فرعون

فرعون؛ از شخصیت های منفی قرآن که به دشمنی و مخالفت با حضرت موسی(ع) پرداخت.

شناسه اسمی فرعون

نام فرعون

نام فرعون ۶۸ بار در قرآن آمده که در همه موارد به فرعون زمان موسی توجه دارد. فرعون نامی اعجمی است که لقب شاهان قدیم مصر بود. نام فرعون دوران حضرت موسی ، ولید بن مصعب است که ۱۴۹۱ سال پیش از میلاد مسیح می زیسته است.

شناسه جسمی و ظاهری

فرعون، کوتاه قامت و چاق بود.

شناسه شغلی و خدماتی

فرعون، حکومت و شاهی مصر را در زمان حضرت موسی بر عهده داشته. چنان که قرآن می فرماید: «كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ... فِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتَادِ»؛ بیش از آنان قوم نوح و عاد و فرعون صاحب قدرت پیامبران ما را تکذیب کردند. (ص/۱۲)

منظور از «اوتاد» این است که فرعون دارای سپاه فراوانی بوده که به وسیله آنان، پادشاهی خود را مستحکم کرده بود. برخی نیز گفته اند علت اینکه فرعون را «ذوالاوتاد» خوانده اند، این است که هرگاه خشمگین می شد و می خواست افراد را مجازات کند، آنان را روی زمین می خواباند، چهار میخ به دست و پاهای آنان می کوبید و آنان را به حال خود رها میکرد تا بمیرند.

شناسه رفتاری و روانی فرعون

الف) شکنجه گری و نسل کشی:

فرعون زمان موسی از نظر رفتاری خشن تر و سنگدل تر و بدرفتارتر از فرعونهای قبلی بود به ویژه زمانی که در خواب دید آتشی از بیت المقدس آمد و خانه های مصر و قبطیان را سوزاند و خانه های بنی اسرائیل باقی ماند. در نتیجه ساحران و کاهنان را دعوت کرد تا خواب او را تعبیر کنند. آنان گفتند: از بیت المقدس مردی خواهد آمد که نابودی مصر به دست اوست. به دنبال این خواب فرعون دستور داد زنان را شکنجه کنند و فرزندان پسر را سر برید و دختران را زنده گذارد.

ب) استکبار:

خود بزرگ بینی و استکبار فرعون در برابر حضرت موسی ها و آیات الهی از دیگر رفتارهای ناپسند اوست قرآن نیز از زبان فرعون می فرماید: «فَقَالَ أَنَا رَبُّكُمُ الأَعْلَى»؛ و گفت: من پروردگار برتر شما هستم. (نازعات/۲۴) در جای دیگر خداوند علت تکبرورزی وی را «قدرت» و «سلطنت» او می داند. (زخرف/۵۱ و ۵۲)

ج) استهزا و خوار شمردن:

دیگر ویژگی رفتاری فرعون، استهزا و تحقیر موسی است، چنان که قرآن میفرماید: «فَلَمَّا جَاءَهُم بِآيَاتِنَا إِذَا هُم مِّنْهَا يَضْحَكُونَ» ولی هنگامی که او آیات ما را برای آنها آورد به آن می خندیدند. (زخرف/۴۷)

د) رفاه طلبی:

فرعون با ساختن کاخ و خوش نشینی، همواره به دنبال رفاه طلبی بود. قرآن می فرماید: «ودمرنا ما كَانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنَ وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُوا یعرشون» و آنچه از فرعون و فرعونیان (از کاخ های مجلل) می ساختند و آنچه از باغ های داربست دار فراهم ساخته بودند، در هم کوبیدیم! (اعراف/۱۳۷)

ه)پیمان شکنی:

او یکی از حاکمان پیمان شکن بوده است، چنان که قرآن می فرماید: «فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ إِذا هُمْ ينكلثونَ»؛ اما هنگامی که عذاب را از آنها بر طرف می ساختیم، پیمان خود را می شکستند(زخرف/۵۰)

شناسه فکری و عقیدتی فرعون

الف) مبارزه با توحید:

پنهان نگه داشتن ایمان از سوی مؤمن آل فرعون و تصمیم به قتل موسی از سوی فرعونیان نشان دهنده مبارزه آنان با عقاید توحیدی بود، به گونه ای که قرآن می فرماید «وَقَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَن يقُولَ رَبِّي اللَّهُ». (غافر/۲۸) و مرد مؤمنی از آل فرعون که ایمان خود را پنهان می داشت گفت: آیا می خواهید مردی را بکشید، به خاطر اینکه می گوید: پروردگار من الله است.

ب) منکر رسالت پیامبران:

فرعون منکر رسالت موسى و معجزات او بوده است به گونه ای که قرآن می فرماید: «كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَعَادٌ وَفِرْعَوْنَ ذُو الْأَوْتَادِ»؛ پیش از آنان قوم نوح و عاد و فرعون صاحب قدرت، پیامبران ما را تکذیب کردند. (ص/۱۲)

منابع

این مدخل برگرفته از کتاب اشخاص و گروه ها در قرآن است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.