مصرف گرایی

مصرف گرایی؛ نوعی از الگوی مصرف است که مردم به مصرف افراطی روی می آورند و تمایلی به تولید ندارند. گرایش به مصرف زیاد در اثر فرهنگ نادرست مادی گرایی و تجمل گرایی حاصل می شود که در قرآن کریم برای آن راهبردی بیان شده است. این راهبردها عبارتند از: میانه روی در مصرف، پرهیز از زندگی تجملاتی و اشرافی گری و قدم به سوی ساده زیستی.

مصرف گرایی در اصطلاح

مصرف گرایی الگویی فرهنگی و اجتماعی است که مردم را به استفاده بیش از حد منابع طبیعی و غیر طبیعی ترغیب می کند. اینگونه مصرف بیش از حد سبب می شود که تولید به صورت روز افزون کاهش یابد و مردم به مصرف کالا اعتیاد پیدا کنند. ریشه بخش عمده‌ای از مصرف‌گرایی را باید در سنت‌های نادرست بر جای مانده در زندگی‌های اشرافی، چشم رو هم‌چشمی‌ها، مادی‌گرایی و توجه بیش از حد به ظواهر و تجملات دنیوی جستجو کرد.^[۱]^[۲]

راهبردهای قرآنی در مقابله با مصرف گرایی

لازمه مقابله با مصرف گرایی، تغییر الگوی مصرف از مصرف گرایی به سمت میانه روی است. برای میانه روی در مصرف لازم است¬که انسان به طور صحیح از کالاها و محصولات^[۳] استفاده نماید و از اسراف بپرهیزد.^[۴] در واقع، میانه روی و پرهیز از مصرف گرایی^[۵] در همه مصارف از جمله مصرف محصولات کشاورزی^[۶] چه در مواقع عادی و چه دوره خشکسالی^[۷] امری ضروری است.

بر این اساس، میانه روی و مصرف گرایی دو نقطه مقابل هم هستند؛ از این رو، اگر اعتدال در مصرف وجود داشته باشد، اثری از مصرف افراطی وجود نخواهد داشت.^[۸] راهبرد دیگر این است که انسان باید تفکر مادی گرایی و تجمل¬گرایی^[۹] را از خود دور نماید؛ زیرا زمانی که مصرف در زندگی شخصی انسان از حالت ساده زیستی به سمت زندگی تجملاتی حرکت کند، نه تنها به توانایی‌های جامعه نمی‌افزاید؛ بلکه موجب می‌شود که جامعه متمایل به زندگی تفاخری و تکاثری پیدا کند.^[۱۰]^[۱۱] در این شرایط، تنوع طلبی و خرید کالاهای لوکس و لوازم آرایش بر تولید داروهای حیاتی و مواد اولیه تولید ترجیح داده می¬شود و داشتن زندگی ساده و کمک به نیازمندان از ارزش ساقط می شود.^[۱۲]

منابع

ایکنا

عواقب تلخ مصرف گرایی

ارجاعات

↑ . مصرف‌گرایی؛ یکی از آسیب‌های سبک زندگی امروز.
↑ . راه مقابله با مصرف‌گرایی، تغییر فرهنگ مصرف است؛ مصرف‌گرایی؛ بلای بزرگ جامعه امروز.
↑ . يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ‏؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، چيزهاىِ پاكيزه‏اى را كه خدا براى [استفاده‏] شما حلال كرده، حرام مشماريد و از حدّ مگذريد، كه خدا از حدّ گذرندگان را دوست نمى‏دارد» (مائده/87)
↑ . راه مقابله با مصرف‌گرایی، تغییر فرهنگ مصرف است
↑ . عواقب مصرف‌گرایی از منظر قرآن/ تفاوت اسراف و تبذیر
↑ . وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشاتٍ وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ مُخْتَلِفاً أُكُلُهُ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشابِهاً وَ غَيْرَ مُتَشابِهٍ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ وَ آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ‏؛ «و اوست كسى كه باغهايى با داربست و بدون داربست، و خرمابن، و كشتزار با ميوه‏هاى گوناگون آن، و زيتون، و انار، شبيه به يكديگر و غير شبيه پديد آورد. از ميوه آن- چون ثمر داد- بخوريد، و حق [بينوايان از] آن را روز بهره‏بردارى از آن بدهيد، و [لى‏] زياده‏روى مكنيد كه او اسرافكاران را دوست ندارد». (أنعام/141).
↑ . قالَ تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَباً فَما حَصَدْتُمْ فَذَرُوهُ فِي سُنْبُلِهِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّا تَأْكُلُونَ‏؛گفت: «هفت سال پى در پى مى‏كاريد، و آنچه را درويديد- جز اندكى را كه مى‏خوريد- در خوشه‏اش واگذاريد». (یوسف/47)
↑ . پیدایش تضاد طبقاتی از نتایج مصرف‌گرایی است.
↑ . إِنَّ قارُونَ كانَ مِنْ قَوْمِ مُوسى‏ فَبَغى‏ عَلَيْهِمْ وَ آتَيْناهُ مِنَ الْكُنُوزِ ما إِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوأُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ‏ وَ ابْتَغِ فِيما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيا وَ أَحْسِنْ كَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ‏؛ «قارون از قوم موسى بود و بر آنان ستم كرد، و از گنجينه‏ها آن قدر به او داده بوديم كه كليدهاى آنها بر گروه نيرومندى سنگين مى‏آمد، آنگاه كه قوم وى بدو گفتند: «شادى مكن كه خدا شادى‏كنندگان را دوست نمى‏دارد. و با آنچه خدايت داده سراى آخرت را بجوى و سهم خود را از دنيا فراموش مكن، و هم چنان كه خدا به تو نيكى كرده نيكى كن و در زمين فساد مجوى كه خدا فسادگران را دوست نمى‏دارد» (قصص/77-76).
↑ . پیدایش تضاد طبقاتی از نتایج مصرف‌گرایی است.
↑ . عواقب مصرف‌گرایی از منظر قرآن/ تفاوت اسراف و تبذیر؛ مبارزه با مصرف گرایی، از ارکان اندیشه اقتصادی امام خمینی(ره) بود.
↑ عواقب تلخ مصرف گرایی؛ سایه سنگین مصرف‌گرایی بر تحولات ۳ دهه گذشته

