الهام: تفاوت میان نسخه‌ها

اِلْهام نوعی القای معنا و معرفت شهودی است که از سوی غیب بر قلب و درون انسان <ref>[https://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . امامت پدیا]</ref>وارد میشود و درک این القاء و دریافت معنا<ref>[http://pajoohe.ir/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86__a-42073.aspx . دانشنامه پژوهه]</ref>می تواند به صورت ناآگاهانه یا نیمه آگاهانه باشد. این نوع آگاهی با اسباب عادی کسب<ref>[https://quran.isca.ac.ir/fa/Article/Detail/11805/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85 پرتال جامع علوم و معارف قرآن]</ref> نمیشود که با استفاده تعقل و استدلال قابل فهم برای دیگران باشد. درواقع، این نوع از شهود، یا می‌تواند مستقیما از جانب خداوند یا به واسطه فرشتگان و به صورت مثبت باشد و یا القائات منفی از سوی شیطان باشد. البته، کیفیت این شهود از نظر فلاسفه، عرفا و متکلمان متفاوت است.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%85 .ویکی شیعه؛  ویکی فقه]</ref>  

نوع دیگری از وحی به معنای اشاره سريع و مرموز است که در حضرت زكريا(ع)<ref>. فَخَرَجَ عَلى‏ قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرابِ فَأَوْحى‏ إِلَيْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُكْرَةً وَ عَشِيًّا؛«پس، از محراب بر قوم خويش درآمد و ايشان را آگاه گردانيد كه روز و شب به نيايش بپردازيد» (مریم/11)</ref> این مسئله را پنهانی بیان کرد که شب و روز به تسبیح خدا بپردازید؛ اما الهام فقط جنبه مثبت و هدایت بخشی ندارد؛ بلکه انسان باید مراقب باشد تا تمایز میان الهام خوب و بد را از هم تشخیص دهد که این نوع از الهام همان وسوسه و فتنه انگيزی شيطان<ref>. وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَياطِينَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلى‏ بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ ما فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَ ما يَفْتَرُونَ‏؛ «و بدين گونه براى هر پيامبرى دشمنى از شيطانهاى انس و جن برگماشتيم. بعضى از آنها به بعضى، براى فريب [يكديگر]، سخنان آراسته القا مى‏كنند؛ و اگر پروردگار تو مى‏خواست چنين نمى‏كردند. پس آنان را با آنچه به دروغ مى‏سازند واگذار» (انعام/112). وَ لا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ وَ إِنَّ الشَّياطِينَ لَيُوحُونَ إِلى‏ أَوْلِيائِهِمْ لِيُجادِلُوكُمْ وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ‏؛ «و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده است مخوريد، چرا كه آن قطعاً نافرمانى است. و در حقيقت، شيطانها به دوستان خود وسوسه مى‏كنند تا با شما ستيزه نمايند. و اگر اطاعتشان كنيد قطعاً شما هم مشركيد» (انعام/121)</ref> است. <ref>[https://iqna.ir/fa/news/1828388/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D9%8A%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . نگاهی به چيستی وحی از منظر قرآن]</ref> وحی به حواريون حضرت عيسی (ع)<ref>. وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قَالُوا آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ؛ و [ياد كن‏] هنگامى را كه به حواريّون وحى كردم كه به من و فرستاده‏ام ايمان آوريد. گفتند: «ايمان آورديم، و گواه باش كه ما مسلمانيم.» (مائده/111)</ref> و برخی غیر پیامبران همانند ذوالقرنین<ref>. قُلْنَا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِمَّا أَنْ تُعَذِّبَ وَإِمَّا أَنْ تَتَّخِذَ فِيهِمْ حُسْنًا؛ «اى ذو القرنين، [اختيار با توست‏] يا عذاب مى‏كنى يا در ميانشان [روش‏] نيكويى پيش مى‏گيرى» (کهف/86)‏</ref> و اعطای برخی علوم غير عادی و غير اكتسابی از سوی خداوند به برخی انبيا و اوليای خود مانند یادگیری تعبیر خواب به حضرت يوسف (ع) و حضرت خضر(ع)<ref>. فَوَجَدا عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَيْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً؛ «تا بنده‏اى از بندگان ما را يافتند كه از جانب خود به او رحمتى عطا كرده و از نزد خود بدو دانشى آموخته بوديم» (کهف/65)</ref> نيز از اين نوع الهام تلقی می‌شود. اين نوع الهام، زمينه‌ساز پيدايش نظريه شناخت و معرفت الهامی و عرفانی در شناخت شناسی اسلامی شد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1576121/%D8%B3%D9%8A%D8%B1-%D9%BE%D9%8A%D8%AF%D8%A7%D9%8A%D8%B4-%D9%88-%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84-%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%A7%D9%83%D9%8A%D8%AF-%D8%A8%D8%B1-%D8%A2%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . سير پيدايش و تحول نظريه الهام با تاكيد بر آيات قرآن]</ref> خداوند در آغاز از زلزله و تكان‌های شديد زمين<ref>. بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحى‏ لَها؛ «[همان گونه‏] كه پروردگارت بدان وحى كرده است» (زلزله/5)</ref> به وقت قيامت گزارش می‌دهد و اينكه زمين بارهای سنگين درون خود را بيرون می‌افكند و اخبار و نتيجه ناگفته‌های خويش را بازگو می‌كند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1576121/%D8%B3%D9%8A%D8%B1-%D9%BE%D9%8A%D8%AF%D8%A7%D9%8A%D8%B4-%D9%88-%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84-%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%8A%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%A7%D9%83%D9%8A%D8%AF-%D8%A8%D8%B1-%D8%A2%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . سير پيدايش و تحول نظريه الهام با تاكيد بر آيات قرآن]</ref> علاوه بر این، هابیل<ref>. فَبَعَثَ اللَّهُ غُرَابًا يَبْحَثُ فِي الأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوَارِي سَوْءَةَ أَخِيهِ قَالَ يَا وَيْلَتَى أَعَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هَذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِيَ سَوْءَةَ أَخِي فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ؛ «پس، خدا زاغى را برانگيخت كه زمين را مى‏كاويد، تا به او نشان دهد چگونه جسد برادرش را پنهان كند. [قابيل‏] گفت: «واى بر من، آيا عاجزم كه مثل اين زاغ باشم تا جسد برادرم را پنهان كنم؟» پس از [زمره‏] پشيمانان گرديد» (مائده/31)</ref> نخستین مرده‌ای بود که دفن شد، یاد دادن غیر مستقیم دفن وی به قابیل از سوی کلاغ نیز نوعی الهام تلقی می شود.<ref>[https://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 امامت پدیا] </ref>