محرم
مُحَرم؛ نخستین ماه از ماههای دوازده‌گانه قمری و به اعتقاد مسلمانان از جمله ماههای حرام است. در این ماه جنگ و خونریزی ممنوع است و به سبب این ممنوعیت دیه افراد دو برابر حساب می‌شود. این ماه برای شیعیان ارزش دینی بالایی را دارا بوده است چراکه واقعه مهم عاشورا -شهادت امام حسین (ع) و یاران ایشان در کربلا- دراین ماه رخ داده است.
مفهوم شناسی
محرم، اولین ماه از ماههای قمری است که سابقه آن به پیش از اسلام میرسد. عرب پيش از اسلام جنگ در اين ماه را حرام مي‌‌دانست و ترك مخاصمه مي‌‌كرد لذا به جهت حرمت جنگ در این ایام بدين اسم(محرم) نامگذاري شد.[۱] همچنین محرم اولین ماه سال قمري نیز به شمار می‌آید.[۲]
اعمال ماه محرم
برای ماه محرم همانند سایر ماههای قمری در کتب دینی و روایی اعمال گوناگونی ذکر شده است. احیای شب اول ماه محرم، روزه و نماز خاص روز اول محرم، روزه‌داری در روز سوم محرم،[۳] نماز، عزاداری، خواندن هزار مرتبه سوره توحید، خواندن زیارت عاشورا و ... از جمله اعمال مستحبی ماه محرم است[۴] [۵].
آثار برگزاری مراسم عزاداری در ماه محرم
ماه محرم بسبب برگزاری مراسم عزاداری و یادآوری مصائب اباعبدالله(ع) مانع از بروز برخی از تخلفات اخلاقی و گاه رفتاری است. براین اساس آثار ناظر به این ماه عبارتند از :
- بهبود اخلاق فردی و اجتماعی
مناسبت‌های دینی توجه مردم را به قرآن و اهل بیت (ع) معطوف می‌کند. در این ایام مردم از زندگی صرف مادی و دنیوی دور شده و به‌سوی ارزش‌های معنوی سوق داده میشوند. عزاداری‌های ماه محرم در بهبود اخلاق فردی و اجتماعی تاثیر بسیار زیادی دارد چراکه دراین ماه انسان از پدیده هایی که با ارزش‌های معنوی او مغایرت داشته، دوری می‌کند. این نوع رفتار ناشی از سرشت درونی هرفرد است تا جایی که براساس آمار و ارقام مجموعه جرایم و تخلفات در این ماه کاهش می‌یابد. [۶]
- انفاق به نیازمندان
محرم فرصتی برای کمک و دستگیری از نیازمندان است. صدقه دادن، توزیع غذاهای نذری از مصادیق عملی انفاق در ماه محرم میتواند بشمار آید.[۷] [۸] با انفاق و کمک به سایرین باید از این فرصت استفاده و در جهت رشد معنوی خویش حرکت نمود.
رخدادهای مهم در محرم
ورود امام حسين(ع) به كربلا در روز دوم محرم سال ۶۱ هجری قمری بوده است. دهم محرم نیز روز شهادت امام حسین(ع) و یارانش در کربلا و اسارت خانواده ایشان است[۹] [۱۰]. شهادت امام سجاد(ع) در ۱۲ یا ۲۵ محرم سال ۹۵ و حمله سپاه یزید بن معاویه به مکه و آتش زدن کعبه در سال ۶۴ق ازدیگر رخدادهای مهم این ماه بوده است.[۱۱]
برداشت ناصواب از دهه اول محرم
اوج عزاداری امام حسین(ع) ده روز اول ماه محرم الحرام است و در بین سخنرانان و مداحان، مشهور بوده که هر شب را به یکی از شهدای کربلا اختصاص دهند؛ به عنوان مثال شب سوم برای حضرت رقیه و شب هفتم را برای حضرت علی اصغر(ع) سوگواری می‌کنند و تاسوعا را نیز به حضرت عباس(ع) اختصاص می‌دهند. این قرارداد بین مداحان باعث شده است که عده ای گمان کنند، حضرت رقیه روز سوم محرم و حضرت ابوالفضل(ع) در روز تاسوعا به شهادت رسیده است. اما حقیقت این است که تمام شهدای کربلا در روز عاشورا به شهادت رسیده اند و حضرات ابالفضل(ع)، علی اکبر و علی اصغر همه قبل از امام حسین(ع) و در روز عاشورا در پیکار با سپاه عمر سعد کشته شده اند. حضرت رقیه(س) نیز پس از شهادت پدرش در شام از دنیا رفته است.[۱۲]
منابع
ایکنا
ویکی شیعه
ارجاعات
- ↑ . مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.
- ↑ . همان
- ↑ . شرح فضایل روزه گرفتن در روز اول محرم
- ↑ . اعمال ماه محرم/ امشب احیا نگه داریم
- ↑ . اعمال مستحبی ماه محرم / روزه، شب‌زنده‌داری و اقامه عزا
- ↑ . عزاداری محرم در بهبود اخلاق فردی و اجتماعی موثر است
- ↑ . سعیدی آریا پاسخ داد؛ آیا نذری‌های محرم را به مناطق محروم ببریم/ عواقب تجملاتی شدن نذری‌ها
- ↑ . حجت‌الاسلام میرباقری: محرم فرصتی برای انفاق و کمک به مردم است
- ↑ . محرم، حریم بشریت است حرمت نگه داریم
- ↑ . نگاهی به رويدادهای ماه محرم در سايت تبيان
- ↑ ویکی شیعه
- ↑ اشتباه رایج درباره محرم و عاشورا