مهجوریت قرآن
مهجوریت قرآن؛ غفلت در قبال قرآن که رها شدن و دور شدن از آن را در پی دارد. قرآن در اثر این دوری و فاصله، تبدیل به عنصری بی تأثیر و منفعل در زندگی انسان می شود. زمانی که انسان با حالت غفلت زدگی با قرآن مواجهه می شود، ممکن است تمامی ابعاد قرآنی از سطحی ترین حالت همانند نگاه کردن و تلاوت قرآن تا عمقی ترین آن همانند کاربرد در زندگی را تحت الشعاع خود قرار دهد.
ماهیت مهجوریت قرآن
مهجوریت قرآن به نوعی از غفلت و بی توجهی در قبال قرآن گفته می شودکه قرآن در زندگی انسان متروک می شود[۱][۲]. در این مورد می توان به دو نوع رویکرد برای توصیف ابعاد مهجوریت قرآن اشاره کرد. نخست، افرادی که به طور کامل قرآن را از زندگی خود حذف کرده اند و حتی از تلاوت و شنیدن قرآن نیز فاصله گرفته اند. دوم، افرادی که از زندگی قرآنی فاصله[۳] گرفته اند؛ چرا که انس حقیقی با قرآن ندارند. در حقیقت، ممکن است خود را مشغول تلاوت، شنیدن یا درک ظاهری قرآن نمایند؛ اما تلاش محدودی برای فهم باطن و لایه های درونی قرآن دارد.[۴] از این رو، مهجوریت قرآن می تواند به معنای تک بعدی کردن قرآن نیز اشاره داشته باشد که انسان را از شناخت دیگر زوایای قرآن محروم می سازد. بر این اساس، مهجوریت قرآن دارای ابعاد گسترده ای است که در ذیل به آنها اشاره می شود.
ابعاد مهجوریت قرآن
در آیات قرآن مهجوریت قرآن در آیه قرآن به معنای انس نداشتن قرآن در زندگی است که در اثر غفلت انسان صورت گرفته است. در قرآن به شکایت پیامبر(ص) از امت خود در مورد مهجوریت قرآن[۵] سخن گفته شده است. ممکن است که این شکایت در دنیا و یا در قیامت صورت گرفته باشد[۶]؛ اما در هر صورت، حکایت از فاصله افراد با قرآن دارد و طوري به قرآن عمل کردند که راه درك صحیح و استفاده اصولی از آن را بر خود بستند.[۷]
فاصله از قرآن و رها کردن آن نیز ابعاد مختلفی دارد. ابعاد مهجوریت قرآن را می¬توان در سطح نگاه کردن، شنیدن، تلاوت، فهم ظاهری قرآن و فهم باطنی قرآن[۸] ارزیابی کرد.[۹] برخی از افراد تنها به خواندن سوره‌ها و آیات قرآن بدون توجه و تدبر و تفکر[۱۰] بسنده می‌کنند. اگر چه نگاه به قرآن و قرائت قرآن نیز ارزش خاصی برخوردار[۱۱] است؛ اما بهره کامل از قرآن منوط به تدبر و ورود آن به زندگی انسان است.[۱۲] در این مورد می توان به آیه از قرآن استناد کرد که داشتن زندگی غیر قرآنی را به دلیل توجه انسان به عوامل غیر قرآنی و توهم انسان در بودن اختلاف در قرآن[۱۳] دانسته است.[۱۴] علاوه بر این، ممکن است که با نگاه تک بعدی و ابزاری به قرآن[۱۵] نگریسته شود و افراد تنها به یک جنبه آن توجه داشته باشند و از جنبه های دیگر غافل شوند.[۱۶] به بیان دیگر، این افراد قرآن را به چند بخش تقسیم[۱۷] کرده اند که بخشی از آن را قابل استفاده در زندگی و بخش دیگر را ناکارآمد می دانند.[۱۸] به عنوان نمونه، برخی افراد قرآن را به کارهای خاص همانند قسم خوردن، استخاره، تبرک[۱۹]و استفاده در مراسم عزاداری محدود می کنند و از ورود آن به صحنه اصلی زندگی ممانعت می کنند.[۲۰] نمونه دیگر در این رابطه، برخورد برخی از افراد جامعه با قرآن است که بعضی از احکام همانند گرفتن مهریه را قبول دارند؛ اما به بخش حجاب بی اعتنا هستند.[۲۱]
منابع
اخوان مقدم، زهره، (1399)، نگاهی نو به معناي مهجوریت قرآن در آیۀ 30سوره فرقان، براساس واژه¬هاي همنشین و سیاق، پژوهش دینی، ش41، صص30-5.