[1] . مصرف‌گرایی؛ یکی از آسیب‌های سبک زندگی امروز.

[2] . راه مقابله با مصرف‌گرایی، تغییر فرهنگ مصرف است؛ مصرف‌گرایی؛ بلای بزرگ جامعه امروز.

[3] . يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ‏؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، چيزهاىِ پاكيزه‏اى را كه خدا براى [استفاده‏] شما حلال كرده، حرام مشماريد و از حدّ مگذريد، كه خدا از حدّ گذرندگان را دوست نمى‏دارد» (مائده/87)

[4] . راه مقابله با مصرف‌گرایی، تغییر فرهنگ مصرف است

[5] . عواقب مصرف‌گرایی از منظر قرآن/ تفاوت اسراف و تبذیر

[6] . وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشاتٍ وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ مُخْتَلِفاً أُكُلُهُ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشابِهاً وَ غَيْرَ مُتَشابِهٍ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ وَ آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ‏؛ «و اوست كسى كه باغهايى با داربست و بدون داربست، و خرمابن، و كشتزار با ميوه‏هاى گوناگون آن، و زيتون، و انار، شبيه به يكديگر و غير شبيه پديد آورد. از ميوه آن- چون ثمر داد- بخوريد، و حق [بينوايان از] آن را روز بهره‏بردارى از آن بدهيد، و [لى‏] زياده‏روى مكنيد كه او اسرافكاران را دوست ندارد». (أنعام/141).

[7] . قالَ تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَباً فَما حَصَدْتُمْ فَذَرُوهُ فِي سُنْبُلِهِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّا تَأْكُلُونَ‏؛گفت: «هفت سال پى در پى مى‏كاريد، و آنچه را درويديد- جز اندكى را كه مى‏خوريد- در خوشه‏اش واگذاريد». (یوسف/47)

[8] . پیدایش تضاد طبقاتی از نتایج مصرف‌گرایی است.

[9] . إِنَّ قارُونَ كانَ مِنْ قَوْمِ مُوسى‏ فَبَغى‏ عَلَيْهِمْ وَ آتَيْناهُ مِنَ الْكُنُوزِ ما إِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوأُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ‏ وَ ابْتَغِ فِيما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيا وَ أَحْسِنْ كَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ‏؛ «قارون از قوم موسى بود و بر آنان ستم كرد، و از گنجينه‏ها آن قدر به او داده بوديم كه كليدهاى آنها بر گروه نيرومندى سنگين مى‏آمد، آنگاه كه قوم وى بدو گفتند: «شادى مكن كه خدا شادى‏كنندگان را دوست نمى‏دارد. و با آنچه خدايت داده سراى آخرت را بجوى و سهم خود را از دنيا فراموش مكن، و هم چنان كه خدا به تو نيكى كرده نيكى كن و در زمين فساد مجوى كه خدا فسادگران را دوست نمى‏دارد» (قصص/77-76).

[10] . پیدایش تضاد طبقاتی از نتایج مصرف‌گرایی است.

[11] . عواقب مصرف‌گرایی از منظر قرآن/ تفاوت اسراف و تبذیر؛ مبارزه با مصرف گرایی، از ارکان اندیشه اقتصادی امام خمینی(ره) بود.

[12] عواقب تلخ مصرف گرایی؛ سایه سنگین مصرف‌گرایی بر تحولات ۳ دهه گذشته

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]