قرائت

قرائت؛ به دانشی گفته می‌شودکه در آن چگونگی تلفظ صحیح کلمات قرآن کریم بیان شده است. تلفظ کلمات قرآن به صورت توقیفی است؛ یعنی انسان‌ها دخالتی در تلفظ و چگونگی خواندن قرآن ندارند و این قرائت از خداوند به شخص پیامبر اسلام رسیده و سپس، به صورت متواتر به دست نسل‌های بعد رسیده است. نمونه‌ای از قرائت صحیح و متواتر، قرائت حفص از عاصم است. در مقابل، برخی قرائت‌ها، غیرمتواتر و از درجه اعتبار ساقط هستند؛ زیرا در اثر اختلاف قاریان پدید آمده‌اند. قرائت‌های سبعه نمونه ای از قرائت‌های غیرمتواتر هستند؛ زیرا قاریان سبعه، قرن‌ها از زمان پیامبر(ص) فاصله دارند.

قرائت در اصطلاح

قرائت یکی از شاخه‌های علوم قرآنی است که شیوه و اصول خواندن کلمات قرآن را بیان می-کند. شیوه خواندن کلمات قرآن بر دو نوع است. نوعی از قرائت، توقیفی است؛ یعنی قرائتی که با خوانش پیامبر(ص) از قرآن هماهنگ است‌ و به صورت متواتر نقل شده است. این نوع قرائت نشان می‌دهد که قرآن دچار تحریف و تغییر نشده است و کلام خدا از اختلافات قُرائی مصون مانده است. نوعی دیگر از قرائت، اجتهادی و غیرمتواتر است که در اثر اختلاف قاریان شکل گرفته است.

اعتبار قرائت توقیفی

قرائت توقیفی قرآن، همان قرائت صحیح قرآن است ‌‌که از پیامبر(ص) به صورت متواتر نقل شده است. براین اساس، قرائتی صحیح است که مستند به سنت پیامبر(ص) و معصومین(ع) باشد؛ نه مبتنی بر اجتهاد راوی و قاری. به بیان دیگر، اگر قرائتی منسوب به امام معصوم(ع) باشد، باید با سند قطعی ثابت ‌شود؛ درصورت اثبات، معتبر است و این قرائت حجیت دارد. از این رو قرآن یک قرائت بیشتر ندارد و ملاک صحت قرائت در قرآن، قرائت متواتر است. قرائت متواتری که به عنوان قرائت عمومی مردم مشهور شده است و سینه به سینه و شفاهی به دست نسل‌های بعد رسیده است. نمونه ای از قرائت صحیح و معتبر، قرائت یا روایت حفص بن سلیمان از عاصم بن ابی النجود کوفی است که سند آن به عبدالرحمن سُلمی و از او به اميرالمؤمنين (ع) رسیده است.

اعتبار قرائات اجتهادی

قرائات به معنای وجوه احتمالی قرائت قرآن کریم است‌که از سوی برخی از قاریان به صورت اجتهادی ارائه شده است. قرائت‌های چندگانه‌ای که هر یک نام خود را از یک قاری مشهور قرآن گرفته‌اند. هر قرائت از راه راویان از پسِ راوی اصلی آن به بعدی منتقل می‌شود. این قرائات به قرائات سبعه یا عشر مشهور شده است. قرائت قراء سبعه توسط ابن مجاهد مطرح شد. وی بدون ملاک هفت قاری را انتخاب و به همه بلادها بخشنامه کرد که مردم فقط باید به این هفت طریق بخوانند و غیر از آن نخوانند؛ از این دوره، قرائت قراء سبعه مشهور شد؛ نه اینکه متواتر شده باشد. متواتر نبودن قرائات سبعه به این دلیل است که قرائات این هفت نفر را نمی توان مستند به دوره پیامبر(ص) کرد؛ در حالی‌که هر کدام حداقل بیش از یک قرن با دوره پیامبر(ص) فاصله دارند.

منابع

ایکنا.

ویکی پدیا.