صحف موسی

صحف موسی؛ تورات یا مجموعه الواحی که پیش از نزول تورات از طرف خدا به موسی داده شد.

منظور از صحف موسی در تفاسیر اسلامی

مفسران در این باره اختلاف نظر دارند که آیا صحیفه های حضرت موسی (ع) همان تورات است یا خیر؟ برخی آنها را جزو تورات می دانند و برخی دیگر قایلند که مراد از صُحُفِ موسی الواحی است که پیش از نزول تورات از سوی خداوند متعال به او داده شد. در قرآن کریم یکبار از الواحی سخن رفته است که موسی (ع) به هنگام بازگشت از میقات پروردگارش به همراه داشته است. قاطبه مفسران را نظر بر آن است که مراد از آن الواح، الواح تورات است. همچنین در قرآن کریم دوبار از صحف موسی همراه با صحف ابراهیم و یکبار از «الصحف الأولى» سخن رفته است. هیچ یک از قائلان به دو نظریه پیش گفته مبنی بر جدایی صحف موسی از تورات یا یکی بودن آنها با همدیگر دلایل قطعی بر صحت مدعای خویش ارائه نداده اند. تنها برخی از مفسران با استناد به روایاتی نه چندان مسجّل از رسول خدا (ص) عقیده دارند که مراد از صحف موسی مباحثی است که پیش از تورات برآن حضرت نازل شده است چنانکه از ابوذر روایت شده است که گفت به حضور رسول خدا (ص) عرض کردم خداوند متعال چند کتاب نازل نموده است، فرمود: یکصدوچهار کتاب بر شیث (ع) پنجاه صحیفه بر ادریس(ع) سی صحیفه بر ابراهیم (ع) ده ،صحیفه بر موسی (ع) پیش از تورات، ده صحیفه و همچنین تورات و انجیل و زبور و فرقان (قرآن کریم) را نازل نموده است.

چنانکه ملاحظه میشود اگر انتساب این حدیث به رسول خدا (ص) درست باشد آن حضرت، تورات را جدا از صحف ده گانه ای دانسته اند که بر حضرت موسی (ع) نازل شده است. اگر این دیدگاه را بپذیریم مسجل است که امروزه از صحف حضرت موسی چیزی در دسترس نیست جز برخی پندهای مذکور در احادیث و دو موردی که در قرآن کریم به آن تصریح شده است که آن مباحث در صحف حضرت موسی (ع) نیز موجود بوده اند.

منابع

این مدخل برگرفته از دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.