الارض و سياح‏ : مردى است سياح و جهانگرد.
+و در آيه: (السائحون‏- 112/ توبه) يعنى روزه‏داران، و (سائحات‏- 5/ تحريم) يعنى زنان روزه‏دار. بعضى گفته‏اند- صوم- دو گونه است:
+اول- صوم و روزه حقيقى و آن نخوردن غذا و ترك همبسترى در روز با همسران است.
+دوم- صوم و روزه حكمى، و آن نگهداشتن اعضاء و جوارح از گناهان است مثل:
+گوش و چشم و زبان. پس- سائح‏: كسى است كه اين روزه دوم را بجا مى‏آورد با روزه اول- و نيز گفته شده- سائحون: همان كسانى هستند كه مقتضاى مفهوم آيه: (أ فلم يسيروا في الأرض فتكون لهم قلوب يعقلون بها أو آذان يسمعون بها- 46/ حج)را مى‏طلبند و پى مى‏گيرند.<ref>ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ج‏2، ص: 273-272</ref>
+===«ظعن»===
+ظعن‏، يظعن‏ ظعنا- وقتى است كه كسى كوچ مى‏كند و مى‏رود. (شب روى)، در آيه گفت: (يوم‏ ظعنكم‏- 80/ نحل) الظعينة: هودج يا تخت روانى كه بانويى در آن باشد و بطور كنايه زن را هر چند كه در هودج نباشد ظعينة گفته‏اند<ref>ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ج‏2، ص: 523</ref>
+===«نفر»===
+نفر بر وزن (شهر) دور شدن از چيزى و شتافتن بسوى چيزى مثل واژه- فزع- يعنى دور شدن با ناآرامى و پناه بردن به چيزى. مصدر ديگر آن- نفور- است در آيه گفت:
+ما زادهم إلا نفورا- الفاطر و و ما يزيدهم إلا نفورا- الاسراء/ 41نفر إلى الحرب‏ ينفر و ينفر نفرا- بسوى جنگ روى آورد و- يوم‏ النفر.
+روز نبرد. در آيه گفت: انفروا خفافا و ثقالا- التوبه/ 41 و إلا تنفروا يعذبكم عذابا أليما- التوبة/ 39 و ما لكم إذا قيل لكم انفروا في سبيل الله‏- التوبة/ 39 و و ما كان المؤمنون‏ لينفروا كافة- التوبة/ 122و فلو لا نفر من كل فرقة منهم طائفة- التوبة استنفار: تشويق و وادار نمودن مردم براى رفتن به جنگ و نيز طلب دورى و گريختن از جنگ. در آيه:
+كأنهم حمر مستنفرة- المدثر/ 50 كه با فتحه و كسره حرف- ف- خوانده شده است (تشبيه حالت مجرمين بى‏ايمان است به خران گريزان از شير هستند) با كسره يعنى- نافرة- و با فتحه يعنى‏ منفرة است- نفر- نفير- نفرة- گروهى از مردان كه ميتوانند به جنگ بروند.
+منافرة- داورى و محاكمه در برترى و غلبه بر خصم بصورت استكبار و فخر فروشى است.
+أنفر فلان- در داورى و محاكمه با فضيلت برترى يافت.
+نفر فلان- او را نامى دادند كه به گمان اعراب شياطين از آن اسم‏ها ميگريزند، عربى گفت، ميگويند وقتى به دنيا آمدم به پدرم گفتند- نفر عنه- او هم مرا به اسم- قنفذ- يعنى جوجه و كنيه‏ام را- ابا الفدا- يعنى ستيزه‏جو ناميد.
+نفر الجلد- پوست ورم كرد، ابو عبيده ميگويد اين معنى از همان دور شدن چيزى از چيز ديگر است يعنى پوستش از گوشتش دور شده.<ref>ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ج‏4، ص: 380-378</ref>
+===«ضرب»===
+ضرب‏ زدن دو چيز به يكديگر، و به تصور اختلاف ضرب (نوع زدن) در تفسيرش اختلاف هست مثل زدن چيزى با دست و عصا و شمشير و مانند آنها.
+در آيه: (فاضربوا فوق الأعناق و اضربوا منهم كل بنان‏- 12/ انفال) (چون پروردگارت به فرشتگان وحى كرد كه با شما هستم، مؤمنان را پايدارى دهيد كه در دل كافران رعب مى‏افكند و روى گردنها و انگشتانشان بزنيد). و آيات:
+(فضرب‏ الرقاب‏- 4/ محمد) (فقلنا اضربوه‏ ببعضها- 73/ بقره) (أن‏ اضرب‏ بعصاك الحجر- 160/ اعراف) (فراغ عليهم‏ ضربا باليمين‏- 93/ صافات) (يضربون‏ وجوههم‏- 50/ انفال)
+ضرب‏ الأرض بالمطر: زده شدن و ضربه ديدن زمين با باران.