ارجاعات
- ↑ . حکایت مهجوریت قرآن؛ نسخه شفابخش فراموش شده.
- ↑ . ضرورت کاربردی‌سازی معارف قرآنی در جامعه/ چرایی مهجوریت قرآن.
- ↑ . ضرورت کاربردی‌سازی معارف قرآنی در جامعه/ چرایی مهجوریت قرآن.
- ↑ . نگاهی به مهجوريت قرآن كريم در پايگاه اينترنتی «آوينی»؛ مهجوریت قرآن؛ واقعیت انکارناپذیر جامعه اسلامی/ پرهیز از راهکارهای شعارگونه در این زمینه
- ↑ . وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا؛ «و پيامبر [خدا] گفت: «پروردگارا، قوم من اين قرآن را رها كردند.» (فرقان/30)
- ↑ . بحث مهجوریت قرآن، برگرفته از آیه ۳۰ سوره فرقان است؛ مهجوریت قرآن در جوامع اسلامی.
- ↑ . اخوان مقدم، 1399، ص29.
- ↑ . گلایه پیامبر(ص) از مهجوریت قرآن.
- ↑ . مراتب مهجوریت قرآن/ وقتی همه عالم برای معلم قرآن استغفار می‌کند؛ عوامل زمینه‌ساز مهجوریت قرآن؛ ابعاد مختلف مهجوريت قرآن از ديدگاه معصومين؛ پرتال جامع علوم و معارف قرآن
- ↑ . الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ؛ كسانى كه كتاب [آسمانى] به آنان دادهايم، [و] آن را چنان كه بايد مىخوانند، ايشانند كه بدان ايمان دارند. و [لى] كسانى كه بدان كفر ورزند، همانانند كه زيانكارانند». (بقره/121).
- ↑ . علت مهجوریت قرآن، ادا نشدن حق تلاوت آن است.
- ↑ . حکایت مهجوریت قرآن؛ نسخه شفابخش فراموش شده؛ بحث مهجوریت قرآن، برگرفته از آیه ۳۰ سوره فرقان است
- ↑ . أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلافاً كَثِيراً؛ «آيا در [معانى] قرآن نمىانديشند؟ اگر از جانب غير خدا بود قطعاً در آن اختلاف بسيارى مىيافتند» (نساء/82).
- ↑ . قرآن با تلاوت ظاهری از مهجوریت خارج نمی‌شود؛ عوامل و زمینه‌های مهجوریت قرآن در بعد اجتماعی؛ مهجوریت قرآن ریشه در عدم تدبر و تعقل در مضامین قرآنی دارد
- ↑ . تضعیف جهان اسلام؛ نتیجه نگاه ابزاری به قرآن؛ استفاده ابزاری از آیات کلام وحی؛ عامل مهجوریت قرآن در جامعه
- ↑ . إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ يُرِيدُونَ أَنْ يُفَرِّقُوا بَيْنَ اللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ يَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَ نَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَ يُرِيدُونَ أَنْ يَتَّخِذُوا بَيْنَ ذلِكَ سَبِيلًا؛ « كسانى كه به خدا و پيامبرانش كفر مىورزند، و مىخواهند ميان خدا و پيامبران او جدايى اندازند، و مىگويند: «ما به بعضى ايمان داريم و بعضى را انكار مىكنيم» و مىخواهند ميان اين [دو]، راهى براى خود اختيار كنند» (نساء/150)
- ↑ . كَما أَنْزَلْنا عَلَى الْمُقْتَسِمِينَ الَّذِينَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِينَ؛ «همان كسانى¬كه قرآن را قسمت قسمت كردند.«همان گونه كه [عذاب را] بر تقسيمكنندگان نازل كرديم» (حجر/91-90).
- ↑ . مهجوریت قرآن به معنای عدم تدبر و تأمل در معارف این کتاب الهی است.
- ↑ . ویکی فقه.
- ↑ . زندگی ما قرآنی نیست/ دغدغه‌ام مهجوریت قرآن است.
- ↑ . مهجوریت قرآن در جوامع اسلامی.