مجوس

مجوس؛ پیروان دین مزدیسنا یا زردشتیان.

تعریف لغوی

مجوس [فارسی باستان مگوش؛ موغو؛ مگ؛ فارسی جدید مغ]. كلمه مجوس واژه ای ایرانی الاصل است و به وسیله آرامیها با تغییر صوتی و حرفی مختصر در زبان عرب وارد شده است. شادروان پورداود راجع به ریشه و تاریخچه این لغت می نویسد: نزد نویسندگان قدیم از کلمه مغ پیشوای دینی زرتشتی اراده شده است و همین کلمه است که در همه السنه اروپایی موجود است. موثقین از نویسندگان قدیم میان مغهای ایرانی و مغهای کلدانی فرق گذاشته اند. مغان ایران کسانی هستند که به تعلیم زرتشت آشنا هستند اما مغان کلده در ضمن تعلیم دینی خود از جادو و طلسم و شعبده نیز بهره ای دارند. چنان که میدانیم در سراسر اوستا جادو و جادوگری نکوهیده شده است.... ( اعلام قرآن، شادروان خزائلی، ص ۵۴۷) و بعضی هم مجوس را معرب لفظ یونانی «ماگوس» پنداشته اند. لفظ مجوس فقط یک بار در قرآن مجید (سوره حج آیه (۱۷) به کار رفته است و به نحوی از آن یاد شده که نشان میدهد از اهل کتاب هستند. منظور از مجوس پیروان دین مزدیسنا یا زردشتیان است. مسلمانان به موجب سنت و حدیثی که عبد الرحمن ابن عوف روایت کرد در حق آنان معامله با اهل کتب را روا داشته اند. شهرستانی در کتاب ملل و نحل مجوس را اعم از زردشتی میداند و این ملت را به سه فرقة كيومرثیه و زروانیه و زرتشتیه تقسیم کرده است. آنگاه از جمله مجوس زرتشتیه فرقه بها فریدیه را ذکر کرده است که در واقع باید آن را از جمله فرقه های اصلی مجوس شمرد نه از زرتشتیان به خصوص؛ بدین ترتیب مجوس شامل چهار فرقه اصلی می شود. مجوس عنوان کلی معتقدان به دو اصل نور و ظلمت شناخته شده است؛ منتها در فرق میان ایشان و مانویه یا ثنویه گفته شده است که به عقیده مجوس نور ازلی و قدیم است اما ظلمت حادث است.

منابع

این مدخل برگرفته از دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.