+ضرب‏ الدراهم: سكه زدن، هر دو مطلب فوق به اعتبار همان چكش زدن است كه: طبع الدراهم نيز به اعتبار تأثير سكه‏اى كه در آن هست و مثل مهر است اينطور گفته شده‏ و از همين معنى، سرشت و نهاد به آن تشبيه شده است كه آن را سجيه يا طبيعة گفته‏اند (گويى كه بر آدمى مهر خورده است).
+الضرب فى الأرض: رفتن و گشتن در زمين كه همان زدن زمين با پاها است.
+گفت: (و إذا ضربتم في الأرض‏
+- 101/ نساء) (هر گاه در زمين سفر كرديد). (و قالوا لإخوانهم إذا ضربوا في الأرض‏
+- 156/ آل عمران) (لا يستطيعون ضربا في الأرض‏ - 273/ بقره) و از اين آيه: (فاضرب‏ لهم طريقا في البحر- 77/ طه). (خطاب به موسى است كه مى‏گويد راهى در دريا براى آنها بگشاى) ضرب‏ الفحل الناقة: (فحل ناقه را براى لقاح زد)تشبيهى است به چكش زدن مثل- ضرب‏ الخيمة- يعنى كوبيدن ميخهاى چادر با چكش. و (ضربت عليهم الذلة
+- 61/ بقره) و همينطور آيه: (ضربت عليهم المسكنة- 112/ آل عمران) (عدم تمركز و سكونت يا سرگردانى آنها را فرا گرفته است) گوئى كه همچون كوبيدن ميخهاى خيمه، خوارى و ذلت آنها را مى‏كوبد و فرا گرفته) و از اين معنى بطور استعاره آمده است كه (فضربنا على آذانهم في الكهف سنين عددا
+- 11/ كهف) (سالهاى محدودى آنها را از شنيدن بازداشتيم و خوابانديم) (فضرب بينهم بسور
+- 13/ حديد) (بين آنها ديوارى حائل و زده شد). و عبارت- ضرب العود و الناي و البوق: دميدن با نفسهاست (در عود، نى و شيپور) ضرب اللبن: آميختن شيرى به شير ديگر.
+ضرب‏ المثل: از همان عبارت- ضرب الدراهم است يعنى ياد كردن اثر چيزى كه در غير آن چيز ظاهر شود، در آيات گفت:
+(و اضرب‏ لهم مثلا- 32/ كهف) (ضرب‏ لكم مثلا من أنفسكم‏- 28/ روم) (و لقد ضربنا للناس‏- 58/ روم) (و لما ضرب‏ ابن مريم مثلا- 57/ زخرف) (ما ضربوه‏ لك إلا جدلا- 58/ زخرف) (آن مثلى كه زدند و گفتند كه خدايان ما بهترند يا او، جز براى جدل و ستيزه نبود زيرا آنها گروهى ستيزه جويند) و (و اضرب لهم مثل الحياة الدنيا- 45/ كهف).
+(أ فنضرب‏ عنكم الذكر صفحا- 5/ زخرف) (آيا چون گروهى اسراف كاريد ما يادآورى و تذكار را از شما باز داريم و در گذريم).
+مضاربة: نوعى از تجارت است.
+مضربة: لباس دوخته شده با دوخت و خطوط زياد.
+تضريب‏: برانگيختن و تشويق، گويى كه تشويقى است بر سفر دور و دراز در زمين.
+اضطراب‏: زياد اين طرف و آن طرف در زمين راه رفتن كه از همان الضرب في الأرض است.
+استضراب‏ الناقة: فحل و گشن خواستن شتر مادينه.<ref>ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ج‏2، ص: 451-448</ref>
+===«رحل»===
+الرحل‏: آنچه را كه براى حمل بار و سوار شدن، بر شتر مى‏نهند، كه گاهى اين واژه يعنى رحل- به خود شتر و گاهى بر محموله او در محل فرود تعبير مى‏شود جمع آن- رحال‏- است.
+آيه: (و قال لفتيانه اجعلوا بضاعتهم في‏ رحالهم‏- 62/ يوسف).
+رحلة: كوچ كردن، خداى گويد: (رحلة الشتاء و الصيف‏- 2/ قريش) (اشاره به ييلاق و قشلاق كردن قريش است).
+أرحلت‏ البعير: بار بر شتر نهادم.
+أرحل‏ البعير: آن شتر چاق و فربه شد، بطوريكه گويى رحلى، يا بارى بر كوهانش دارد.
+رحلته‏: شبانه او را از جايش دور كردم و به سفر بردم.
+راحلة: شترى كه براى كوچ كردن مناسب است.
+راحله‏: در سفر او را يارى كرد.
+مرحل‏: جامه و گليمى كه تصوير شتر و كاروان در حال كوچ بر آن نقش شده است.<ref>ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ج‏2، ص: 57-56</ref>
 ==ارجاعات==
 [[رده:فرهنگنامه مترادفات قرآن]]